الأنعام ٦: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
QRobot edit
(افزودن سال نزول) |
(QRobot edit) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۲#link8 | آيات ۱۱ - ۴، سوره انعام]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۲#link8 | آيات ۱۱ - ۴، سوره انعام]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۲#link9 | دو وجه در مراد كفار از درخواست نزول ملائكه .]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۲#link9 | دو وجه در مراد كفار از درخواست نزول ملائكه .]] | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۸: | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۳#link12 | توجيه اغلب مفسرين در خصوص اين آيه و نقد توجيه آن]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۳#link12 | توجيه اغلب مفسرين در خصوص اين آيه و نقد توجيه آن]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۵_بخش۳۴#link99 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۵_بخش۳۴#link99 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
أَ لَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ «6» | |||
آيا نديدند كه چه بسيار امت‌هاى پيش از آنان را هلاك كرديم، با آنكه در زمين به آنان جايگاه و توانى داده بوديم كه به شما نداده‌ايم؟ و (باران و بركت) آسمان را پى در پى برايشان فرستاديم و نهرهاى آب از زير پاهايشان جارى ساختيم، پس آنان را به كيفر گناهانشان هلاك كرديم و نسل ديگرى پس از آنان پديد آورديم. | |||
===نکته ها=== | |||
«قرن» به امّتى گفته مى‌شود كه يكپارچه هلاك شده باشند. «1» به مردمى هم كه در يك زمان زندگى مى‌كنند، قرن گفته مى‌شود و چون معمولًا يك نسل، از 60 تا 100 سال طول مى‌كشد، از اين رو به 60 يا 80 يا 100 سال يك قرن مى‌گويند. «2» | |||
كلمه «مدرار» به معناى ريزش فراوان و پى در پى باران و به مقدار نياز است. «3» | |||
===پیام ها=== | |||
1- افرادى كه از تاريخ پند نمى‌گيرند، توبيخ مى‌شوند. «أَ لَمْ يَرَوْا» | |||
2- كفّار صدر اسلام از تاريخ امّت‌هاى پيشين آگاه بودند و مى‌توانستند درس | |||
---- | |||
«1». اقرب‌الموارد. | |||
«2». تفاسير الميزان وكبيرفخررازى. | |||
«3». تفسير مجمع‌البيان ذيل آيه 52 سوره هود. | |||
جلد 2 - صفحه 414 | |||
بگيرند. «أَ لَمْ يَرَوْا» | |||
3- توجّه به زوال نعمت‌ها و سرنگونى گنهكاران، از عوامل غفلت‌زدايى است. | |||
أَ لَمْ يَرَوْا ... فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ | |||
4- تمدّن‌هايى قبل از اسلام وجود داشته؛ سپس منقرض شده‌اند. «أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ» | |||
5- از روش‌هاى تربيتى قرآن اين است كه داستان‌هاى واقعى و آموزنده را براى عبرت مردم نقل مى‌كند. «أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ» | |||
6- كيفر آنان كه از امكانات خداداد استفاده سوء كنند، نابودى است. «كَمْ أَهْلَكْنا» | |||
7- به جاى «أرسلنا من السماء»، فرمود: «أَرْسَلْنَا السَّماءَ» (آسمان را براى شما فرستاديم) تا نهايت لطف الهى را بيان كند. | |||
8- عملكرد مردم، عامل تحوّلات و حوادث تاريخى است. «فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ» | |||
9- هلاكت مردم به سبب گناهانشان، از سنّت‌هاى الهى است. «فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ» | |||
10- خداوند، علاوه بر عذاب آخرت، در اين دنيا هم كيفر مى‌دهد. «فَأَهْلَكْناهُمْ» | |||
11- اگر امكانات در دست صالحان باشد، نماز را برپا مى‌دارند. «إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ» «1» ولى اگر در دست نااهلان بى ايمان باشد، فساد و گناه مى‌كنند. مَكَّنَّاهُمْ ... فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ | |||
12- امكانات مادّى، مانع قهر و عذاب الهى نيست. مَكَّنَّاهُمْ ... فَأَهْلَكْناهُمْ آن گونه كه كافران خيال مى‌كردند: «نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوالًا وَ أَوْلاداً وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ» «2» | |||
13- امكانات مادّى، رمز كاميابى نيست. مَكَّنَّاهُمْ ... فَأَهْلَكْناهُمْ چنانكه در جاى ديگر مى‌خوانيم: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى» «3» | |||
14- دو نوع مرگ داريم: طبيعى كه با فرارسيدن أجل عمر انسان به پايان مى‌رسد | |||
---- | |||
«1». حج، 41. | |||
«2». سبأ، 35. | |||
«3». علق، 6- 7. | |||
جلد 2 - صفحه 415 | |||
و غير طبيعى كه به خاطر كيفر الهى و با حوادث غير منتظره است. «بِذُنُوبِهِمْ» | |||
15- قدرتمندان گنهكار فكر نكنند دنيا هميشه به كامشان است، خداوند ديگران را جايگزين آنان مى‌كند. فَأَهْلَكْناهُمْ ... وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
أَ لَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ «6» | |||
---- | |||
«1» اصول كافى، جلد دوّم، كتاب فضل القرآن، صفحه 600، حديث هشتم. | |||
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 224 | |||
بعد تحذير فرمايد به آنچه بر امم سابقه نازل شده: | |||
أَ لَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ: آيا نديدند و ندانستند (استفهام تقرير و ملامت است) يعنى البته دانستند كه به قوّت قهاريت، چقدر هلاك كرديم پيش از ايشان مِنْ قَرْنٍ: از گروه گذشتگان يعنى اهل زمانى كه در آن پيغمبر يا نائب مناب او بود. اصح آنكه: قرن، اهل هر عصريند كه ميان آنها پيغمبر يا نائب او گرچه علما باشند خواه آنكه مدت قليله يا كثيره باشد و مؤيد اينست فرمايش نبوى صلى اللّه عليه و آله «خيركم قرنى ثمّ الّذين يلونهم» «1» پس صفت اهل قرن را فرمايد. مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ: يعنى آنچنان گروهى را هلاك كرديم كه ايشان را مكان و تمكين داديم در زمين با مكنت و بسيارى نعمت، و يا ايشان را تمكين و قدرت داديم به آلات و ادوات تا به سهولت در جميع امور خود تصرف و دخالت مى‌نمودند. ما لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ: آنچه تمكين نداده بوديم شما را به آن و آن سعه منازل و ضياع و عقار و كثرت عمران بود، يا عمر دراز و قوت تمام و وسعت مال، و يا استظهار به خدم و حشم و عبيد و عدد و اسباب و نفوذ امر. | |||
وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً: و فرستاديم باران يا ابر را كه مبدء مطر است بر ايشان ريزان و پى در پى وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ: و قرار داديم نهرها را كه پيوسته مى‌رفت آب از زير درختان ايشان، و يا در جلو قصور و منازل آنها كه بر آن مشرف بودند، يا انهارى كه در تحت تصرف ايشان بود در هر محلى كه مى‌خواستند به مزارع و بساطين خود مى‌بردند. خلاصه ايشان متمكن بودند در زمين به رفاهيت و نعمت و وسعت تعيش مى‌نمودند ميان اظهار و اثمار فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ: پس هلاك كرديم ايشان را به گناهان آنها و فايده نكرد ايشان را آن قوت و نعمت وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ: و ايجاد كرديم بعد از اهلاك ايشان گروهى ديگر بدل آنها. غرض آنست كه حق تعالى چنانچه | |||
---- | |||
«1» صحيح مسلم، جزء هفتم، فضائل الصحابه، صفحه 184 و 185 و 186 (طبع محمّد على صبيح) | |||
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 225 | |||
قادر بود بر اهلاك قرون سالفه مانند عاد و ثمود و ايجاد فرمود بدل آنها قومى ديگر را، همچنين قادر است كه مثل آن را در شما بجا آورد. پس متنبه شده از خواب غفلت و ضلالت بيدار شده و بميامن ايمان قدم نهيد تا از مثل اين عذاب برهيد. | |||
امير المؤمنين عليه السّلام در ذيل خطبه‌اى مى‌فرمايد: و انّ لكم فى القرون السّالفة لعبرة اين العمالقة و ابناء العمالقة ابن الفراعنة و ابناء الفراعنة؟ اين اصحاب مدائن الرّسّ الّذين قتلوا النّبيّين و أطفأوا سنن المرسلين و احيوا سنن الجبّارين؟ و اينب الّذين ساروا بالجيوش و هزموا بالالوف و عسكر و العساكر و مدّنوا المدائن (الخطبه). «1» و بدرستى كه در قرون گذشته هر آينه عبرتى است از حال ايشان؛ كجايند عمالقه و پسران عمالقه كه پادشاهان حجاز و يمن بودند از اولاد عمليق بن لاود بن سام بن نوح عليه السّلام، كجايند فراعنه و پسران فراعنه كه پادشاهان مصر بودند به استقلال و چگونه در دريا غرق شدند با لشگر بسيار و گرفتار شدند به سلاسل و اغلال. كجايند اصحاب مدائن رس، قوم شعيب پيغمبر عليه السّلام آن كسانى كه كشتند پيغمبران را و خاموش كردند سنن رسولان را و زنده كردند روش جباران را؛ كجايند آن كسانى كه سير كردند با لشگرها و منهزم ساختند هزاران هزار را و گرد آوردند لشگرها را و بنا نمودند شهرهاى جهان را. | |||
تنبيه- آيه شريفه در باب تهديد و توعيد كفار نازل شده و مستلزم دلالت است بر وجوب تفكر و تدبر، و احتجاج است بر منكران بعث به آنكه ذاتى كه قومى را هلاك و قومى ديگر را آفريند، قادر خواهد بود بر افناى عالم و اعاده خلقان بعد از افناء. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
أَ لَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ «6» | |||
---- | |||
جلد 2 صفحه 299 | |||
ترجمه | |||
آيا نديدند كه چقدر هلاك كرديم پيش از ايشان از اهل زمانى كه قدرت داده بوديم آنها را در زمين بر چيزيكه قدرت نداديم بشما و فرستاديم باران را بر آنها پى در پى و قرار داديم نهرها را كه جارى ميشد از كنارشان پس هلاك نموديم آنها را براى گناهانشان و آفريديم بعد از آنها اهل زمان ديگرى را. | |||
تفسير | |||
استفهام براى تقرير است و قرن ظاهرا قطعه از زمان است كه اهل زمان سابق نوعا در آن موجود نيستند و مراد اهل آن زمان است و ابتداء آيه اخبار از حال كسانى است كه اعراض از آيات الهى و استهزاء بآن نموده‌اند و بعد عدول از غيبت بخطاب فرموده براى تفنّن در كلام و تمكين آن در قلوب كفار و مراد از آسمان باران رحمت است و مدرار صيغه مبالغه است يعنى شديد و فراوان و پى در پى و نافع و بموقع و جريان نهرها در باغها و مزارع و گردش گاههاى آنها بوده و مقصود چشم ترس كفار و تذكر دادن آنها است از حال قوم عاد و ثمود و امثال آنها كه خداوند نعمت را بآنها تمام نموده بود از قوت و قدرت و ثروت و بسط جسم و وسعت رزق به اندازه‌اى كه از هر جهت فوق اهل مكه بودند و چون مرتكب معاصى شدند آن تمكّن و وسائل قدرت براى آنها سودمند نشد و نتوانستند در مقابل اراده الهى لحظه قيام نمايند و خداوند زمين را از لوث وجود آنها بكلّى پاك فرمود و بجاى آنها قوم ديگرى آفريد كه زمين را آباد و خدا را عبادت و پيغمبر را اطاعت نمايند تا كفار متوجه شوند بآنكه ممكن است با آنها هم همين سلوك را بفرمايد .. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
أَ لَم يَرَوا كَم أَهلَكنا مِن قَبلِهِم مِن قَرن‌ٍ مَكَّنّاهُم فِي الأَرض‌ِ ما لَم نُمَكِّن لَكُم وَ أَرسَلنَا السَّماءَ عَلَيهِم مِدراراً وَ جَعَلنَا الأَنهارَ تَجرِي مِن تَحتِهِم فَأَهلَكناهُم بِذُنُوبِهِم وَ أَنشَأنا مِن بَعدِهِم قَرناً آخَرِينَ «6» | |||
آيا نمي‌بينند اينکه كفار و مشركين امم سابقه را مثل عاد و ثمود و قوم لوط و فراعنه و اكاسره و قياصره که داراي چه قوتها و دولتها و رياستها و مال و منال بودند که شما صد يك آنها را نداريد و بواسطه تكذيب انبياء خود مثل نوح و هود و صالح و لوط و شعيب و ابراهيم و موسي و غير اينها و استهزاء بآنها بچه عذابها گرفتار شدند از غرق و خسف و صاعقه و حجاره و غير اينها و هلاك شدند و بجاي آنها قرن ديگري جاي‌گير گشتند. | |||
أَ لَم يَرَوا مراد رؤيت بابصار نيست چون كفار و مشركين زمان نبي صلّي اللّه عليه و آله و سلّم | |||
جلد 7 - صفحه 13 | |||
که در اعصار سابقه نبودند که مشاهده حال آنها را كنند بلكه بمعني درك و فهم است که از اخبار انبياء و تاريخ گذشتگان و مشاهده آثار آنها انسان معرفت بحال آنها پيدا ميكند. | |||
كَم أَهلَكنا كم بمعني مقدار است مقابل كيف و يكي از اعراض تسعه است و آنهم دو قسم است كم متصل مثل طول و عرض، خط و سطح، اجسام قار الذات و كم منفصل مثل طول زمان که آنا فآنا موجود ميشود و معدوم ميگردد و غير قارّه است و مقدار اعداد از آحاد تا الوف که هر عددي غير ما دون و غير ما فوق است و از يكديگر منفصل است، و مراد اينجا كثرة است و مراد از اهلكنا مجرد موت و فنا نيست که سرتاسر ممكنات را گرفته بلكه موت و فناء ببلاء و عذابست مِن قَبلِهِم پيشينيان از كفار و مشركين مثل قوم نوح، عاد، ثمود، قوم لوط، اصحاب مدين، فرعونيان و غيرهم فَكُلًّا أَخَذنا بِذَنبِه‌ِ فَمِنهُم مَن أَرسَلنا عَلَيه‌ِ حاصِباً وَ مِنهُم مَن أَخَذَته‌ُ الصَّيحَةُ وَ مِنهُم مَن خَسَفنا بِه‌ِ الأَرض‌َ وَ مِنهُم مَن أَغرَقنا سوره عنكبوت آيه 39. | |||
من قرن قرن مدت طولاني از زمان است و در اصطلاح امروزه عبارت از صد سال است لذا زمان ما را قرن چهاردهم هجري و بيستم ميلادي مينامند و در آيه مراد مدة مديد است مَكَّنّاهُم فِي الأَرض‌ِ مكنت از حيث طول عمر و ملك و سلطنت و رياست و كثرت مال و جاه و عشيره و قشون و اتباع است ما لَم نُمَكِّن لَكُم که همچه مكنتي بشما كفار و مشركين داده نشده عمر كوتاه، تهي‌دستي بدون قوه و قدرت، سپس خداوند پاره‌اي از نعم که بامم سابقه عنايت فرموده بيان ميفرمايد وَ أَرسَلنَا السَّماءَ عَلَيهِم مِدراراً يعني از آسمان عالم بالا بارانهاي نافعي براي آنها ريزش نموديم، و كلمه مدرار عبارت از پي در پي است اسم آلت است و از اينکه باب است دعاء (للّه درّه) كثرت خيرات پي در پي. | |||
جلد 7 - صفحه 14 | |||
وَ جَعَلنَا الأَنهارَ رودخانه‌ها و انهار كبار تَجرِي مِن تَحتِهِم از پاي عمارات و زير اشجار آنها فَأَهلَكناهُم بِذُنُوبِهِم که تكذيب انبياء كردند و مخالفت اوامر الهي و طغيان در معاصي و ظلم ببندگان صالح از انبياء و مؤمنين. | |||
وَ أَنشَأنا مِن بَعدِهِم قَرناً آخَرِينَ جاي‌گير آنها شدند مؤمنين و صلحاء و نسل آتيه، و اينکه آيه شريفه تهديد است که شما هم که تكذيب نبي صلّي اللّه عليه و آله و سلّم ميكنيد بعذاب الهي معذب خواهيد شد و ببلاها گرفتار فَلَن تَجِدَ لِسُنَّت‌ِ اللّه‌ِ تَبدِيلًا وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّت‌ِ اللّه‌ِ تَحوِيلًا فاطر آيه 42 و 43. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
