تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۲۳: تفاوت میان نسخه‌ها

لِّئَلا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكتَبِ أَلا يَقْدِرُونَ عَلى شىْءٍ مِّن فَضلِ اللَّهِ ...

از ظاهر سياق برمى آيد كه در آيه شريفه التفاتى از خطاب به مؤ منين كه در «'''يجعل لكم '''» بود به خطاب به شخص رسول خدا (صلى اللّه عليه وآله وسلم ) به كار رفته باشد، و خطاب در آيه و روى سخن در آن متوجه شخص شخيص آن جناب باشد. و مراد از «'''علم '''» مطلق اعتقاد است همچنان كه كلمه «'''زعم '''» هم به همين معنا است و كلمه «'''ان '''» مخفف «'''ان '''» است ، و ضمير «'''يقدرون '''» به مؤ منين بر مى گردد، و در اين كلام تعليلى است براى مضمون آيه قبلى .

و معناى آيه اين است كه : اگر ما ايشان را با اين كه مرتبه اى از ايمان داشتند امر به ايمان كرديم ، و وعده شان داديم كه دو كفل از رحمت به آنان مى دهيم و نور و مغفرتشان ارزانى مى داريم ، همه براى اين بود كه اهل كتاب خيال نكنند مؤ منين هيچ قدرتى ندارند، و

به هيچ وجه دستشان به فضل خدا نمى رسد، و تنها مؤ منين اهل كتابند كه اگر ايمان داشته باشند اجرشان دو چندان داده مى شود.

بعضى از مفسرين گفته اند: «'''لا'''» در «'''لئلا'''» زايده است ، و ضمير در جمله «'''يقدرون '''» به اهل كتاب بر مى گردد، و معناى آيه چنين است كه : اگر ما به مؤ منين آن وعده ها را داديم ، براى اين بود كه اهل كتاب كه معتقدند و مى گويند: اگر مؤ منين ما به كتاب اسلام ايمان بياورند دو اجر دارند، و اگر نياورند يك اجر (پس واجب نيست ايمان بياورند)، بدانند كه در اشتباهند، و اگر به كتاب اسلام ايمان نياورند دستشان به هيچ جا بند نيست ، و به هيچ فضلى از خدا دست نمى يابند، اين گفته آن مفسر است ، ليكن اينطور معنا كردن ، لقمه را از پس گردن به دهان بردن است .

«'''و ان الفضل بيد اللّه يوتيه من يشاء و اللّه ذو الفضل العظيم '''» -قسمت از آيه عطف است بر جمله «'''ان لا يعلم '''»، و معنايش اين كه : اگر ما آن وعده ها را داديم ، براى اين بود كه چنين و چنان شود، و نيز براى اين بود كه فضل به دست خدا است و خدا داراى فضلى عظيم است .

البته در آيه شريفه اقوال و احتمالات ديگرى نيز هست ، كه در نقل و بحث پيرامون آنه افايده اى نيست .