تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۳۱: تفاوت میان نسخه‌ها

==واكنش فرعون، در مقابل ايمان آوردن ساحران ==

«'''قَالَ آمَنتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِى عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَسَوْف تَعْلَمُونَ'''»:

گوينده اين سخن، فرعون است. و مرادش از اين كه گفت: «آمَنتُم لَهُ قَبلَ أن آذَنَ لَكُم»، اين است كه چرا بدون اجازه من، به وى ايمان آورديد. و كلمۀ «قبل» در اين جا، معناى خود را نمى دهد، همچنان كه در آيه «لَنَفِدَ البَحرَ قَبلَ أن تَنفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّى» نداده.

زيرا اگر كلمۀ «قبل» را به معناى خودش بگيريم، آن وقت مفاد آيه اين مى شود كه: ممكن بود فرعون به ساحران اجازه دهد كه به موسى ايمان بياورند و انتظارش مى رفت، ولى آنان قبل از اجازه فرعون ايمان آورند. (و نيز در آيه اى كه مثل زديم، معنا اين مى شود كه كلمات پروردگارم نيز ممكن است تمام شود، ولى آب دريا قبل از آن تمام مى شد).  

بعضى ديگر از مفسران نيز، كلمۀ «قبل» را به معناى «بدون» گرفته اند.

فرعون در جملۀ «إنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِى عَلَّمَكُمُ السِّحر»، بهتان ديگرى به موسى «عليه السلام» زده، تا دل ها را و مخصوصا بزرگان قوم را از او برگرداند.

و در جملۀ «فَلَسَوفَ تَعلَمُون»، ايشان را به طور مبهم تهديد نموده، مى گويد: به زودى خواهيد فهميد، و بيان نكرده كه به چه عذابى شكنجه تان مى دهم، تا دلالت كند بر اين كه احتياجى نيست كه من نام آن را ببرم، خودتان به زودى خواهيد فهميد.

«'''لَأُقَطِّعَنَّ أيدِيكُم وَ أرجُلَكُم مِن خِلَافٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّكُم أجمَعِين '''» - «قطع از خلاف»، به اين معنا است كه دست راست و پاى چپ كسى را قطع كنند - و يا به عكس. و «تصليب»، به معناى به دار آويختن مجرم است، و نظير اين آيه در دو سوره «اعراف» و «طه» گذشت.

«'''قَالُوا لا ضَيرَ إِنَّا إِلى رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ'''»:

كلمۀ «ضير»، به معناى «ضرر» است. (يعنى اين كه: تو ما را به دار بياويزى، ضررى ندارد). و جملۀ «إنَّا إلَى رَبِّنَا مُنقَلِبُون»، همان گفتار «لا ضَيرَ» را تعليل مى كند كه چرا ضرر ندارد. براى اين كه ما در مقابل اين عذابى كه ما را بدان تهديد مى كنى، صبر مى كنيم و به سوى پروردگار خود باز مى گرديم، كه عالى ترين بازگشت ها است.

اين جمله، تعليل آن مطلبى است كه از كلام سابقشان استفاده مى شد و آن، اين است كه ما نه تنها از مرگ و كشته شدن باك نداريم، بلكه مشتاق آن نيز هستيم، تا پروردگار خود را ديدار كنيم. چرا كه با مُردن و كشته شدن، به سوى پروردگار خود بر مى گرديم، و از اين برگشتن هم خوفى نداريم. براى اين كه ما اميدواريم پروردگارمان خطاهاى ما را بيامرزد و براى اين كه ما اولين كسى هستيم كه به موسى و هارون، فرستادگان پروردگارمان، ايمان آورديم.

 

و اين تعليل، تعليلى است صحيح. براى اين كه فتح باب در هر امر خيرى، اثرى از خيرات دارد كه هيچ عقل سالمى در آن شك نمى كند. پس اگر خداى سبحان بنا داشته باشد مؤمنی را به علت این که به

«رحمت» و «مغفرت» او ايمان دارد، بيامرزد، قطعا رحمت و مغفرت او، اولين كسى را كه فتح باب ايمان كرده و راه را براى ديگران هموار ساخته، وا نمى گذارد.