طه ١٢٩
ترجمه
| طه ١٢٨ | آیه ١٢٩ | طه ١٣٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَلِمَةٌ سَبَقَتْ»: سخنی که زده شده، و وعده‌ای که داده شده است (نگا: انفال / ، قمر / ). «لِزَاماً»: لازم و واجب. حتمی و قطعی. مصدر باب مفاعله است و در معنی وصفی برای مبالغه به کار رفته است. «أَجَلٌ مُّسَمّیً»: مدّت مقدّر عمرشان، یا روز قیامت (نگا: انعام / . عطف است بر واژه (کَلِمَةٌ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۲۷ - ۱۳۵ سوره طه
- شرح و توضيح معنا و مراد آيه : ((ولولا كلمة سبقت من ربك ...(( كه حاكى از تاءخيرعذاب دنيوى در برابر كفر و اسراف است . و برخى وجوه در اين باره
- مفاد و مراد آيه :((و سبح بحمد ربك قبل طلوع الشمس وقبل غروبها...(( و اقوال و وجوه عديده اى كه مفسرين پيرامون آن گفته اند
- اشاره به اينكه چگونه تسبيح و تحميد خدا انسان را به مقام رضا مى رساند
- مراد از اهل پيامبر(صلى الله عليه و آله ) در آيه : ((و اءمراهلك بالصلوة واصطبرعليها((اشاره به اينكه چگونه تسبيح و تحميد خدا انسان را به مقام رضا مى رساند
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات :((و سبح بحمد ربك ...(( و ((و لا تمدن عينيك ...((و...)
- پيامبر آيه تطهير را خطاب به
نکات آیه
۱ - خداوند، در تدبیر امور جوامع و امت ها، سنت ها و قوانین محکم و ثابتى قرار داده است. (و لولا کلمة سبقت من ربّک ) مقصود از «کلمة» در این آیه - به مناسبت بحث در باره جوامع و مهلت به آنها - سنت هاى الهى و قوانین حاکم بر تاریخ و جوامع است.
۲ - سرنوشت امت هاى کفرپیشه و هلاکت و بقاى آنان، داراى سنت ها و قوانین معین و زمان هاى مشخص (کم أهلکنا قبلهم ... و لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا ) به قرینه آیه قبل - که در باره هلاکت جوامع کفرپیشه است - مفاد «لولا کلمة...» این است که خداوند، زمان عذاب کافران و نیز دیگر معیارهاى آن را مشخص ساخته و آنها را از پیش تعیین کرده است.
۳ - حاکمیت سنت هاى الهى بر کفرپیشگان، مانع از نابودى سریع آنان با عذاب الهى است. (و لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا )
۴ - کفرورزان به آیات و هدایت هاى الهى، سزاوار کیفر و عذاب در دنیا هستند. (و لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا ) کلمه «لزاماً» مصدر باب مفاعله است و خبر قرار گرفتن مصدر، حاکى از مبالغه است. بنابراین مفاد جمله «لکان لزاماً» چنین مى شود: [اگر سنت مهلت نبود ]عذاب، ملازم مخالفان بود و [حتى اندک زمانى] از آنان فاصله نمى گرفت.
۵ - خداوند، هرگز از سنت هاى خویش تخلف نمى کند. (و لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا )
۶ - انکار آیات الهى و روى گردانى از یاد خدا، گناهى نابخشودنى است. (و من أعرض عن ذکرى ... و لم یؤمن بَایت ربّه ... لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا)
۷ - مهلت خداوند به کافران و گمراهان عصر بعثت، مرتبط با عنایت ویژه او نسبت به پیامبر(ص) بود. (ربّک ) اضافه شدن نام مقدس «ربّ» به ضمیرى که خطاب به پیامبر(ص) است، مى تواند به نقش عنایت خداوند به پیامبر(ص) در تأخیر عذاب و مهلت به کافران اشاره داشته باشد; چنان که در سوره اى دیگر فرموده است: «و ما کان اللّه لیعذّبهم و أنت فیهم».
۸ - مصالح بشر و تدبیر امور امت ها از سوى خداوند، دلیل نابود نکردن فورى مخالفان در دنیا است. ( کلمة سبقت من ربّک ) کلمه «ربّ» گویاى مطلب یاد شده است.
۹ - سنت استمرار زندگى بشر بر روى زمین تا مدتى مشخص، ناسازگار با نابود کردن فورى همه حق ستیزان (و لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا و أجل مسمًّى ) «أجل» به معناى تمام مدت و یا پایان آن است (لسان العرب) و «أجل مسمّى» عطف بر «کلمة» است; یعنى، لولا کلمة و أجل مسمّى.... دراین که مراد از «کلمة» و «أجل» دو چیز مستقل است، یا دو تعبیر از یک حقیقت اند، صاحب نظران گفته هایى مطرح کرده اند: یکى از احتمالات این است که مراد از «کلمة»، سخن خداوند هنگام هبوط آدم است که فرمود: «لکم فى الأرض مستقر و متاع إلى حین» (بقره/ ۳۶). مراد از «أجل» در این احتمال، پایان عمر دنیا است برداشت یاد شده بر اساس این احتمال است.
۱۰ - خداوند، زندگانى دنیا را عرصه مؤاخذه فورى همه کافران قرار نداده است. (و لولا ... أجل مسمًّى ) سنت خداوند - که «لولا کلمة...» بر آن دلالت دارد - این نیست که خداوند هیچ مخالفى را هلاک نکند; بلکه سنّت او این است که تمامى آنان را نابود نسازد; زیرا اگر بنا بود هر کافرى نابود گردد، نسل بشر در خطر انقراض قرار مى گرفت و تا «أجل مسمّى» ادامه نمى یافت.
۱۱ - امت ها، داراى اجل و سرآمدى معین و مشخص براى انقراض خویش (و لولا کلمة سبقت من ربّک لکان لزامًا و أجل مسمًّى)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: عذاب دنیوى مکذبان آیات خدا ۴; گناه تکذیب آیات خدا ۶
- اجل: اجل مسمى ۱۱
- امتها: اجل امتها ۱۱; تقدیر انقراض امتها ۱۱; قانونمندى سرنوشت امتها ۲
- انسان: مصالح انسان ۸
- جامعه: سنتهاى حاکم بر جامعه ۱، ۲
- حق: موانع هلاکت حق ستیزان ۹
- حیات: استمرار حیات ۹
- خدا: آثار حاکمیت سنتهاى خدا ۳; تدبیر خدا ۸; حتمیت سنتهاى خدا ۵; سنتهاى خدا ۱، ۲، ۹; مهلتهاى خدا ۷
- سنتهاى خدا:
- سنت مهلت :۹
- عذاب: اهل عذاب ۴
- عنایتهاى خدا: مشمولان عنایتهاى خدا ۷
- غفلت: گناه غفلت از خدا ۶
- کافران: تأخیر در مواخذه کافران ۱۰; عوامل تأخیر در عذاب کافران ۳; فلسفه تأخیر هلاکت کافران ۸; مهلت به کافران ۱۰; مهلت به کافران صدراسلام ۷
- گمراهان: مهلت به گمراهان صدراسلام ۷
- گناه: گناه نابخشودنى ۶
- محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۷
