تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۳: تفاوت میان نسخه‌ها

==آيات ۴۵ - ۴۹، سوره طور ==

ترجمه آيات  

حال كه با هيچ برهانى به راه نمى آيند رهايشان كن ، تا روز خود را ديدار كنند، روزى كه در آن هلاك مى شوند (۴۵).

روزى كه نقشه آنان دردى از ايشان را دوا نخواهد كرد، و نه كسى را دارند ياريشان كند (۴۶).

و به درستى براى كسانى كه ظلم كردند عذابى جلوتر از عذاب قيامت هست ، و ليكن بيشترشان نمى دانند (۴۷).

و تو در برابر حكم پروردگارت صبر كن ، كه تو در تحت نظر مايى و پروردگارت را هنگامى كه بر مى خيزى با حمدش تسبيح گوى (۴۸).

و (همچنين ) پاره اى از شب و هنگام صبح كه ستارگان پنهان مى شوند (۴۹).

بيان آيات  

اين آيات ، سوره را ختم مى كند، و در آن رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) رادستور مى دهد كه مكذبين را به حال خودشان واگذارد و متعرض ايشان نشود،

و در برابر حكم پروردگار خود صبر كند و او را با حمد تسبيح گويد. و در عين حال در بين اين مطالب مكذبين را تهديد مى كند به همان عذابى كه در آغاز سوره با آن تهديد مى كرد، و آن عبارت بود از عذابى واقع كه دافعى برايش نيست ، و در اين آيات ، يك تهديد ديگر هم بر آن تهديد اضافه كرده براى ستمكاران .

فَذَرْهُمْ حَتى يُلَقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِى فِيهِ يُصعَقُونَ

كلمه «'''ذرهم '''» امر است ، و معناى «'''اتركهم '''» را مى دهد، يعنى رهايشان كن ، و فعل مذكور فعلى است كه از ميان همه مشتقاتى كه يك ماده دارد - يعنى ماضى و مضارع و امر و نهى و جحد و نفى و استفهام و اسم فاعل و اسم مفعول - تنها مضارع و امر دارد، و بقيه را ندارد، و كلمه «'''يصعقون '''»، مجهول مضارع از مصدر «'''اصعاق '''» به معناى ميراندن است .

بعضى هم گفته اند: ثلاثى مجرد آن يعنى «'''صعق '''» نيز معناى ميراندن را مى دهد، و كلمه مورد بحث از همين ثلاثى مجرد است .

توضيحى درباره تهديد مكذبين در آيه :«'''فذرهم حتى يلاقوا يومهم الذى فيه يصعقون'''»

خداى سبحان بعد از آنكه مكذبين دعوتش را به عذابى واقع و بدون شك انذار كرد، و تمامى عذرهايى كه مى آورند و يا ممكن بود آنها را بهانه قرار دهند رد نمود، و نيز بعد از آنكه به رسول گراميش فرمود: اينان در اصرار بر باطل به حدى رسيده اند كه اگر آيت حق را به چشم ببينند باز هم مى كنند، اينك در اين آيه به آن جناب دستور مى دهد رهايشان كند و به حال خودشان وابگذارد، و اين خود به طور كنايه تهديدى است به اين اگر به همين حال بمانند عذاب شاملشان خواهد شد.

و مراد از يومى كه در آن يوم هلاك مى شوند، روز نفخه صور است كه تمامى موجودات زنده در آسمانها و زمين مى ميرند، و خود يكى از علامتهاى قيامت است ، همچنان كه در جايى ديگر فرموده : «'''و نفخ فى الصور فصعق من فى السموات و من فى الارض '''».

مؤ يد اين معنا آيه بعدى است كه مى فرمايد: «'''يوم لا يغنى عنهم كيدهم شيئا و لا هم ينصرون - روزى كه كيدشان كارى برايشان نمى سازد و هيچ كس هم ندارند كه ياريشان كند'''» چون به درد نخوردن كيد، و نيز ياور نداشتن از خواص روز قيامت است كه در آن روز تمامى سببها از كار مى افتند، و امر در آن روز تنها به دست خدا است .

بعضى از مفسرين به اين آيه اشكال كرده اند كه در روز نفخه صور كسانى مى ميرند كه زنده باشند، و مكذبين معاصر رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) آن روز زنده نيستند تا بميرند.

جواب اين اشكال اين است كه در آن روز همه زندگان در زمين و در عالم برزخ مى ميرند، و اين مكذبين در آن روز اگر روى زمين زنده نيستند در عالم برزخ زنده هستند.

علاوه بر اين ممكن است ضمير در «'''يصعقون '''» را به زندگان آن روز برگردانيم وتهديد را عبارت بدانيم از عذابى كه در همين دنيا بر سرشان آمد.

بعضى هم گفته اند: «'''مراد از اين روز، روز بدر است '''»، ولى اين احتمال بعيد است .

بعضى ديگر گفته اند: «'''مراد از آن ، روز مرگ است '''».

اين نيز درست نيست ، زيرا با سياق آيه كه ظاهر است در تهديد به همان عذابى كه در اول سوره تهديد كرده بود كه همان عذاب روز قيامت باشد نمى سازد، و نمى توانيم بگوييم مراد از آن عذاب روز مرگ است .

وَ إِنَّ لِلَّذِينَ ظلَمُوا عَذَاباً دُونَ ذَلِك وَ لَكِنَّ أَكْثرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ

بعيد نيست كه مراد از «'''عذاب غير از آن عذاب '''»، عذاب قبر باشد و جمله «'''و لكن اكثرهم لا يعلمون '''» اشعارى دارد به اين كه در بين كفار و مكذبين كسانى بوده اند كه به حقانيت دعوت اسلام و به اين كه ستمكاران عذاب دارند، آگاه بودند، و ليكن در عين آگاهى ، بر كفر و تكذيب خود اصرار مى ورزيدند، اين بود نظر ما درباره عذاب ديگر.

بعضى هم گفته اند: مراد از آن عذاب روز بدر است ؛ و ليكن ذيل آيه كه مى فرمايد: بيشترشان نمى دانند آنطور كه بايد با اين تفسير سازگار نيست ؛ (براى اين كه از كفار هيچ كس نمى دانست جنگ بدرى پيش ‍ مى آيد و فلانى و فلانى كشته مى شوند).