تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۲۱: تفاوت میان نسخه‌ها

==(رواياتى در ذيل آيه مربوط به انفاق قبل از فتح و بعد از فتح ، گفتگوى منافقان و مؤمنان در قيامت و روايتى درباره آرزوى دراز) ==

در الدر المنثور است كه ابن جرير، ابن ابى حاتم ، ابن مردويه ، و ابو نعيم (در كتاب دلائل ) از طريق زيد بن اسلم ، از عطاء بن يسار، از ابى سعيد خدرى ، روايت كرده كه گفت :

در سال حديبيه در ركاب رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) از مدينه بيرون شديم تا به عسفان رسيديم ، در آنجا رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) فرمود: ممكن است مردمى نيايند كه شما وقتى اعمال خود را با اعمال آنان مقايسه كنيد اعمال خود را ناچيز بشماريد. پرسيديم : يا رسول اللّه (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) آن مردم چه كسانيند آيا از قريشند؟ فرمود: نه ، و ليكن اهل يمنند، كه دلهايى رقيق تر و قلوبى نرم تر دارند، پرسيديم : آيا آنها بهتر از ما هستند يا رسول اللّه ؟ فرمود: اگر هر يك از آنان كوهى از طلا در راه خدا انفاق كنند هرگز به يك چهارم اجر شما و بلكه نصف آن هم نمى رسند، و همين فصل مميز ميان ما و ساير مسلمانان آينده است ، كه ما قبل از فتح مكّه در راه خدا انفاق كرديم ، «'''لا يستوى منكم من انفق من قبل الفتح و قاتل ...'''»

مؤ لف : اين معنا به چند طريق و با عبارتى قريب به هم روايت شده ، ولى اشكال متوجه آن هست كه از سياق آيات مورد بحث برمى آيد كه بعد از فتح نازل شده كه منظور از آن فتح ، فتح حديبيه است و يا فتح مكّه است ، و اين روايات مى گويند: آيه قبل از فتح نازل شده ، پس با آيه انطباق ندارد.

و نيز در همان كتاب است كه عبد بن حميد و ابن منذر از عكرمه روايت كرده اند كه گفت : وقتى آيه شريفه «'''لا يستوى منكم من انفق من قبل الفتح و قاتل '''» نازل شد ابو دحداح گفت : خدا سوگند امروز مبالغ هنگفتى انفاق مى كنم ، تا درجه آن كسانى را دريابم قبل از فتح انفاق كرده بودند، و بعد از من هم كسى نتواند اين ركورد مرا بشكند. آنگاه گفت بارالها هر چه را كه ابو دحداح مالك است نصفش در راه تو باشد، و تمامى اموالش را نصف كرد، تا رسيد به لنگه كفشش گفت : حتى اين هم .

و در تفسير قمى در ذيل آيه «'''يوم ترى المؤ منين و المومنات يسعى نورهم بين ايديهم و بايمانهم '''» مى گويد: در روز قيامت نور در بين مردم طبق درجات ايمانشان تقسيم مى شود، و نورى كه به منافق مى رسد تنها بين انگشت ابهام پاى چپش را فرا مى گيرد، منافق به نور خود مى نگرد، و سپس به مؤ منين مى گويد: بايستيد تا من از نور شما اقتباس كنم . مؤ منين ايشان مى گويند: به عقب برگرديد و در آنجا براى خود كسب نور كنيد، درهنگام است كه بين اين دو طايفه ديوارى زده مى شود، ديوارى كه داراى درى است ، از پشت ديوار مؤ منين را صدا مى زنند كه مگر ما در دنيا با شما نبوديم ؟ مى گويند: بله بوديد، و ليكن شما خود را مفتون و هلاك كرديد،

امام فرمود: يعنى با نافرمانى خدا خود را هلاك كرديد «'''و تربصتم و ارتبتم '''» فرمود: يعنى همواره در انتظار بوديد و شك داشتيد.

و سپس درباره جمله «'''فاليوم لا يوخذ منكم فدية '''» فرمود: به خدا سوگند منظور يهود و نصارى نيست ، بلكه همين مسلمان اهل قبله است : «'''ماويكم النار هى موليكم '''» فرمود يعنى آتش اولى و سزاوارتر است براى شما.

مؤ لف : منظور امام از اهل قبله ، منافقين از مسلمانان هستند.

و در كتاب كافى به سند خود از ابان بن تغلب روايت كرده كه گفت : از امام صادق (عليه السلام ) شنيدم مى فرمود: زنهار، از آرزوى (دور و دراز) بپرهيزيد، كه خرمى زندگى شما را مى برد، و ديگر هيچ يك از نعمتهايى كه شما داده اند در نظرتان خرم و قانع كننده نمى شود، همين آرزوها باعث مى شود آنچه موهبت و عطا كه خداى عزوجل به شما ارزانى داشته در نظرتان كوچك و بى ارزش شود، و چون آنچه داريد ناچيز و بى ارزش شد، و آنچه نداريد و آرزويش را مى پرورانيد به دست نمى آوريد سراسر عمرتان به حسرت مى گذرد.