۱۳٬۷۸۶
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۴۲: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←تقواى خدا و بيم از وبال عتو و استكبار در برابر او مقتضاى عقل و نقل است
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==تقواى خدا و بيم از وبال عتو و استكبار در برابر او مقتضاى عقل و نقل است == | ==تقواى خدا و بيم از وبال عتو و استكبار در برابر او مقتضاى عقل و نقل است == | ||
و در اين | و در اين جمله، مؤمنان را اولى الالباب (خردمندان) خوانده، فرموده: «فَاتّقُوا اللّهَ يَا أولِى الألباب الّذِينَ آمَنُوا». يعنى حال كه وضع اهل قريه ها چنين شد، پس شما از خدا بترسيد، اى خردمندانى كه ايمان آورده ايد. و منظور از اين تعبير، اين بود كه از عقل مؤمنان كمك بگيرد تا تقوايى كه از آنان خواسته، محقق شود. چون وقتى مؤمنان بشنوند كه مردمى از امر پروردگارشان استكبار ورزيدند و به حساب سختى محاسبه، و به عذاب نكرى و بى سابقه اى گرفتار شدند، و وقتى بفهمند كه عاقبت استكبار خسران است، بعد بشنوند كه اين سرنوشت مخصوص يك قوم و دو قوم نبوده، بلكه هر قومى كه آن چنان بوده اند، به اين چنين سرنوشتى دچار شده اند، | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۵۴۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۵۴۵ </center> | ||
عقلشان حكم مى كند به | عقلشان حكم مى كند به اين كه: عُتُو و استكبار از امر خدا، در حقيقت به استقبال عذاب شديد خدا رفتن است. و به همين جهت، ايشان را هشدار مى دهد، و عقلشان را بيدارتر مى سازد تا به حكم عقلشان به تقوا گرايند. مخصوصا مؤمنانى كه خداى تعالى برايشان كتابى تذكرآور فرستاده، آنچه نفعشان هست، معين و آنچه به ضررشان هست، تذكر داد، و به سوى حق و طريق مستقيم هدايتشان كرده، ديگر عقل آنان به هيچ وجه اجازه نمى دهد از چنين هدايتى منحرف گشته، راه آن قوم را بروند، و به سرنوشت آنان دچار گردند. | ||
رَّسولاً يَتْلُوا عَلَيْكمْ | |||
وجه | «'''رَّسولاً يَتْلُوا عَلَيْكمْ ءَايَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ ...'''»: | ||
اين | |||
و اين تعبير كه در آيه شريفه درباره رسول | وجه اين كه رسو خدا«ص» را «ذكر» ناميد و از بعثت او تعبير به «إنزال» فرمود | ||
اين احتمال هم هست كه كلمه | |||
اين آيه، عطف بيان است براى كلمه «ذِكراً»، و ممكن هم هست بَدَل از آن كلمه باشد. پس مراد از ذكرى كه خدا نازلش كرده، همان رسول است و اگررسول را ذكر ناميده، به خاطر آن است كه رسول، وسيلۀ تذكر است. خدا و آيات او و راه دعوت به سوى دين حق را يادآورى مى كند. منظور از رسول، شخص خاتم الأنبياء محمّد «صلى اللّه عليه و آله و سلم» است، و ظاهر جمله «يَتلُوا عَلَيكُم آياتِ اللّه مُبَيّنَات»، اين معنا را تأييد مى كند. و بنابراين، مراد از انزال رسول، بعثت او از ناحيه عالَم غيب، و ظهور او براى بشر به عنوان رسالت از ناحيه خداست، بعد از سال ها كه از چنين نعمتى بى بهره بودند، و احتمال رسيدن به آن را هم نمى دادند. همچنان كه درباره خلقت آهن هم اين تعبير را آورده و فرموده: «وَ أنزَلنَا الحَدِيد»، و معلوم است كه نمى خواهد بفرمايد آهن را از آسمان انداختيم، بلكه مى خواهد بفرمايد: اين نعمت، از ناحيه ما است. | |||
و اين تعبير كه در آيه شريفه درباره رسول آمده، صاحب كشاف را بر آن داشته كه كلمه «رَسُولاً» را به جبرئيل تفسير كند. آنگاه منظور از جمله «يَتلُوا عَلَيكُم... - تا آيات روشن خداى را به روشنى برايتان تلاوت كند»، اين مى شود كه جبرئيل، آيات خدا را بر پيغمبر - بدان جهت كه رهبر و متبوع شماست - تلاوت مى كند. ولى ظاهر جمله «يَتلُوا عَلَيكُم...»، غير اين معنايى است كه صاحب كشاف گفته. | |||
اين احتمال هم هست كه كلمه «رَسُولاً» با فعلى تقديرى منصوب شده باشد، و تقدير كلام «آرسَلَ رَسُولاً يَتلُوا عَلَيكُم آيَاتِ اللّه» باشد، و مراد از ذكرى كه بر امت نازل شده، قرآن كريم، | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۵۴۶ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۵۴۶ </center> | ||
و يا احكام و معارف آن باشد. | و يا احكام و معارف آن باشد. | ||
«''' | |||
«''' | «'''لِيخرِجَ الّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحَاتِ مِنَ الظّلُمَاتِ إلَى النُّور'''» - تفسير اين آيه در آيات نظير آن گذشت. | ||
«''' | |||
اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ سبْعَ | «'''وَ مَن يُؤمِن بِاللّهِ وَ يَعمَل صَالِحاً يُدخِلهُ جَنّاتٍ تَجرِى مِن تَحتِهَا الأنهَارِ خَالِدِينَ فِيهَاأبَداً» - اين قسمت از آيه، كسانى را كه به خدا ايمان آورده، عمل صالح انجام دهند، وعده جميل و بشارت به بهشت مى دهد. | ||
بيانى است كه مضمون آيات قبل را كه همانا | |||
مطالبى كه مى توان در تفسير | «'''قَد أحسَنَ اللّهَ لَهُ رِزقاً'''» - در اين جمله، احسان خدا را در آنچه به ايشان روزى كرده، مى ستايد. و مراد از «رزق»، ايمانى است كه به ايشان روزى كرده، و همچنين عمل صالحى كه توفيقش را به ايشان داده، و بهشتى كه در آخرت به ايشان مى دهد. ولى بعضى از مفسران گفته اند: مراد از رزق، تنها بهشت است. | ||
«'''اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ سبْعَ سمَاوَاتٍ وَ مِنَ الاَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنزَّلُ الاَمْرُ بَيْنهُنَّ ...'''»: | |||
بيانى است كه مضمون آيات قبل را كه همانا مسأله ربوبيت خداى تعالى و بعثت رسول بود، تأكيد مى كند. مى فرمايد: خدايى براى شما رسول فرستاده و ذكر نازل كرده، تا او را اطاعت كنيد و به احكام ذكرش عمل كنيد. و نيز، خدايى شما را تهديد كرده به اين كه اگر تمرد كنيد و مخالفتش نماييد، حسابى شديد از شما خواهد كشيد و به عذابى اليم دچار خواهد ساخت. و باز خدايى شما را بشارت داده كه اگر اطاعتش كنيد، به بهشت جاودانتان خواهد برد، كه هفت آسمان و هفت زمين را آفريده، خدايى است قدير و عليم. | |||
مطالبى كه مى توان در تفسير جمله «اللّه الّذِى خَلَقَ سَبعَ سَمَاوات» گفت، در تفسير سوره «حم سجده» گذشت. | |||
<span id='link368'><span> | <span id='link368'><span> | ||
==مقصود از اينكه خداوند زمينن را مانند آسمان ها هفت تا آفريد == | ==مقصود از اينكه خداوند زمينن را مانند آسمان ها هفت تا آفريد == | ||
و از ظاهر جمله «'''و من الارض مثلهن '''» بر مى آيد كه مراد از «'''مثل '''» مثليت عددى است ، يعنى همانطور كه آسمان هفت تا است ، زمين هم مثل آن هفت تا است ، حال بايد ديد منظور از هفت تا زمين چيست ؟ در اين باب چند احتمال هست : اول اينكه بگوييم منظور از هفت تا زمين هفت عدد از كرات آسمانى است ، كه ساختمانش از نوع ساختمان زمينى است كه ما در آن زندگى مى كنيم . دوم اينكه بگوييم منظور از آن تنها زمين خود ما است ، كه داراى هفت طبقه است ، كه (چون طبقات پياز) رويهم قرار دارند، و به تمام كره احاطه دارند، و ساده ترين طبقاتش همين طبقه اولى است كه ما روى آن قرار داريم . سوم اينكه بگوييم منظور از زمين هاى هفتگانه اقليم ها و قسمت هاى هفت گانه روى زمين است ، | و از ظاهر جمله «'''و من الارض مثلهن '''» بر مى آيد كه مراد از «'''مثل '''» مثليت عددى است ، يعنى همانطور كه آسمان هفت تا است ، زمين هم مثل آن هفت تا است ، حال بايد ديد منظور از هفت تا زمين چيست ؟ در اين باب چند احتمال هست : اول اينكه بگوييم منظور از هفت تا زمين هفت عدد از كرات آسمانى است ، كه ساختمانش از نوع ساختمان زمينى است كه ما در آن زندگى مى كنيم . دوم اينكه بگوييم منظور از آن تنها زمين خود ما است ، كه داراى هفت طبقه است ، كه (چون طبقات پياز) رويهم قرار دارند، و به تمام كره احاطه دارند، و ساده ترين طبقاتش همين طبقه اولى است كه ما روى آن قرار داريم . سوم اينكه بگوييم منظور از زمين هاى هفتگانه اقليم ها و قسمت هاى هفت گانه روى زمين است ، | ||
