۱۴٬۱۱۵
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۳ بخش۳۷: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←حكايت ماهى بريان شده كه خود را به دريا انداخته است!
| خط ۲۲۰: | خط ۲۲۰: | ||
<span id='link316'><span> | <span id='link316'><span> | ||
==حكايت ماهى بريان | ==حكايت ماهى بريان شده، كه خود را به دريا انداخته است! == | ||
«''' | «'''نَسِيَا حُوتَهُمَا'''» - از دو آيه بعد استفاده مى شود كه ماهى مذكور، ماهى نمك خورده و يا بريان شده بوده و آن را با خود برداشته اند كه در بين راه غذايشان باشد، نه اين كه ماهى زنده اى بوده. وليكن همين ماهى بريان شده در آن منزل كه فرود آمدند، زنده شده و خود را به دريا انداخته است و جوان همراه موسى نيز، زنده شدن آن را و شنايش را در آب دريا ديده. | ||
چيزى كه | چيزى كه هست، يادش رفته بود كه به موسى بگويد و موسى هم فراموش كرده بود كه از او بپرسد ماهى كجاست. و بنابراين اين كه فرموده: «نَسِيَا حُوتَهُمَا: هر دو، ماهى خود را فراموش كردند»، معنايش اين مى شود كه موسى فراموش كرد كه ماهى در خورجين است و رفيقش هم فراموش كرد كه به وى بگويد ماهى زنده شد وبه دريا افتاد. | ||
اين، آن معنايى است كه مفسران هم استفاده كرده اند، ولى بايد دانست كه آيات مورد بحث صريح نيست در اين كه ماهى مزبور بعد از مردن زنده شده باشد، بلكه تنها از ظاهر «فراموش كردند ماهيشان را»، و از ظاهر كلام رفيق موسى كه گفت: «من ماهى را فراموش كردم»، اين معنا استفاده مى شود كه ماهى را روى سنگى لب دريا گذاشته بوده اند و به دريا افتاده و يا موج دريا آن را به طرف خود كشيده است و در اعماق دريا فرو رفته و ناپديد شده است. اين معنا را روايات تأييد می كند. زيرا در آن ها آمده كه قضيه گم شدن ماهى علامت ديدار با خضر بوده، نه زنده شدن آن - و خدا داناتر است. | |||
«''' | «'''فَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِى البَحرِ سَرَباً'''» - كلمه «سَرَب» به معناى مسلك و مذهب است. «سَرَب» و «نفق»، عبارت است از راهى كه در زير زمين كنده شده و از نظر عموم پنهان است. گويا راهى را كه ماهى موسى پيش گرفته و به دريا رفت، تشبيه به نقبى كرده كه كسى پيش بگيرد و ناپديد شود. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۴۷۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۴۷۲ </center> | ||
«'''فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ | «'''فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِينَا مِن سَفَرِنَا هَذَا نَصَباً'''»: | ||
در مجمع البيان گفته : | در مجمع البيان گفته: «نَصَب»، و «صب» و «تعب»، هر سه نظير هم اند و عبارتند از آن سستى كه از ناحيه خستگى دست مى دهد. | ||
و مراد از | و مراد از «غَدَاء» عبارت است از هر چه كه با آن چاشت كنند. و از همين كلمه فهميده مى شود كه موسى اين سخن را در روز گفته. | ||
و معنايش اين است: بعد از | و معنايش اين است: بعد از آن كه از مجمع البحرين گذشتند، موسى به جوان ملازم خود فرمود تا چاشتشان كه عبارت از همان ماهيى بوده كه با خود برداشته بودند، بياورد. زيرا از مسافرت خود خسته شده، به تجديد نيرو نيازمند شده اند. | ||
«'''قَالَ | «'''قَالَ أَرَأيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلى الصَّخْرَةِ...'''»: | ||
اين | اين جمله، حكايت پاسخ آن جوان به موسى «عليه السلام» است كه به ياد آن جناب مى اندازد آن ساعتى را كه در كنار صخره، منزل كردند. و دلالت مى كند بر اين كه صخره در همان منزل و در كنار آب قرار داشته، چون جلوتر فرمود: «ماهى راه خود را به سوى دريا پيش گرفت»، و در اين جا مى فرمايد: آن جا «كه كنار صخره نشسته بوديم»، و با در نظر گرفتن جمله اى كه گذشت كه اين جريان در مجمع البحرين بوده، حاصل پاسخى كه به موسى داده اين مى شود كه: غذايى نداريم تا با آن سدّ جوع كنيم. چون غذاى ما همان ماهيى بود كه زنده شد و در دريا شناور گشت. آرى، وقتى به مجمع البحرين رسيديم و در كنار آن صخره منزل كرديم، (ماهى به دريا رفت) و من فراموش كردم به شما خبر دهم. | ||
بنابراين، جمله «أرَأيتَ إذ أوَينَا إلَى الصَّخرَة» به ياد آن جناب مى آورد آن حالى را كه نزد صخره منزل كردند تا اندكى استراحت كنند. و در جمله «فَإنّى نَسِيتُ الحُوتَ» حال در تقدير است، و تقدير كلام «من حال ماهى را فراموش كردم است». دليل اين تقدير به طورى كه ديگران هم گفته اند، جمله «وَ مَا أنسَانِيه» است. و تقديرش «وَ مَا أنسَانِى ذِكرَ الحُوتِ لَكَ إلّا الشَّيطَان: يادآورى ماهى را براى تو از يادم نبرد، مگر شيطان» مى باشد. پس معلوم مى شود وى خود ماهى را فراموش نكرده بوده، بلكه ذكر آن را فراموش كرده. يعنى يادش رفته كه براى موسى تعريف كند. | |||
<span id='link317'><span> | <span id='link317'><span> | ||
==مصون بودن انبياء«ع»، از مطلق آزار و ايذاء شيطان == | ==مصون بودن انبياء«ع»، از مطلق آزار و ايذاء شيطان == | ||
و اگر مساله فراموشى را به شيطان وتصرفات اونسبت داده عيبى و اشكالى ندارد، وبا عصمت انبياء از تصرف شيطان منافات ندارد، | و اگر مساله فراموشى را به شيطان وتصرفات اونسبت داده عيبى و اشكالى ندارد، وبا عصمت انبياء از تصرف شيطان منافات ندارد، | ||
