فصلت ٥٤
ترجمه
| فصلت ٥٣ | آیه ٥٤ | فصلت ٥٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مِرْیَةٍ»: شکّ وتردید (نگا: هود / و حجّ / ، سجده / )
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۵۴ سوره فصّلت
- تهديد خداوند ملحدين امت را به عذاب روز قيامت
- وجوه مختلف درباره خبر ان در آيه : ان الذين كفروا بالذكر لما جاءهم ...
- مراد از اينكه درباره قرآن فرمود كتاب عزيز است و لا ياءتيهالباطل من بين يديه و لا من خلفه
- توضيح آيه : ولو جعلناه قرآنا اعجميا...
- نكوهش انسان از جهت اينكه در حال تنعم از خداغافل و روى گردان است و در سختى و تنگى به دعا مى پردازد
- اعراض از قرآن حتى با احتمال اينكه از ناحيه خدا باشد، برخلاف حكم عقل است
- سه احتمال درباره مراد از آيات در آيه سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم ...
- رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - تردید و شک کافران مکه، نسبت به برپایى قیامت (ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم)
۲ - قیامت، روز ملاقات و دیدار با پروردگار (ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم)
۳ - حضور انسان ها در قیامت، جلوه اى از ربوبیت الهى است. (ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم) اضافه «لقاء» به وصف ربوبیت - و نه دیگر اوصاف و اسماى الهى - معناى بالا را افاده مى کند.
۴ - تردید در قیامت، حجاب آدمى در دیدن آیات روشن توحیدى است. (سنریهم ءایتنا ... ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم) برداشت یاد شده مبتنى بر این است که ضمیر «أنّه الحقّ» در آیه قبل به خدا برگردد. در این صورت مى توان گفت که: عبارت «ألا إنّهم فى مریة» در مقام بیان این است که تردید در قیامت، باعث شده است که کافران نتوانند از آیات روشن توحیدى بهره ببرند.
۵ - باور به معاد و توجه به آن، داراى نقش اساسى در حق پذیرى انسان (سنریهم ءایتنا فى الأفاق ... ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم)
۶ - تردید جدى نسبت به قیامت و حیات اخروى، زمینه ساز بى اعتنایى انسان به اصول عقلى و ملاک هاى عقلایى و فطرى (قل أرءیتم إن کان من عند اللّه ... فى شقاق بعید... ألا إنّهم فى مریة) ارتباط این آیه با آیات پیشین - که در یک سیاق قرار دارند - نشان مى دهد که اگر آیات علمى و داورى هاى عقلى و فطرى نتواند کسى را در برابر حقانیت خدا و وحى متقاعد کند، ریشه آن را باید در ناباورى او به استمرار حیات و مسؤولیت انسان جست وجو کرد.
۷ - احاطه همه جانبه خداوند بر تمامى موجودات هستى. (ألا إنّه بکلّ شىء محیط)
۸ - توجه به احاطه همه جانبه خداوند بر موجودات، موجب از بین رفتن هر گونه تردید در مورد حقانیت رستاخیز است. (ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم ألا إنّه بکلّ شىء محیط) انکار قیامت و رستاخیز مردگان از سوى مشرکان، مبنى بر این پندار نادرست است که آنها جمع شدن اجزاء پراکنده و از بین رفته موجودات را بعید مى دانستند. خداوند با بیان این حقیقت که او بر همه چیز احاطه دارد و هیچ چیز از حیطه علم و قدرت او ناپدید نمى شود، این پندار را ابطال مى کند.
۹ - خداوند، آگاه به همه امور حتى به گرایش هاى قلبى و درونى انسان ها (ألا إنّهم فى مریة من لقاء ربّهم ألا إنّه بکلّ شىء محیط) ذکر احاطه علمى بر تمامى پدیده هاى هستى، در پى بیان تردید درونى مشرکان در حقانیت معاد، مى تواند بیانگر برداشت بالا باشد.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: موانع رؤیت آیات خدا ۴
- ارزشها: زمینه بى اعتنایى به ارزشها ۶
- انسان: انسان ها در قیامت ۳; رازهاى انسان ۹; عمل انسان ها ۹
- ایمان: آثار ایمان به معاد ۵
- حق: عوامل حق پذیرى ۵
- حیات: آثار شک به حیات اخروى ۶
- خدا: احاطه خدا ۷; اختصاصات خدا ۷; علم خدا به نیات ۹; علم غیب خدا ۹; نشانه هاى ربوبیت خدا ۳; وسعت علم خدا ۸، ۹
- ذکر: آثار ذکر خدا ۸; آثار ذکر معاد ۵
- شناخت: آفات شناخت ۴، ۶
- عقل: زمینه بى اعتنایى به ملاکهاى عقلى ۶
- فطرت: زمینه بى اعتنایى به ملاکهاى فطرى ۶
- قیامت: آثار شک به قیامت ۴، ۶; شک به قیامت ۱; موانع شک به قیامت ۸; ویژگیهاى قیامت ۲
- کافران: بینش کافران ۱
- کافران مکه: شک کافران مکه ۱
- لقاءالله: لقاءالله در قیامت ۲، ۳; وقت لقاءالله ۲
- موجودات: احاطه بر موجودات ۷
