تفسیر:المیزان جلد۱۶ بخش۲: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
«'''وَ أَصبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسى فَارِغاً إِن كادَت لَتُبْدِى بِهِ لَوْلا أَن رَّبَطنَا عَلى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ'''»: | «'''وَ أَصبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسى فَارِغاً إِن كادَت لَتُبْدِى بِهِ لَوْلا أَن رَّبَطنَا عَلى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ'''»: | ||
كلمه | كلمه «تُبدِى»، از مصدر «ابداء»، به معناى اظهار است. و كلمۀ «رَبَطنَا» از ماده «ربط» است، و ربط بر هر چيز، بستن آن است. و در آيه شريفه، كنايه از اطمينان دادن به قلب مادر موسى «عليه السلام» است. | ||
ما اين معنا را از اين راه استفاده كرده ايم كه : از ظاهر سياق | و مراد از فراغت قلب مادر موسى، اين است كه: دلش از ترس و اندوه خالى شد، و لازمۀ اين فراغت قلب، اين است كه ديگر خيال هاى پريشان و خاطرات وحشت زا در دلش خطور نكند، و دلش را مضطرب نكند و دچار جزع نگردد، و در نتيجه اسرار فرزندش موسى را، كه مى بايست مخفى كند، اظهار نكند و دشمنان به راز وى پی نبرند. | ||
ما اين معنا را از اين راه استفاده كرده ايم كه: از ظاهر سياق بر مى آيد كه سبب اظهار نكردن مادر موسى، همانا فراغت خاطر او بوده، و علت فراغت خاطرش، ربط بر قلبش بوده كه خدا سبب آن شده است. چون به او وحى فرستاد كه: «لا تَخَافِى وَ لَا تَحزَنِى إنّا رَادُّوهُ إلَيك: مترس و غم مخور كه ما او را به تو بر مى گردانيم...». | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۴ </center> | ||
در | در جملۀ «إن كَادَت لَتُبدِى بِهِ لَولَا...»، كلمه «إن»، مخففه از مثقله است. يعنى: همانا نزديك بود كه وى پرده از راز برداشته و سرّ موسى را فاش سازد. | ||
و معناى اين كه فرمود: «لِتَكُونَ مِنَ المُؤمِنِين»، اين است كه: ما قلب او را تقويت كرديم تا از كسانى باشد كه وثوق و اطمينان به خداى تعالى دارند. وثوق به اين كه خدا فرزندش را حفظ مى كند، و در نتيجه صبر كند و براى او جزع نكند و در نتيجه سرّ او فاش نگردد. | |||
و مجموع اين جملات، يعنى: «إن كَادَت لَتُبدِى بِهِ» تا آخر آيه، در مقام بيان جملۀ «وَ أصبَحَ فُؤادُ أُمّ مُوسَى فَارِغاً» مى باشد، و حاصل معناى آيه، چنين است كه: قلب مادر موسى به سبب وحى، از ترس و اندوهى كه باعث مى شد سرّ فرزندش فاش گردد، خالى شد. | |||
آرى، اگر ما قلب او را به وسيله وحى تثبيت نمى كرديم و به محافظت خداوند از موسى وثوق پيدا نمى كرد، نزديك بود كه سرگذشت فرزندش را با جزع و فزع اظهار نمايد. | |||
و از آنچه | و از آنچه گذشت، روشن مى گردد اين كه: بعضى از مفسران در تفسير جمله هاى آيه، مطالبى غير اين را آورده اند، همه ضعيف است. مثل آن مفسّرى كه در جمله: «وَ أصبَحَ فُؤادُ أُمّ مُوسَى فَارِغاً» گفته: «يعنى قلب مادر موسى، وقتى كه شنيد پسرش به دام فرعون افتاده، از شدت ترس و حيرت، خالى از عقل شد»! | ||
نظير اين اقوال در | يا آن مفسّر ديگر كه گفته: «قلب مادر موسى از آن وحيى كه بدو شد، فارغ گشت و از ياد آن خالى شد و آن را فراموش كرد». | ||
و يا آن مفسّر ديگر كه گفته: «يعنى قلب مادر موسى، از هر چيزى غير از ياد موسى خالى گشت، و خلاصه دلش براى موسى فارغ شد»، زيرا هيچ يك از اين نظرات، از سياق آيه استفاده نمى شود. | |||
نظير اين اقوال در ضعف، قول ديگر آنان است كه گفته اند: جواب كلمۀ «لَولَا» حذف شده، و تقدير كلام اين است كه: «لَولَا أن رَبَطنَا عَلَى قَلبِهَا لَأبَدَتهُ وَ أظهَرَتهُ»، و وجه اين تقدير - آن طور كه گفته شده - اين است كه: | |||
كلمۀ «لَولَا»، شبيه به ادوات شرط است، كه به همين جهت بايد صدر جمله قرار گيرد. يعنى: جوابش از خودش جلوتر نيفتد. اين نكته، مفسران نامبرده را وادار كرده كه جواب اين كلمه را در تقدير بگيرند، تا جلوتر از آن نباشد. و ما در اين مطلب، در ذيل آيه «وَ لَقَد هَمّت بِهِ وَ هَمّ بِهَا لَولَا أن رَآ بُرهَانَ رَبِّهِ» مناقشه كرديم - به آن جا مراجعه كنيد. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۵ </center> | ||
<span id='link9'><span> | <span id='link9'><span> | ||
==تعقيب و مراقبت خواهر موسى (ع ) او را بدرخواست مادرش == | ==تعقيب و مراقبت خواهر موسى (ع ) او را بدرخواست مادرش == | ||
«'''وَ قَالَت لاُخْتِهِ قُصيهِ فَبَصرَت بِهِ عَن جُنُبٍ وَ هُمْ لا يَشعُرُونَ'''»: | «'''وَ قَالَت لاُخْتِهِ قُصيهِ فَبَصرَت بِهِ عَن جُنُبٍ وَ هُمْ لا يَشعُرُونَ'''»: | ||
