تفسیر:المیزان جلد۷ بخش۵: تفاوت میان نسخه‌ها

انظرْ كَيْف كَذَبُوا عَلى أَنفُسِهِمْ وَ ضلَّ عَنهُم مَّا كانُوا يَفْترُونَ

و اما اينكه چطور در قيامت آلهه دروغى خود را نمى يابند؟ براى اين است كه روز قيامت روزى است كه بر هر كس عيان مى شود كه امر و ملك و قوت همگى از آن خدا است و بس ، و كسى غير او هيچ نشانى از اين شؤ ون را به طور استقلال دارا نيست ، مگر ذلت و فقر و احتياج كه لازمه عبوديت است .

خداى تعالى در اين باره مى فرمايد: «''' و لو يرى الذين ظلموا اذ يرون العذاب ان القوة لله جميعا و ان الله شديد العذاب '''» و نيز مى فرمايد: «''' لمن الملك اليوم لله الواحد القهار '''» و نيز مى فرمايد: «''' يوم لا تملك نفس لنفس شيئا و الامر يومئذ لله '''» .

و امر بر آنها مشتبه شده بود، و به غلط خيال مى كردند كه ديگرى هم داراى چنين اوصافى هست ، «''' و ضل عنهم ما كانوا يفترون : و آنچه به دروغ به خدا نسبت مى دادند، محو و نابود شد '''» .

و به فرضى هم كه از شركاى خيالى استمداد بجويند همان شركا چنان دست ردى به سينهشان مى زنند كه براى هميشه از خود ماءيوسشان مى كنند. و خداى تعالى در اين باره مى فرمايد: «''' و اذا راى الذين اشركوا شركاءهم قالوا ربنا هؤ لاء شركاءنا الذين كنا ندعوا من دونك فالقوا اليهم القول انكم لكاذبون ، و القوا الى الله يومئذ السلم و ضل عنهم ما كانوا يفترون '''» و نيز فرموده : «''' ذلكم الله ربكم له الملك و الذين تدعون من دونه ما يملكون من قطمير، ان تدعوهم لا يسمعوا دعاءكم و لو سمعوا ما استجابوا لكم و يوم القيمة يكفرون بشرككم '''» و نيز مى فرمايد: «''' و يوم نحشرهم جميعا ثم نقول للذين اشركوا مكانكم انتم و شركاؤ كم فزيلنا بينهم و قال شركاؤ هم ما كنتم ايانا تعبدون ، فكفى بالله شهيدا بيننا و بينكم ان كنا عن عبادتكم لغافلين هنالك تبلوا كل نفس ما اسلفت و ردوا الى الله موليهم الحق و ضل عنهم ما كانوا يفترون '''» .

دقت در اين آيات شريفه اين معنا را روشن مى سازد كه مقصود از «''' و ضل عنهم ما كانوا يفترون '''» كه در آيه مورد بحث نيز هست ، اين است كه شركاى خيالى آنان در آنروز حقيقتشان ظاهر شده

و معلوم مى شود كه فاقد وصف شركت و شفاعتند، و به خوبى متوجه مى شوند كه آن جلوه اى كه اين شركا در نظرشان داشتند، جز جلوه اى سرابى نبوده ، همچنانكه خداى تعالى در اين باره مى فرمايد: «''' و الذين كفروا اعمالهم كسراب بقيعة يحسبه الظمان ماء حتى اذا جائه لم يجده شيئا و وجد الله عنده فوفيه حسابه '''» .