تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۲: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

از مطالبى كه گذشت معلوم شد كه آنچه بعضى گفته اند كه :«'''مراد از جمله ((يبغونها عوجا'''» اين است كه مى چرخند تا براى دين خدا كجى و اعوجاج پيدا نموده آن را معيوب و ناقص جلوه دهند و به اين وسيله مردم را از آن منصرف سازند))، صحيح نيست .و همچنين مطلبى كه بعضى ديگر گفته اند كه :«'''مراد اين است كه مى گردند بلكه اعوجاجى در دين ببينند و آن را ده چندان نموده دين خدا را بدان وسيله كج و معوج جلوه دهند، نيز صحيح نيست '''».

و همچنين اينكه بعضى ديگر گفته اند كه :«'''مراد اين است كه مى خواهند با تبليغات سوء اهل دين را منحرف و كج و معوج بار بياورند و با رواج فساد در ميان مومنين ، معارف دين را هم فاسد جلوه دهند'''»، صحيح نيست و وجه صحيح نبودن آنها روشن است .

كلمه «'''لسان '''» در اينجا مانند آيه «'''بلسان عربى مبين '''» به معناى لغت است ، و ضمير در كلمه «'''قومه '''» به رسول و در كلمه لهم به قوم بر مى گردد، و حاصل معنا چنين مى شود كه :ما هيچ رسولى را نفرستاديم مگر به زبان مردمش و به لغت و واژه ايشان تا بتواند احكام را براى آنان بيان كند.

ولى بعضى - به طوريكه در كشاف آمده - دچار خبط و اشتباه بزرگى شده ضمير در قومه را به رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) برگردانده اند، تا آيه دلالت كند بر اينكه :وحى به تمامى انبياء به زبان پيغمبر اسلام بوده و ليكن غفلت ورزيده اند از اينكه معناى آيه غلط مى شود، چون با در نظر گرفتن اينكه ضمير «'''لهم '''» به قوم بر مى گردد، معناى آيه چنين مى شود كه :ما هيچ رسولى را نفرستاديم مگر به زبان عربى تا براى قوم رسول خدا بيان كند، و پر واضح است كه تمامى انبياء مبعوث نشده اند كه براى قوم رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) بيان كنند.

بنابر اين ، ضلالت گمراهان و عصيان ايشان نه تنها مناقض دعوت او نيست بلكه دليل بر عزت و قدرت او نيز هست ، همچنان كه هدايت راه يافتگان نيز دليل بر قدرت و سلطنت او است ، و به همين جهت بود كه در آيه مورد بحث ، گفتار را با جمله «'''و هو العزيز الحكيم '''» خاتمه داد.

پس خداى سبحان عزيز است ، يعنى كسى بر او غلبه نمى كند، و ضلالت گمراهان هم به او ضرر نمى زند، همچنان كه از هدايت راه يافتگان نفعى عايد او نمى گردد.و نيز حكيم است ، يعنى آنچه بخواهد بى حساب نمى خواهد و مشيتش به كار عبث تعلق نمى گيرد بلكه همه بر اساسى متقن و نظامى دائمى است .

<span id='link17'><span>

==داستان رسالت موسى (ع ) روشنترين مصداق عزت الهى در ميان انبياء ==

<span id='link20'><span>

==آيات ۱۸ - ۶،سوره ابراهيم ==

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۲۶ </center>

ترجمه آيات

اين آيات ، مشتمل بر ذكر پاره اى از نعمتها و نقمتهاى خدا است كه هر كدام در روز معينى رخ داده است .

از ظاهر سياق اين آيات برمى آيد كه همه اين آيات غير از آيه «'''و اذ تاذن ربكم ...'''».نقل كلام حضرت موسى (عليه السلام ) است ، كه موسى بن عمران (عليهماالسلام ) در اين آيات ، مردم خود را به پاره اى از ايام خداى سبحان كه به مقتضاى عزت مطلقه اش ، نعمتها و يا عذابهايى فرستاده و هر كدام را به مقتضاى حكمت بالغه اش در جاى خود فرستاده تذكر مى دهد، و به يادشان مى آورد.

كلمه «'''يسومونكم '''» از«'''سوم '''» است و سوم ، بطورى كه راغب گفته به معناى رفتن به طلب چيزى است .در اين صورت ، اين كلمه هم رفتن را مى رساند و هم طلب كردن را.ولى گويا در آيه شريفه به معناى چشاندن عذاب است ، و كلمه «'''استحياء'''» به معناى زنده نگهداشتن است .

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۲۸ </center>

و معناى آيه اين است كه :اى رسول ما!به ياد بياور - و با يادآوريت ، ايستادگى و ايمانت را به عزيز و حميد بودن خدا زيادتر كن - آن زمانى را كه موسى به قوم خود (بنى اسرائيل ) گفت :اى بنى اسرائيل !نعمتهاى خدا را بياد آوريد، آن روز كه از آل - فرعون و مخصوصا از قبطيان نجاتتان داد، قبطيانى كه دائما شما را شكنجه مى دادند و عذاب مى چشاندند، و اغلب ، پسرانتان را مى كشتند و دخترانتان را براى كلفتى و رختشوئى خود، زنده نگه مى داشتند، كه در اين وقايع ، بلا و محنت (امتحان ) بزرگى از ناحيه پروردگارتان بود.

در مجمع البيان گفته است :«'''تاذن '''» به معناى اعلام است :و «'''آذن '''» و «'''تاذن '''» معنايشان يكى است ، نظير «'''اوعد'''» و«'''توعد'''».

جمله «'''و اذتاذن ربكم ...'''»، عطف است بر جمله «'''اذ قال موسى لقومه '''» و نسبتى كه آيه بعدى قال موسى ...، با اين آيه دارد همان نسبتى است كه آيه و «'''لقد ارسلنا موسى ...'''»، با آيه «'''كتاب انزلناه اليك لتخرج الناس من الظلمات الى النور'''» دارد، (دقت بفرماييد) و تناسبى كه گفتيم ، با سياق كلام سازگارتر از نسبتى است كه ديگر مفسران گفته اند.

ليكن اين وجه هم صحيح نيست ، زيرا اعلام مذكور، تنها براى شكرگزاران نعمت است ، و اما براى كفران كنندگان ، نقمت و عذاب است ، و با اين حال ، در رديف و دنباله ذكر نعمت هاى خدا آوردن مناسب و به جا نيست ، چرا كه اگر كفران كنندگان را استثناء مى كرد، باز ممكن بود بگوئيم :اول آيه تتمه ذكر نعمت ها است ، و در آخر، كفران كنندگان بوسيله استثناء بيرون شده اند.و چون استثنائى در كلام نيست مى فهميم كه اين آيه ، دنباله كلام موسى (عليه السلام ) نيست .

[[رده:تفسیر المیزان]]