آل عمران ١٢٦
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَکُمْ وَ لِتَطْمَئِنَ قُلُوبُکُمْ بِهِ وَ مَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَکِيمِ |
ترجمه
| آل عمران ١٢٥ | آیه ١٢٦ | آل عمران ١٢٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بُشْرَی»: مژده.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ کَفَرُوا... (۱) سَيَهْدِيهِمْ وَ يُصْلِحُ بَالَهُمْ (۰) وَ يُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا... (۰) إِنْ يَنْصُرْکُمُ اللَّهُ فَلاَ... (۲)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«126» وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرى لَكُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُمْ بِهِ وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ
و خداوند اين (نزول فرشتگان) را جز مژده و بشارتى براى شما قرار نداد، تا دلهاى شما بدان آرام گيرد و (بدانيد كه) هيچ پيروزيى نيست مگر از جانب خداوند عزيز و حكيم.
«1». صحيفه سجّاديه، دعاى سوّم.
جلد 1 - صفحه 602
پیام ها
1- آرامش خاطر و اميد از نيازهاى رزمندگان در جبهه است. «بُشْرى لَكُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ»
2- تمام مقدّمات مادّى، علمى، روانى و انسانى، بدون اراده‌ى خداوند كارى از پيش نمى‌برند. «وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»
3- قدرت خداوند همراه با حكمت اوست. لذا ممكن است به دلايل خاصّى مسلمانان نيز شكست بخورند. «الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلاَّ بُشْرى لَكُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُمْ بِهِ وَ مَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ (126)
وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ: و قرار نداد خداى تعالى نزول ملائكه را، إِلَّا بُشْرى لَكُمْ:
مگر مژده و بشارتى براى شما به فتح و نصرت، وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُمْ بِهِ: و به جهت آنكه مطمئن فرمايد قلبهاى شما را به آن امداد، و ترس دشمنان را از خاطر شما بيرون برد. وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ: و نيست نصرتى و يارى مگر از جانب خدا، الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ: غالب است بر همه امور، و مغلوب نشود در حكم و فرمان خود. حكيم است در امور، يعنى نصرت و خذلان او، از روى حكمت و مصلحت باشد.
تنبيه: در آيه شريفه اشاراتى است: 1- آنكه نصرت و غلبه از جانب قادر متعال است، نه به كثرت لشكر و اعداد اسباب و مهيّا بودن سلاح. 2- نصرت الهى مؤمنان را، محتاج به امداد ملائكه نبود، بلكه نزول ملائكه جهت بشارت مؤمنان و ثبات قلوب آنان بود، زيرا نظر عامه اغلب متوجه به اسباب مى‌باشد.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 235
3- مؤمن حقيقى بايد يقين داشته باشد به نصرت الهى و اتكال و اطمينان به توجهات سبحانى، بنابراين باكى براى او نيست از ابتلائات؛ و لذا سرور مؤمنين حضرت امير المؤمنين عليه السّلام فرمايد: باك ندارم از آنكه من بر مرگ واقع شوم يا مرگ بر من وارد آيد. «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلاَّ بُشْرى لَكُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُمْ بِهِ وَ مَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ (126)
ترجمه
و قرار نداد آن را خدا مگر بشارت و براى آنكه مطمئن شود دلهاى شما بآن و نيست نصرت مگر از نزد خداوند ارجمند درست كردار..
تفسير
اين امداد ملائكه نبود مگر براى بشارت مسلمين بفتح براى تسكين خاطر آنها از ترس و الا فتح و ظفر بعده وعده نيست بلكه منوط باراده الهى است كه توانا و غالب است و مغلوب نميشود و بر طبق حكمت و مصلحت هر جمعى را كه خواسته باشد ظفر ميدهد و هر قومى را اراده فرموده باشد مخذول و منكوب مى- فرمايد گويا ميخواهد بفرمايد حاجت بامداد ملائكه نبود لكن چون چشم مردم به اسباب ظاهرى است و از اسباب غيبيه نوعا غافلند براى خوشنودى آنها و دلگرمى و باك نداشتن از تخلف متخلفين از جهاد اين كمك فرستاده شد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ ما جَعَلَهُ اللّه‌ُ إِلاّ بُشري لَكُم وَ لِتَطمَئِن‌َّ قُلُوبُكُم بِهِ وَ مَا النَّصرُ إِلاّ مِن عِندِ اللّه‌ِ العَزِيزِ الحَكِيم‌ِ (126)
و خداوند قرار نداد اينکه نزول ملائكه و مدد آنها را مگر براي بشارت شما مؤمنين و اينكه قلوب شما مطمئن شود باين جعل الهي و نصرتي نيست مگر از جانب خداوند عزيز حكيم.
جلد 4 - صفحه 343
اينکه آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه خداوند قادر متعال موافق حكمت و مصلحت در مواقع خود شما را ميتواند نصرت كند و نزول ملائكه و امداد آنها شما را لزوم ندارد و احتياجي بآنها نداريد چنانچه در مواقع بسياري خداوند نصرت فرموده بدون انزال ملك و علّت انزال از جهت ضعف ايمان مسلمين بوده که بحس مشاهده كنند.
و بشارت بفتح و فيروزي آنها و اطمينان قلب آنها که بالعيان و بالحس‌ّ يك تأثير خاصّي دارد که از دليل و برهان علمي پيدا نميشود حتي مثل حضرت ابراهيم عليه السّلام با اينكه ايمان كامل باحياء موتي داشت مع ذلک تقاضا كرد که بالعيان مشاهده كند و عرض كرد رَب‌ِّ أَرِنِي كَيف‌َ تُحي‌ِ المَوتي قال‌َ أَ وَ لَم تُؤمِن قال‌َ بَلي وَ لكِن لِيَطمَئِن‌َّ قَلبِي بقره آيه 260.
بلي پايه ايمان پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و ائمه طاهرين بجايي رسيده که بمعاينه چيزي بر او افزوده نخواهد شد منسوب بامير المؤمنين عليه السّلام است که فرمود
(لو كشف الغطاء ما ازددت يقينا)
و منسوب بپيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است که فرمود اگر ايمان جن‌ّ و انس را در يك كفه ميزان گذارند ايمان علي عليه السّلام بر آنها افزوده خواهد شد.
وَ ما جَعَلَهُ اللّه‌ُ جعل بمعني قرار داد است و مراد مقرر فرمودن نزول ملائكه است براي نصرت مؤمنين.
إِلّا بُشري لَكُم که اينکه جعل نبود مگر براي دو چيز يكي بشارت پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم بشما که ملائكه آمدند و ميآيند براي امداد شما.
و ديگر وَ لِتَطمَئِن‌َّ قُلُوبُكُم که بآرام دل و اطمينان تمام حمله كنيد بدشمنان دين و آنها را نابود كنيد فتح و ظفر نصيب شما است.
وَ مَا النَّصرُ إِلّا مِن عِندِ اللّه‌ِ و مع ذلک بدانيد که تا نصرت الهي نباشد اگر جن‌ّ و انس و ملك مجتمع شوند قدرت بر انجام كوچكترين عملي ندارند.
جلد 4 - صفحه 344
العَزِيزِ الحَكِيم‌ِ خداوند متعال هم قادر است که هر چه اراده كند همان ميشود إِنَّما أَمرُه‌ُ إِذا أَرادَ شَيئاً أَن يَقُول‌َ لَه‌ُ كُن فَيَكُون‌ُ يس آيه 82، و هم دانا و حكيم است که تمام كارهاي او از روي حكمت و مصلحت و بجا و بموقع است شما بايد از تحت فرمان او بيرون نرويد و در كليه امور باو توكل نمائيد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 126)- «اما توجه داشته باشید که آمدن فرشتگان به یاری شما، تنها برای تشویق و بشارت و اطمینان خاطر و تقویت روحیه شماست، و گر نه پیروزی تنها از ناحیه خداوندی است که بر همه چیز قادر و در همه کار حکیم است» هم راه پیروزی را می‌داند و هم قدرت بر اجرای آن دارد (وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْری لَکُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُکُمْ بِهِ وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ).
نکات آیه
۱- نزول فرشتگان و یارى آنان، تنها مژده اى است براى مؤمنان پیکارگر و آرامش دهنده دلهاى آنان، نه تعیین کننده پیروزیها (و ما جعله اللّه الّا بشرى لکم و لتطمئنّ قلوبکم به) ضمیر در «ما جعله اللّه»، به امداد، که از «یمددکم» استفاده مى شود، برمى گردد.
۲- نیاز پیکارگران به بشارت و تقویت روحیه و آرامش دل، براى پیروزى بر دشمنان (و ما جعله اللّه الّا بشرى لکم و لتطمئنّ قلوبکم به)
۳- دل آدمى، کانون آرامش و اطمینان (و لتطمئنّ قلوبکم به)
۴- فتح و پیروزى بر دشمنان، تنها از جانب خداى «عزیز و حکیم» (و ما النّصر الّا من عند اللّه العزیز الحکیم)
۵- پیروزى جبهه مؤمنان، پرتویى از عزّت و حکمت خداوند (و ما النّصر الّا من عند اللّه العزیز الحکیم)
۶- خداوند، تعیین کننده اصلى و نهایى پیروزى مؤمنان است; نه فرشتگان و یا تواناییهاى شخصى رزمندگان (و ما جعله اللّه الّا بشرى لکم ... و ما النّصر الّا من عند اللّه) بیان انحصار پیروزى آفرینى به خدا و نقش امداد ملائکه تنها به عنوان بشارت و اطمینان قلب، در حقیقت نفى هر گونه عاملى (توانایى نیروها از نظر عِدّه و عُدِّه، امداد ملائکه و ... )، غیر از خواست الهى در پیروزیهاست.
۷- انحصار پیروزى آفرینى به خداوند، برخاسته از عزّت و اقتدار مطلق اوست. (و ما النّصر الّا من عند اللّه العزیز الحکیم)
۸- تعلق نصرت الهى به پیکارگران اهل صبر و تقوا، برخاسته از حکمت خداوند (ان تصبروا و تتّقوا ... و ما النّصر الّا من عند اللّه العزیز الحکیم)
۹- ضرورت اتّکاى اهل ایمان، تنها به خداوند، براى نیل به پیروزى (فلیتوکل المؤمنون ... و ما النّصر الّا من عند اللّه العزیز الحکیم)
۱۰- تحقق اطمینان قلب، با امدادهاى الهى (و لتطمئنّ قلوبکم به و ما النّصر الّا من عند اللّه العزیز الحکیم)
۱۱- خداوند، تنها محور جریان همه هستى و تمامى تغییرات و تحولات اجتماعى (یمددکم ربّکم بخسمة الاف ... و ما جعله اللّه الّا بشرى ... و ما النّصر الّا من عند اللّه) چنانچه ملائکه نقش تعیین کننده اى نداشته باشند، بلکه نقش بشارتى آنان نیز به جعل خداوند باشد (و ما جعله اللّه ... ) و تنها باید پیروزى از جانب خداوند اعطا شود، معلوم مى شود که سررشته تمام امور به دست و خواست خداوند است و هیچ چیز نمى تواند آدمى و جهان را از خدا بى نیاز کند.
۱۲- خداوند، «عزیز» (پیروز شکست ناپذیر) و «حکیم» است. (من عند اللّه العزیز الحکیم)
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۱۱
- اسماء و صفات: حکیم ۴، ۱۲ ; عزیز ۴، ۱۲ ; صفات جمال ۴، ۷، ۱۲
- اطمینان: عوامل اطمینان ۱، ۱۰
- اللّه: امدادهاى اللّه ۸، ۱۰ ; حکمت اللّه ۵، ۸ ; عزت اللّه ۵، ۷ ; قدرت اللّه ۷
- امدادهاى غیبى:۱
- پیروزى:۱، ۲، ۴، ۵، ۶ عوامل پیروزى ۱، ۲، ۴، ۵، ۶ ۷، ۹
- تاریخ: فلسفه تاریخ ۱۱
- تقویت روحیه:۲
- توکّل:۹ به خدا ۹
- جامعه: تحولات در جامعه ۱۱
- جهاد: عوامل پیروزى در جهاد ۱، ۲، ۴، ۵، ۶
- دشمنان:۴
- قلب: اطمینان قلب ۲، ۳، ۱۰
- مجاهدان: امداد به مجاهدان ۱ ; بشارت به مجاهدان ۲ ; مجاهدان صابر ۸ ; مجاهدان متّقى ۸
- ملائکه: امداد ۱، ۶، ۱۰
- مؤمنان: پیروزى مؤمنان ۵، ۶ ; توکل مؤمنان ۹
منابع
