تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۲۳: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۳۰۱ </center>

ايمان خود را تكميل كنند، تا از رحمت خدا دو چندان عايدشان گردد.

اين آيه مطلب تازه اى از سر گرفته ، و با آن معناى تشريع دين از راه ارسال رسل و انزال كتاب و ميزان را بيان مى كند و مى فرمايد كه : غرض از اين كار اين است كه مردم به قسط و عدالت عادت كرده و خوى بگيرند، و نيز به وسيله و با انزال حديد امتحان شوند، و برايشان معلوم شود كه چه كسى خداى ناديده را يارى مى كند، و چه كسى از يارى او مضايقه مى نمايد، و نيز بيان كند كه امر رسالت از آغاز خلقت مستمرا در بشر جريان داشته ، و به طور مداوم از هر امتى جمعى هدايت يافته ، و بسيارى فاسق شده اند.

پس منظور از كلمه «'''بينات '''» در جمله «'''لقد ارسلنا رسلنا بالبينات '''» آيات بينات است ، آياتى كه وسيله آن بيان مى كند كه رسولان ، فرستاده از جانب اويند، و آن آيات يا عبارت است از معجزات باهره ، و يا بشارت واضح ، و يا حجت هاى قاطع .

متمايز و جدا سازد.

«'''ان اللّه قوى عزيز'''» - اين جمله خاتمه آيه است ، و ختم كردن آيه باجمله گويا اشاره باشد به اين كه دستور خداى تعالى به جهاد براى همين بوده كه امتثال كنندگان را از ديگران جدا كند، نه اين كه خداى تعالى احتياجى به نصرت ناصرى داشته باشد، چون خدا قوياى است كه به هيچ و جه ضعف در او راه ندارد، و عزيزى است كه ذلت به سويش ‍ راه نمى يابد.

از اينجا به بيان اين نكته شروع شده كه اهتدا و فسق در امت هاى گذشته نيز همواره جريان داشته ، و تا امروز جريان دارد، پس اينطور نيست كه امت و يا امتى از امت ها با تمامى افرادش به صلاح گراييده باشند و يا بگروند، بلكه همواره چنين بوده و چنين خواهد بود، كه عده بسيارى از افراد امت به فسق گراييده اند.

و ضمير در «'''فمنهم '''» و نيز در «'''منهم '''» به ذريه بر مى گردد، و بقيه الفاظ آيه روشن است .

در مجمع البيان مى گويد: كلمه «'''تقفيه '''» كه مصدر فعل «'''قفينا'''» است ، به معناى اين است كه چيزى را به طور مستمر دنبال چيزى ديگر قرار دهى ، و به همين جهت آخرهاى شعر را قافيه شعر مى گويند، چون همه شعرها به دنبال شعر اول و از نظر قيافه و وزن تابع آن هستند.

و ضمير در جمله «'''على اثارهم '''» به نوح و ابراهيم و سابقين از ذريه آن دو بزرگوار بر مى گردد، به دليل اين كه بعد از نوح هيچ پيامبرى مبعوث نشد مگر آنكه از ذريه آن جناب بود، چون نسل بعد از نوح نسل خود آن جناب بود، به شهادت اين كه عيسى بن مريم با اين كه از ذريه ابراهيم (عليه السلام ) است مع ذلك خداى تعالى درباره نوح (عليه السلام ) فرموده : «'''و جعلنا ذريته هم الباقين '''» و باز فرموده : «'''و من ذريته داود و سليمان ...'''» و عيسى ، پس معلوم مى شود منظور از جمله «'''ثم قفينا على اثارهم برسلنا...'''» در پى آوردن لاحقين از ذريه آن دو بزرگوار است

«'''فاتينا الذين امنوا منهم اجرهم و كثير منهم فاسقون '''» - اين آيه اشاره است به اين كه آنها مانند امت هاى رسولان سابق هستند، برخى مومنند و بر اساس ايمان خودشان ماجورند و بيشتر آنها فاسقند، و غلبه با فسق است .

معناى امر به ايمان به رسول (ص ) در آيه : «'''يا ايها الذين آمنو اتقوا الله و آمنوابرسوله ...'''»

در اين آيه كسانى را كه ايمان آورده اند امر مى كند به تقوا و به ايمان به رسول ، با اين كه اين اشخاص دعوت دينى را پذيرفته اند، و قهرا به خدا و نيز به رسول ايمان آورده اند، پس همين امر مجدد به ايمان به رسول دليل بر اين است كه مراد از اين ايمان ، پيروى كامل و اطاعت تام از رسول است ، چه اين كه امر و نهى رسول مربوط به حكمى از احكام شرع باشد، و چه اعمال ولايتى باشد كه آن جناب بر امور امت دارد، همچنان كه در جاى ديگر فرمود: «'''فلا و ربك لا يومنون حتى يحكموك فيما شجر بينهم ثم لا يجدوا فى انفسهم حرجا مما قضيت و يسلموا تسليما'''».

پس ايمانى كه در آيه مورد بحث بدان امر شده ايمانى است بعد از ايمان ، و مرتبه اى است از ايمان ، بالاتر از مرتبه اى كه قبلا داشتند، و تخلف از آثارش ممكن بود، مرتبه اى است كه به خاطر اين كه قوى است اثرش از آن تخلف نمى كند، و به همين مناسبت فرمود: «'''يوتكم كفلين من رحمته '''»، و كفل به معناى حظ و نصيب است پس كسى كه داراى اين مرتبه بالاى از ايمان باشد ثوابى روى ثواب دارد، هم چنان كه ايمانى روى ايمان دارد.

<span id='link206'><span>

==معناى آيه .. ==

از ظاهر سياق برمى آيد كه در آيه شريفه التفاتى از خطاب به مؤ منين كه در «'''يجعل لكم '''» بود به خطاب به شخص رسول خدا (صلى اللّه عليه وآله وسلم ) به كار رفته باشد، و خطاب در آيه و روى سخن در آن متوجه شخص شخيص آن جناب باشد. و مراد از «'''علم '''» مطلق اعتقاد است همچنان كه كلمه «'''زعم '''» هم به همين معنا است و كلمه «'''ان '''» مخفف «'''ان '''» است ، و ضمير «'''يقدرون '''» به مؤ منين بر مى گردد، و در اين كلام تعليلى است براى مضمون آيه قبلى .

و معناى آيه اين است كه : اگر ما ايشان را با اين كه مرتبه اى از ايمان داشتند امر به ايمان كرديم ، و وعده شان داديم كه دو كفل از رحمت به آنان مى دهيم و نور و مغفرتشان ارزانى مى داريم ، همه براى اين بود كه اهل كتاب خيال نكنند مؤ منين هيچ قدرتى ندارند، و

==آيات ۱ - ۶، سوره مجادله ==

سوره مجادله مدنى است و بيست و دو آيه دارد

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۳۱۱ </center>

ترجمه آيات  

اين سوره متعرض مطالب گوناگون از احكام و آداب و صفات است . قسمتى از آن مربوط به حكم ظهار است ، قسمتى هم مربوط به نجوى و بيخ گوشى سخن گفتن است . قسمتى هم مربوط به آداب نشستن در مجلس . و قسمتى راجع به اوصاف كسانى است كه با خدا و رسولش ‍ مخالفت مى كنند، و يا با دشمنان دين دوستى مى ورزند، و كسانى را كه از دوستى با آنان احتراز مى كنند معرفى نموده ، به وعده اى جميل در دنيا و آخرت دلخوش مى سازد.

اين سوره به شهادت سياق آياتش در مدينه نازل شده .

در مجمع البيان مى گويد: كلمه «'''اشتكاء'''» كه مصدر فعل «'''تشتكى '''» است ، به معناى اظهار ناراحتى است ، و فرقش با كلمه شكايت است كه شكايت به معناى ناملايماتى است كه ديگرى براى آدمى فراهم ساخته ،

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۳۱۲ </center>

و مراد از «'''سمع '''» در جمله «'''قد سمع اللّه '''» استجابت دعا و برآوردن حاجت است . و كنايه آوردن از برآوردن حاجت و استجابت دعا به كلمه «'''سمع '''» در گفتگوها شايع است . دليل اين معنا جمله «'''تجادلك فى زوجها و تشتكى الى اللّه '''» است كه ظهورش در اين است كه زن نامبرده در تلاش پيدا كردن راهى بوده كه از شوهرش جدا نشود، اينها كه گفته شد راجع به جمله «'''قد سمع اللّه '''» بود. اما سمع در جمله «'''و اللّه يسمع تحاوركما'''» به همان معناى معروفش ‍ (شنيدن ) است .

و معناى آيه اين است كه : خداى تعالى درخواست آن زن را كه با تو در مورد شوهرش مجادله مى كرد مستجاب كرد، زنى كه شوهرش او را ظهار كرده بود، و او از اندوه و بدبختى خود شكايت مى كرد و خدا گفتگوى تو را با او و او را با تو شنيد، كه خدا شنواى صوتها و بيناى ديدنى ها است .

در اين آيه مى فرمايد: كسانى همسران خود را ظهار مى كنند، با اين عمل ، همسرشان مانند مادرشان نمى شود. مادرشان تنها آن كسى است كه ايشان را زاييده .

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۳۱۳ </center>

جمله «'''و ان اللّه لعفو غفور'''» اگر دلالتى روشن بر گناه بودن عمل ظهار نداشته باشد، خالى از دلالت هم نيست ، الا اين كه ذكر كفاره در آيه بعد و سپس آوردن جمله «'''و تلك حدود اللّه '''» و جمله «'''و للكافرين عذاب اليم '''» بعد از آن چه بسا دلالت كند بر اين كه آمرزش ‍ گناه ظهار مشروط به دادن كفار است .

[[رده:تفسیر المیزان]]