تفسیر:المیزان جلد۹ بخش۷: تفاوت میان نسخه‌ها

<span id='link51'><span>

وَ إِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إِن كانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِندِك فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِّنَ السمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ(۳۲)

وَ مَا كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنت فِيهِمْ وَ مَا كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَستَغْفِرُونَ(۳۳)

وَ مَا لَهُمْ أَلا يُعَذِّبهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ يَصدُّونَ عَنِ الْمَسجِدِ الْحَرَامِ وَ مَا كانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلا الْمُتَّقُونَ وَ لَكِنَّ أَكثرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ(۳۴)

وَ مَا كانَ صلاتهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلا مُكاءً وَ تَصدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذَاب بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ(۳۵)

قُل لِّلَّذِينَ كفَرُوا إِن يَنتَهُوا يُغْفَرْ لَهُم مَّا قَدْ سلَف وَ إِن يَعُودُوا فَقَدْ مَضت سنَّت الاَوَّلِينَ(۳۸)

وَ إِن تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلَاكُمْ نِعْمَ الْمَوْلى وَ نِعْمَ النَّصِيرُ(۴۰)

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۸۵ </center>

به ياد آر آن هنگامى را كه كفار مى انديشيدند تا تو را باز داشته و يا به قتل برسانند و يا بيرونت كنند، و ايشان (همواره ) مكر مى كنند و خداوند هم مكر مى كند و خدا بهترين مكر كنندگان است (۳۰)

و وقتى آيات ما بر ايشان تلاوت مى شود گويند (بس است ) شنيديم ، (ما خودمان هم ) اگر بخواهيم مثل اين را مى گوييم ، اين نيست جز افسانه هاى باستانى (۳۱)

و آن هنگام را كه گفتند: بار الها اگر اين است حق از نزد تو پس بر ما بباران سنگى را از آسمان و يا بياور براى ما عذابى دردناك (۳۲)

و خداوند بنا ندارد ايشان را با اينكه تو در ميانشان هستى و مادام كه استغفار مى كنند عذاب كند (۳۳)

و چيست ايشان را (چرا) خدا عذابشان نكند در حالى كه از مسجد الحرام باز مى دارند با اينكه صاحب اختيار آن نيستند، و صاحب اختيار آن نيست مگر پرهيزكاران و ليكن بيشترشان نمى دانند (۳۴)

نماز خواندنشان نزد خانه جز صفير و كف زدن نيست پس بچشيد عذاب را بخاطر آن كفرى كه مى ورزيديد (۳۵)

كسانى كه كافر شدند و اموال خود را خرج مى كنند تا از راه خدا جلوگيرى بعمل آورند، پس زود است بدهند آنها را و سپس حسرتى برايشان شود آنگاه شكست بخورند، و كسانى كه كافر شدند به سوى جهنم محشور مى شوند (۳۶)

تا خداوند ناپاك را از پاك جدا نموده و ناپاك ها را پاره اى بر پاره اى نهاده و همه را يكجا جمع و انباشته كرده و در جهنم قرار دهد، ايشان ، آرى هم ايشانند زيانكار (۳۷)

بگو به كسانى كه كافر شدند اگر دست بردارند گناهانى كه تاكنون كرده اند آمرزيده مى شود، و اگر از سر گيرند همانا گذشت شيوه پيشينيان (و به سرنوشت آنان دچار مى شوند) (۳۸)

و با آنان كارزار كنيد تا ديگر فتنه اى نباشد، و دين همه اش براى خدا شود، حال اگر دست برداشتند خداوند به آنچه مى كنند بينا است (۳۹)

و اگر اعراض كردند پس بدانيد كه خدا ياور شما است و چه مولاى و چه ياور خوبى است (۴۰)

اين آيات در سياق آيات قبلى قرار دارد و با آنها متصل است ، و غير از آيه «''' و اذ قالوا اللهم ان كان هذا هو الحق ... '''» و آيه اى كه دنبال آن است ما بقى آنها با آيات اول سوره ارتباط و اتصال دارد، و اما آن دو آيه ظهور ارتباط و اتصالشان به پايه ظهور ساير آيات نمى رسد، و بزودى گفتار ما در اين باره خواهد آمد - ان شاء الله -

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۸۶ </center>

معناى «''' مكر '''» و تقسيم آن به مكر ممدوح و مكر مذموم

راغب مى گويد: كلمه مكر به معناى به كار بردن حيله براى منصرف كردن كسى از مقصودش مى باشد، و اين به دو صورت است ، يكى ممدوح و يكى مذموم ، مكر ممدوح آن است كه به منظور عمل صحيح و پسنديده اى انجام شود. و بنا بر اين معنا، خداى تعالى فرموده : «''' و الله خير الماكرين '''» . و اما مكر مذموم آن مكرى است كه به منظور عمل قبيح و ناپسندى بكار رود، و در اين باره فرموده : «''' و لا يحيق المكر السيئى الا باهله '''» و نيز فرموده : «''' و اذ يمكر بك الذين كفروا '''» و فرموده : «''' فانظر كيف كان عاقبه مكرهم '''» و درباره هر دو قسم آن فرموده : «''' و مكروا مكرا و مكرنا مكرا '''» . و بعضى از علما گفته اند: از مكر خدا يكى اين است كه بنده را مهلت داده و او را از لذائذ دنيا برخوردار مى كند، و لذا امير المؤ منين (عليه السلام ) فرموده : كسى كه خداوند دنيا را بر او توسعه داده باشد و او نفهمد كه خدا با او مكر كرده از ناحيه عقل خود فريب خورده .

و ترديدى كه در آيه به منظور بيان و شرح مكر كفار ميان حبس ، كشتن و بيرون كردن نموده خود دلالت مى كند بر اينكه كفار قريش در باره امر رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) و خاموش كردن نور دعوتش كه يگانه آرزويشان بود با هم مشورت كرده اند، و همين دلالت ، رواياتى را كه در شان نزول آيه وارد شده است تاييد مى كند، چون در آن روايات كه - ان شاء الله - بزودى در بحث روايتى آينده خواهد آمد نيز دارد كه مشركين در «''' دارالندوه '''» درباره امر آنجناب با يكديگر گفتگو مى كرده اند.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۸۷ </center>

كلمه «''' اساطير '''» به معناى احاديث و جمع «''' اسطوره '''» است ، و بيشتر در اخبار خرافى استعمال مى شود. جمله «''' قد سمعنا '''» و جمله «''' لو نشاء لقلنا '''» و همچنين تعبير به «''' مثل هذا '''» با اينكه مى بايست گفته باشند مثل هذه و يا مثلها همه حكايت كلام مشركين است ، كه اهانت ايشان را به آيات خدا و بى اعتنائى آنها را نسبت به مقام رسالت مى رساند، و نظير آن ، آيه «''' ان هذا الا اساطير الاولين '''» : «''' نيست اين جز همان خرافات پيشينيان '''» است .

و معناى آيه اين است كه : «''' و اذا تتلى عليهم آياتنا '''» وقتى آيات ما كه ترديدى در آن نيست كه از ناحيه ما است ، بر ايشان تلاوت مى شود با اينكه به خوبى كشف مى كند از آن دين حقى كه ما از ايشان خواسته ايم مع ذلك لجاجت و عناد به خرج داده و از در توهين به امر آن ، و بى اعتنائى به امر رسالت ما گفتند: «''' قد سمعنا '''» خيلى خوب شنيديم ، و فهميديم كه اين حرفها كه براى ما مى خوانى هيچ حقيقتى ندارد، حقيقتش اين است كه از همان خرافات عهد قديم است ، «''' لو نشاء لقلنا مثل هذا '''» اگر بخواهيم ما هم مى توانيم مثل آن را ببافيم ، اما، ما به امثال اين گونه مطالب خرافى اعتنائى نداريم .

كلمه امطار به معناى نازل كردن چيزى است از بالا به پايين ، و ليكن بيشتر در قطرات باران استعمال مى شود، ممكن هم هست بگوييم در لغت به معناى همان باريدن باران است ، و ليكن در آمدن سنگ از آسمان بطور استعاره استعمال شده است ، و به هر حال اينكه گفتند: «''' امطر علينا حجاره من السماء '''» و به اسم آسمان تصريح كردند، براى دلالت بر اين است كه اين سنگ باريدن صرفا به نحو يك آيه از آيات آسمانى باشد، و مانند ساير آيات آسمانى هلاكت خدائى شمرده شود.

پس باريدن سنگ از آسمان بر سر ايشان كه درخواست آن را كرده بودند خود يكى از اقسام عذاب است ، و ساير اقسام آن داخل در تحت جمله «''' او ائتنا بعذاب اليم '''» مى باشد، و به همين منظور يعنى به منظور اينكه تمامى اقسام باقيمانده را شامل شود كلمه عذاب را نكره و بدون الف و لام آورد، و معنايش اين است : «''' يا عذاب ديگرى بر ما بفرست كه دردناك باشد '''» .