البقرة ١٦٧: تفاوت میان نسخهها
از الکتاب
QRobot edit
(افزودن سال نزول) |
(QRobot edit) |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱_بخش۴۹#link578 | آيات ۱۶۳ ۱۶۷ بقره]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۱_بخش۴۹#link578 | آيات ۱۶۳ ۱۶۷ بقره]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱_بخش۴۹#link580 | معنى ((واحد)) در ((اله واحد))]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۱_بخش۴۹#link580 | معنى ((واحد)) در ((اله واحد))]] | ||
خط ۶۹: | خط ۷۰: | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱_بخش۵۳#link614 | بحث قرآنى در تكميل بحث سابق (بيان اين كه عذاب خدا نيز از رحمت اوست )]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۱_بخش۵۳#link614 | بحث قرآنى در تكميل بحث سابق (بيان اين كه عذاب خدا نيز از رحمت اوست )]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link618 | آيه ۱۶۵-۱۶۷]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link618 | آيه ۱۶۵-۱۶۷]] | ||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link619 | آيه و ترجمه]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link619 | آيه و ترجمه]] | ||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link620 | تفسير:]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link620 | تفسير:]] | ||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link621 | بيزارى پيشوايان كفر از پيروان خود!]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱_بخش۸۵#link621 | بيزارى پيشوايان كفر از پيروان خود!]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
«167» وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ | |||
و (در آن موقع) پيروان گويند: اى كاش! بار ديگرى براى ما بود (كه به دنيا برمىگشتيم) تا از اين پيشوايان بيزارى جوئيم، همانگونه كه آنها (امروز) از ما بيزارى جستند. بدينسان خداوند اعمال آنها را كه مايه حسرت آنهاست، به آنها نشان مىدهد و هرگز از آتش دوزخ، بيرون آمدنى نيستند. | |||
===نکته ها=== | |||
به فرموده روايات، در قيامت مواقف متعدّدى است، در برخى از آنها مُهر سكوت بر لبها زده مىشود وتنها با نگاههاى پرحسرت به يكديگر نگريسته و گريه مىكنند. در بعضى موارد، از همديگر استمداد كرده و در صحنهاى نسبت به هم ناله و نفرين مىكنند. در اين آيه مىخوانيم كه پيروان كفر نيز از حمايتها و عشق ورزىهاى خود نسبت به رهبرانشان به شدّت پشيمان مىشوند، ولى ديگر كار از كار گذشته و تنها حسرتى است كه در دل دارند و با زبان مىگويند: اگر ما بارديگر برگرديم، هرگز دنبالهرو آنها نخواهيم بود. كسانى كه اينقدر بىوفا هستند كه از ما در اين روز تبرّى مىجويند، ما هم اگر به دنيا برگرديم، از آنان تبرّى خواهيم جست. آنها حسرت مىخورند، ولى مگر از حسرت كارى ساخته است. | |||
در آيات متعدّد، كلمه «خلود» در مورد عذاب بكار رفته است. بعضى «خلود» را مدّت طولانى معنا مىكنند، ولى از جملهى «وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ» در اين آيه استفاده مىشود كه «خلود» به معناى ابديّت است، نه مدّت طولانى. | |||
در روايات، نمونههايى از حسرت گنهكاران در قيامت به چشم مىخورد، از جمله: | |||
كسانى هستند كه اموال زيادى را براى وارثان خود مىگذارند و خود در زمان حيات، كار خيرى نمىكنند. آنان در آن روز مشاهده مىكنند كه اگر وارث از ارث او كار خوبى انجام داده، | |||
جلد 1 - صفحه 255 | |||
در نامه وارث ثبت شده و اگر كار بدى كرده، شريكِ جرم وارث قرار گرفته است. «1» | |||
نمونهى ديگر اهل حسرت، آنان كه عبادات بسيار دارند، ولى رهبرى و ولايت علىّبنابىطالب عليهما السلام را نپذيرفتهاند. «2» | |||
انسان، داراى اختيار است. اگر چنين نبود، پشيمانى و حسرت و تصميم مجدّد در او راه نداشت. پشيمانى و حسرت، نشانهى آن است كه مىتوانستيم كار ديگرى انجام دهيم. و تصميم مجدّد، رمز آن است كه انسان مىتواند با اراده و اختيار، هر راهى را كه صلاح بداند، انتخاب كند. | |||
===پیام ها=== | |||
1- طاغوتها را رها كنيم. تا آنان ما را در قيامت رها نكردهاند، آنها را در دنيا رها كنيم. «فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ» | |||
2- در قيامت، چشم انسان حقيقت بين شده و بر كارهاى خود، حسرت مىخورد. «يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ» | |||
3- آرزوى برگشت هست، ولى برگشتى نيست. «لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً ... وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ» | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ (167) | |||
وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا: و گويند تابعين چون تبرّى متبوعين را مشاهده كنند. لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً: كاشكى براى ما و آنها بازگشتى بود به دنيا، فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ: پس بيزارى مىجوئيم از ايشان، كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا: همچنانكه ايشان بيزارى جستند از ما امروز، كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ: چنانچه در قيامت بايشان نشان دهد رسوائى آنها را، همچنين نشان دهد خدا، أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ: اعمال ايشان را حسرتها برايشان يعنى اعمالى كه به زعم آنها نيكو باشد از حج و عمره و ضيافات و صدقات، همه را ردّ فرمايد و قبول ننمايد و سبب حسرت و ندامت آنها شود. يا اعمال سيئه كه مباشرت داشتند از كشتن و دختر به گور نمودن، موجب زيادتى حسرت آنها شود. | |||
وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ: و نباشد تابعان و متبوعان بيرون شدگان از آتش جهنم، يعنى در آن آتش دائم و ثابت باشند. | |||
تبصره: آيه شريفه اشعار است به آنكه اعمال صادره از بندگان چنانچه خلاف رضاى الهى باشد مقبول نخواهد شد و روز قيامت پشيمانى و حسرت آنچه فوت شده حاصل آيد، چنانچه در كتاب كافى- كلينى از حضرت باقر عليه السّلام روايت نموده در تفسير آيه شريفه فرمايد: شخصى كه مال را در دنيا كسب نموده و در وجوه خير صرف نكند و بميرد و آن مال را واگذارد براى كسى كه صرف كند در اطاعت خدا يا در معصيت او؛ | |||
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 310 | |||
پس اگر بجا آورد به آن مال طاعت خدا را، مىبيند ثواب آن را در ميزان غير خود، پس زياد شود حسرت او و حال آنكه مال متعلق به او بوده؛ و يا صرف كند آن وارث در معصيت خدا، پس بتحقيق تقويت نموده بواسطه آن مال وارث را به معصيت الهى و كمك نموده او را. «1» تتمه: در تبيان طوسى رحمه اللّه جابر روايت نموده كه از حضرت باقر عليه السّلام سؤال نمودم از آيه: وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً (الخ) فرمود: ايشان به خدا قسم دوستان فلان و فلان هستند، فراگرفتند آنان را ائمه غير امامى كه خدا براى مردم قرار داده، پس بدين جهت فرموده: وَ لَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذابَ. الخ پس حضرت فرمود: ايشان به خدا قسم اى جابر ائمه ظلمه و تابعان آنها مىباشند. «2» | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ (167) | |||
---- | |||
جلد 1 صفحه 209 | |||
ترجمه | |||
و گويند آنانكه پيروى كردند كاش بودى از براى ما بازگشتنى پس بيزارى ميجستيم از آنها چنانچه جستند از ما اينچنين بنماياند خدا بآنها كردارهاشان را حسرتها بر آنها و نباشند ايشان بيرون آيندگان از آتش. | |||
تفسير | |||
و گويند آنانكه تبعيت نمودند ايكاش برمىگشتيم بدنيا پس بيزارى مىجستيم از اين رؤسا آنجا همچنانكه بيزارى جستند آنها از ما اينجا و چنانچه تابع و متبوع و رئيس و مرؤس از يكديگر تبرى جستند و معلوم شد هيچكدام بدرد ديگرى نميخورند مينماياند خداوند اعمال آنها را بايشان كه بدون ثمر بوده و موجب حسرت و ندامت شده است و ثوابى ندارند چون عمل نمودند در دنيا يا براى غير خدايا بغير وجهى كه خداوند بآن امر فرموده بود و مىبينند اعمال غير خودشان را كه براى خدا بوده كه داراى ثواب عظيم است حقير عرض مىكنم محتمل است مراد از غير وجه مأمور به الهى فقدان شرط ولايت باشد اگرچه ظاهرا فقدان كليه شرايط را شامل است چنانچه ثواب عظيم مخصوص بشيعيان است اگرچه عمل غير شيعه براى خدا باشد و در كافى و عياشى و فقيه از حضرت صادق (ع) روايت نموده است در ذيل اين آيه كه اهل حسرت كسانى هستند كه اموالى از خود باقى ميگذارند و بسبب بخل صرف در طاعت خدا نمىكنند و بعد از آنها كسانيكه آن اموال را باستحقاق ميبرند اگر صرف در طاعت خدا كنند اين شخص مىبيند مال خود را در ميزان عمل غير و حسرت ميبرد و اگر صرف در معصيت نمايند افسوس ميخورد كه چرا من اسباب معصيت را براى آنها فراهم نمودم و اين گروه مخلدند در آتش زيرا كه معصيت آنها كفر است و شفاعت پيغمبر (ص) و امام (ع) و خيار شيعيان شامل حال كفار نميشود. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَو أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنهُم كَما تَبَرَّؤُا مِنّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللّهُ أَعمالَهُم حَسَراتٍ عَلَيهِم وَ ما هُم بِخارِجِينَ مِنَ النّارِ (167) | |||
(پس كساني که پيروي ميكردند ميگويند كاش ميشد که براي ما برگشتي بود تا از شما بيزاري جوييم چنانچه شما از ما بيزاري جستيد، اينکه چنين خداوند كارهاي آنان را که اسباب حسرت بر ايشان است بآنان ارائه ميدهد و اينان از آتش بيرون رونده نيستند) لَو أَنَّ لَنا كَرَّةً اينکه قسمت مقاله تابعين است که ميگويند اگر براي ما برگشتني بود از اينکه رؤساء بيزاري ميجستيم و ديگر اطاعت آنها را نميكرديم، و آنان را بخود واميگذارديم همين طور که اينان از ما بيزاري جستند و ما را بخود واگذاردند و لو براي تمنّي است و كرّة بمعني رجوع و بازگشت است. | |||
كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللّهُ أَعمالَهُم حَسَراتٍ عَلَيهِم يعني روز قيامت اعمال آنان را اسباب حسرتشان قرار داديم چه آن روز يوم الحسرة و الندامة است و اسباب حسرت در آن روز بسيار است، از آن جمله است عقوبت معاصي که چه اندازه سخت و طاقت فرساست و هيچيك از آنها از قلم نيفتاده و در نامه اعمال ثبت گرديده است. | |||
يا وَيلَتَنا ما لِهذَا الكِتابِ لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً إِلّا أَحصاها وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً«1» ديگر مثوبات و مقامات عاليه است که بواسطه ترك عبادات از واجب و مستحبّ از دست داده است. | |||
---- | |||
1- سورة الكهف آيه 47 | |||
[.....] | |||
جلد 2 - صفحه 285 | |||
ديگر مسامحه در ازاله اخلاق رذيله که موجب انحطاط از مراتب انساني و دخول در زمره بهائم و سباع و شياطين است و ديگر كوتاهي در تخلق باخلاق حميده و فضائل انساني است که او را از مصاحبت و حشر با انبياء و اولياء و مقربان محروم گردانيده و ديگر كوتاهي در صرف اموال و قوي و ساير نعم الهي در مصارف خير و صلاح است بويژه اگر مالي را در تحصيل آن زحمت كشيده و خود در خيرات صرف ننموده ولي وارث صالحي داشته که آن مال را در مصارف خيريه صرف نموده و در قيامت از مثوبات آن بهرهمند گرديده و اينکه محروم شده و حسرت آن برايش مانده است چنانچه اخباري باين مضمون از ائمه (ع) رسيده و ديگر دوري جستن از معاشرت با انبياء و اولياء و علماء و اخذ ننمودن احكام دين و معارف الهي از آنها و معاشرت با فساق و فجار و متابعت آنهاست که مورد آيه است و غير اينها از اسباب حسرت و ندامت که در قيامت است. | |||
وَ ما هُم بِخارِجِينَ مِنَ النّارِ اينکه قسمت يكي از ادله خلود است که بيان آن در ذيل آيه خَتَمَ اللّهُ عَلي قُلُوبِهِم وَ عَلي سَمعِهِم وَ عَلي أَبصارِهِم غِشاوَةٌ وَ لَهُم عَذابٌ عَظِيمٌ گذشت«1» | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
(آیه 167)- اما این پیروان گمراه که بیوفایی معبودان خود را چنین آشکارا میبینند برای تسلی دل خویشتن میگویند: «ای کاش ما بار دیگر به دنیا باز میگشتیم تا از آنها تبری جوییم، همان گونه که آنها امروز از ما تبری جستند»! (وَ قالَ الَّذِینَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا کَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ کَما تَبَرَّؤُا مِنَّا). | |||
اما چه سود که کار از کار گذشته و باز گشتی به سوی دنیا نیست. | |||
و در پایان آیه میفرماید: آری! «این چنین خداوند اعمالشان را به صورت مایه حسرت به آنها نشان میدهد» (کَذلِکَ یُرِیهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَیْهِمْ). | |||
اما حسرتی بیهوده، چرا که نه موقع عمل است و نه جای جبران! «و آنها هرگز از آتش دوزخ خارج نخواهند شد» (وَ ما هُمْ بِخارِجِینَ مِنَ النَّارِ). | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||