فصلت ٤٩
ترجمه
| فصلت ٤٨ | آیه ٤٩ | فصلت ٥٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا یَسْأَمُ»: ملول و خسته نمی‌گردد. «الإِنسَانُ»: مراد انسان کافر و بی‌ایمان است (نگا: آیات - ). «دُعَآءِ»: طلبیدن، به دنبال رفتن. «الْخَیْرِ»: مال و ثروت. دارائی و نعمت و صحّت. «دُعَآءِ الْخَیْرِ»: اضافه مصدر به مفعول خود است. «الشَّرُّ»: فقر و فاقه. بلا و مصیبت. بیماری و تنگی معیشت. «یَؤُوسٌ»: بسیار ناامید. «قَنُوطٌ»: بسیار مأیوس. «یَؤُوسٌ قَنُوطٌ»: هر دو واژه به یک معنی و برای تأکید است.
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۵۴ سوره فصّلت
- تهديد خداوند ملحدين امت را به عذاب روز قيامت
- وجوه مختلف درباره خبر ان در آيه : ان الذين كفروا بالذكر لما جاءهم ...
- مراد از اينكه درباره قرآن فرمود كتاب عزيز است و لا ياءتيهالباطل من بين يديه و لا من خلفه
- توضيح آيه : ولو جعلناه قرآنا اعجميا...
- نكوهش انسان از جهت اينكه در حال تنعم از خداغافل و روى گردان است و در سختى و تنگى به دعا مى پردازد
- اعراض از قرآن حتى با احتمال اينكه از ناحيه خدا باشد، برخلاف حكم عقل است
- سه احتمال درباره مراد از آيات در آيه سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم ...
- رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - انسان، موجودى خستگى ناپذیر در طلب خیر و منافع خویش (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر)
۲ - نعمت ها و امکانات زندگى «خیر» است. (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر) از این که قرآن از تقاضاى اموال و مواهب زندگى از سوى انسان، به تقاضاى خیر تعبیر کرده است; مطلب بالا به دست مى آید.
۳ - افزون خواهى و زیاده طلبى، جزء سرشت آدمى است. (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر)
۴ - سیطره یأس و ناامیدى بر انسان، به هنگام مواجه شدن با سختى و ناکامى ها (شرور) (و إن مسّه الشرّ فیئوس قنوط)
۵ - ضعف و ناتوانى آدمى در برخورد با مشکلات (و إن مسّه الشرّ فیئوس قنوط) از کاربرد واژه «مسّ» و آمدن صیغه مبالغه «یؤُس» و «قنوط» استفاده مى شود که انسان با اندک گرفتارى، احساس ضعف و ناتوانى کرده و دچار یأس و ناامیدى مى شود.
۶ - حرص و آز در شرائط رفاه و یأس و ناامیدى به هنگام سختى، امرى ناپسند وموردنکوهش (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر و إن مسّه الشرّ فیئوس قنوط) با توجه به لحن نکوهش آمیز آیه، مطلب بالا استفاده مى شود.
۷ - برخوردارى انسان از نعمت هاى الهى در دنیا بیش از ابتلاى وى به شرور و سختى ها است. (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر و إن مسّه الشرّ) «إن» شرطیه در مواردى به کار رود که تحقق شىء در آن موارد نادر و کم مى باشد به کارگیرى آن در مورد «شر» بیانگر برداشت یاد شده است.
موضوعات مرتبط
- امکانات مادى: خیریت امکانات مادى ۲
- انسان: انسان ها در سختى ۵; خستگى ناپذیرى انسان ۱; خیرطلبى انسان ۱; صفات انسان ۴; ضعف انسان ها ۵; فطریات انسان ۳; منفعت طلبى انسان ۱; ویژگیهاى انسان ۱
- تکاثر: فطریت تکاثر ۳
- حرص: ناپسندى حرص ۶
- خدا: وفور نعمتهاى خدا ۷
- رفاه: حرص در رفاه ۶
- سختى: آثار سختى ۴; یأس در سختى ۶
- شرور: نقش شرور ۴
- مشکلات: قیاس مشکلات با نعمتها ۷; کمى مشکلات ۷
- نعمت: خیریت نعمت ۲
- یأس: عوامل یأس ۴; ناپسندى یأس ۶
