الحجرات ٥
ترجمه
الحجرات ٤ | آیه ٥ | الحجرات ٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«وَاللهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ»: این بخش به مرتکبان چنین اعمالی نوید میدهد که اگر توبه کنند مشمول مرحمت و مغفرت خدا واقع میشوند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۰، سوره حجرات
- مسائل و مطالبى كه سوره مباركه حجرات مشتمل بر آنست
- توضيح معناى جمله : ((لا تقدموا بين يدى الله و رسوله )) و بيان اينكه مفاد آن اين است كه هيچ حكمى را بر حكم خدا و رسول مقدم مداريد
- وجوه مختلف ديگرى كه مفسرين در معناى جمله فوق گفته اند
- مراد از اينكه فرمود: صداى خود را از صداى پيامبر بلندتر نكنيد
- توضيح راجع به جمله : ((ان تحبط اعمالكم و انتم لا تشعرون )) و وجوهى كه درباره ظهور آن در اينكه بدون كفر هم عمل حبط مى شود گفته شده است
- رد توجيه كسانى كه مراد از حبط را ثواب نداشتن خودعمل دانسته اند
- توجيه بعضى مفسرين كه نهى در آيه را به ملاك پرهيز از عملى كه باعث آزار پيامبرمى شود دانسته اند
- اشكال به توجيه اخير: تكليف مذكور يك تكليف نفسى است نه غيرى
- وعده جميل به مؤ منانى كه ادب را در محضر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم رعايت كنند
- توضيحى راجع به نقش ((خبر)) در زندگى اجتماعى انسان و اقسام خبر و لزوم تبين وتفحص درباره اخبار فاسق
- لزوم پيروى از رسول الله (ص ) و وجه و سبب اينكه آن جناب نبايد از ديگران اطاعت كند
- خداوند دلهاى مؤ منين را به زيورى آراسته كه مجذوب ايمان مى شوند و از كفر و عصيان تنفر پيدا مى كنند
- وجه تغيير سياق آيه كه در آن خطاب را متوجه شخص پيامبر نموده است
- امر به اصلاح بين دو طايفه از مؤ منين كه به جنگ با هم پرداخته اند وتعليل آن به اينكه مؤ منان برادر يكديگرند
- رواياتى در ذيل آيه : ((لا تقدموا بين يدى الله و رسوله )) و ((لا ترفعوا اصواتكمفوق صوت النبى ))
- روايتى درباره شاءن نزول آيه : ((ان جائكم فاسق بنباء فتبينوا))
- حبّ همان دين است و دين همان حبّ است
- چند روايت درباره اخوت ايمانى و شاءن نزول آيه : ((و ان طائفتان من المؤ منين اقتتلوا...))
نکات آیه
۱ - ادب معاشرت در ملاقات پیامبر(ص)، مقتضى صدا نزدن آن حضرت و انتظار کشیدن و شکیبا بودن تا خروج ایشان از خانه (و لو أنّهم صبروا حتّى تخرج إلیهم لکان خیرًا لهم)
۲ - بى انضباطى و وقت نشناسى برخى از مسلمانان، براى ملاقات پیامبر(ص) (و لو أنّهم صبروا حتّى تخرج إلیهم لکان خیرًا لهم)
۳ - پیامبر(ص)، داراى برنامه اى معین، براى ملاقات مردم * (و لو أنّهم صبروا حتّى تخرج إلیهم لکان خیرًا لهم) برداشت بالا بدان احتمال است که «حتّى تخرج...» اشاره به زمان خاصى باشد که پیامبر(ص) به طور معمول از خانه به مسجد مى آمد تا به کارها رسیدگى کند.
۴ - تعلیم ادب از سوى خداوند، به اعراب در معاشرت با پیامبر(ص) (لاتقدّموا ... لاترفعوا ... و لا تجهروا له ... إنّ الذین یغضّون ... و لو أنّهم صبروا ... لکان خیرًا لهم)
۵ - اهمیت آداب اجتماعى در نگاه دین (لاترفعوا أصوتکم ... و لو أنّهم صبروا ... لکان خیرًا لهم)
۶ - رعایت حرمت پیامبر(ص)، داراى خیر و منفعت براى خود مؤمنان (و لو أنّهم صبروا ... لکان خیرًا لهم)
۷ - خداوند، «غفور» (بسیار آمرزنده) و «رحیم» (بسیار مهربان) است. (و اللّه غفور رحیم)
۸ - رفتار نامناسب و دور از آداب با پیامبر(ص)، گناهى نیازمند آمرزش الهى است. (لاتقدّموا ... لاترفعوا أصوتکم ... و لاتجهروا له بالقول ... و لو أنّهم صبروا حتّى تخرج إلیهم ... و اللّه غفور رحیم)
۹ - نوید خداوند به باز بودن راه توبه، براى آنان که ناآگاهانه حرمت پیامبر(ص) را آن گونه که بایسته بود، رعایت نکرده اند. (و اللّه غفور رحیم)
۱۰ - گناه، مانع برخوردارى انسان از رحمت گسترده حق * (و اللّه غفور رحیم) تقدم «غفور» بر «رحیم»، ممکن است از این جهت باشد که گناه، مانع برخوردارى از رحمت حق است. ازاین رو بخشش آن گناهان، زمینه شمول رحمت گسترده حق نسبت به انسان مى شود.
۱۱ - غفران و رحمت الهى، برخاسته از مقام الوهیت او (و اللّه غفور رحیم)
موضوعات مرتبط
- آمرزش: منشأ آمرزش ۱۱
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲
- اسماء و صفات: رحیم ۷; غفور ۷
- توبه: زمینه توبه ۹
- جاهلیت: تعلیم ادب در جاهلیت ۴
- خدا: آثار الوهیت خدا ۱۱; بشارتهاى خدا ۹; تعالیم خدا ۴; منشأ رحمت خدا ۱۱; موانع رحمت خدا ۱۰
- خیر: منشأ خیر ۶
- رسوم: اهمیت رسوم اجتماعى ۵
- گناه: آثار گناه ۱۰; آمرزش گناه ۸
- مؤمنان: زمینه تأمین منافع مؤمنان ۶
- محمد(ص): آثار احترام محمد(ص) ۶; آداب گفتگو با محمد(ص) ۱; آداب ملاقات با محمد(ص) ۱، ۲; ترک فریاد با محمد(ص) ۱; توبه از بى احترامى با محمد(ص) ۹; خیریت احترام محمد(ص) ۶; روش معاشرت با محمد(ص) ۴; گناه بى احترامى با محمد(ص) ۸، ۹; گناه بى ادبى با محمد(ص) ۸; ملاقات محمد(ص) با مردم ۳; نظم محمد(ص) ۳
- مسلمانان: بى انضباطى مسلمانان صدر اسلام ۲
- معاشرت: اهمیت آداب معاشرت ۵