تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۲۱: تفاوت میان نسخه‌ها

يُنَادُونهُمْ أَ لَمْ نَكُن مَّعَكُمْ ...

اين آيه مطلبى استينافى را به عنوان پاسخ از سوالى تقديرى بيان مى كند، گويا شخصى بعد از شنيدن آيه قبلى پرسيده : منافقين و منافقات بعد از آنكه با آن ديوار برخورد مى كنند، و آن عذاب را از پشت ديوار مشاهده مى نمايند چه تدبيرى مى انديشند و چه مى كنند؟ در پاسخ فرموده : «'''ينادونهم - فرياد بر مى آورند'''».

و معناى آيه اين است كه : منافقين و منافقات ، مؤ منين و مؤ منات را بانگ مى زنند كه مگر ما در دنيا با شما نبوديم ؟

و منظورشان از اين سخن اين است كه : در دنيا در ظاهر دين با مؤ منين و مومنات بودند، (آنان نماز مى خواندند و اينان نيز مى خواندند، و هر كار ديگرى كه مؤ منين مى كردند اينان نيز مى كردند، با اين تفاوت كه مؤ منين و مومنات هر چه مى كردند براى رضاى خدا و تقرب بدو مى كردند، و اينان هر چه مى كردند به اين انگيزه مى كردند كه با زبان شكار، سخن گفته باشند، تا زودتر شكار را در دام خود بيفكنند).

و جمله «'''قالوا بلى '''» تا آخر آيه پاسخ مؤ منين و مؤ منات است به ايشان ، كه بله ، شما با ما بوديد، «'''و لكنكم فتنتم '''» و ليكن شما در امتحان به هلاكت افكنديد «'''انفسكم '''» خود را، «'''و تربصتم '''» و همواره منتظر بوديد و آرزو داشتيد دعوت دينى و متدينين گرفتار بلا و مصيبتى شوند، «'''و ارتبتم '''»، و در دين خود در شك و ترديد بوديد، «'''و غرتكم الامانى '''»، و آرزوهاى گوناگون و از آن جمله آرزوى خاموش شدن نور دين و برگشتن متدينين از دين ، شما را مغرور كرد، «'''حتى جاء امر اللّه '''»، تا آنكه امر خدا يعنى مرگ فرا رسيد، «'''و غركم بالله الغرور'''» كلمه «'''غرور'''» - به فتحه غين - به معناى شيطان است ، و معناى جمله است كه شيطان شما را به خدا مغرور ساخت .

و اين آيه شريفه به طورى كه ملاحظه مى فرماييد اين معنا را افاده مى كند كه زنان و مردان منافق در روز قيامت از زنان و مردان مؤ من كمك مى طلبند، تا شايد به كمك آنان از ظلمتى كه در آنند نجات يابند، و دست آويز و بهانه شان اين است كه آخر ما در دنيا با شما بوديم ، و سپس ‍ مى فهماند كه مردان و زنان مؤ من در پاسخشان مى گويند: درست است كه با ما بوديد، ولى دلهايتان مطابق با ظاهر حالتان نبود، چون شما دلهاى خود را گمراه و مفتون كرده بوديد و همواره در انتظار بلا و گرفتارى براى مسلمانان بوديد، و در دينى كه اظهارش مى داشتيد شك و ترديد داشتيد، آرزوهاى خام و شيطان ، شما را فريب داد، و اين صفات خبيثه همه آفات قلب است ، پس دلهاى شما سالم نبود، و در امروز كه روز قيامت است تنها كسانى سود مى برند كه از دنيا با قلبى سالم آمده باشند، همچنان كه قرآن كريم فرمود: «'''يوم لا ينفع مال و لا بنون الا من اتى اللّه بقلب سليم '''».