الحجرات ١٨
ترجمه
| الحجرات ١٧ | آیه ١٨ | الحجرات ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«غَیْبَ»: (نگا: انعام / ، اعراف / هود / ، نمل / ).
تفسیر
- آيات ۱۱ - ۱۸ سوره حجرات
- نهى از مسخره كردن يكديگر و عيبجويى و بد زبانى كردن
- معناى جمله : ((بئس الاسم الفسوق ))
- مقصود از ((اجتناب از ظن )) و مفاد قيد ((كثيرا)) در آيه : ((يا ايها الذين امنوا اجتنبواكثيرا من الظن ...))
- نهى از تجسس عيوب ديگران و از غيبت كردن و بيان مفسده غيبت و تجسس (و لا تجسسوا و لايغتب بعضكم بعضا...)
- غيبت عامل مؤ ثر در سقوط منزلت و هويت اجتماعى انسان
- مثالى گويا براى روشن شدن زشتى حقيقت چيست
- توبه عامل آمرزش گناهان ياد شده و بلكه مطلق گناهان است
- معانى مختلفى كه براى ((شعوب )) و ((قبائل )) گفته شده است
- توضيح اينكه تقوا تنها كرامت و امتياز حقيقى است (ان اكرمكم عند الله اتقيكم )
- تقوى يك مزيت واقعى و حقيقت است نه آن مزايائى كه انسانها براى خود مايه كرامت وشرف قرار داده اند
- معناى اينكه فرمود: به اعراب بگو ايمان نياورده ايد بلكه بگوييد اسلام آورده ايم
- مؤ منان واقعى اين چنين هستند
- ايمان ثابت و مستقر و جهاد با مال و جان از صفات مؤ منان واقعى است
- رواياتى در مورد نهى از مسخره كردن يكديگر، بد زبانى و تنابز به القاب ، غيبت وسوء ظن ، در ذيل آيات مربوطه گذشته
- دو روايت در شاءن نزول آيه ((اءيحب اءحدكم اءنياءكل ...))
- كلام معصومين عليه السلام در حسن ظن به برادر مسلمان وحمل كار او بر صحت
- چند روايت دال بر اينكه غيبت از زنا شديدتر است
- رواياتى درباره اينكه تنها ملاك فضيلت تقوا است
- رواياتى در خصوص فرق بين اسلام و ايمان
نکات آیه
۱ - خداوند، آگاه به اسرار نهفته (غیب) آسمان ها و زمین (إنّ اللّه یعلم غیب السموت و الأرض)
۲ - خداوند، داراى بصیرت و بینایى عمیق نسبت به اعمال آدمیان (و اللّه بصیر بما تعملون)
۳ - اعمال آدمیان، نشانگر میزان صداقت آنان در ادّعاى ایمان (یمنّون علیک أن أسلموا ... و اللّه بصیر بما تعملون) با توجه به این که سیاق آیات، در زمینه کسانى است که به گزاف مدعى ایمان اند; تعبیر «و اللّه بصیر بما تعملون» مى تواند نظر به مطلب بالا داشته باشد.
۴ - اعمال آدمى، داراى وجوهى پیچیده و بازشناسى خلوص و ناخالصى آن، نیازمند بصیرتى الهى است. (و اللّه بصیر بما تعملون) به کار رفتن واژه «بصیر» (شناخت عمیق) در مورد اعمال، بیانگر این نکته است که عمل ظاهرى دارد و ژرفایى; که خداوند با بصیرت مخصوص خویش، لایه هاى پنهان عمل را از پوسته ظاهرى آن متمایز مى سازد.
۵ - تحلیل انگیزه هاى اهداف نهفته آدمیان در اعمال، بسى دقیق تر از آگاهى یافتن به اسرار پنهان نظام ماده* (إنّ اللّه یعلم غیب السموت و الأرض و اللّه بصیر بما تعملون) در مورد غیب آسمان ها و زمین (نظام ماده)، واژه «یعلم» به کار رفته; ولى در مورد اعمال آدمیان واژه «بصیر» استخدام شده است. از این نکته استفاده مى شود که شناخت پنهانى هاى نظام ماده، با «علم» صورت مى گیرد; ولى تحلیل درون مایه هاى عمل آدمى با علم ساده مسیر نیست; بلکه نیازمند بصیرت و بینش عمیق است.
۶ - توجّه به علم و بصیرت الهى، بازدارنده انسان از بى صداقتى در عقیده و ناخالصى در عمل (یمنّون علیک أن أسلموا ... إنّ اللّه یعلم غیب ... و اللّه بصیر بما تعملون) تذکر به علم و بصیرت الهى، در پایان آیاتى که مدعیان ایمان را به سبب بى صداقتى ملامت کرده است، مى تواند پیامدار معناى یاد شده باشد.
۷ - آسمان ها و زمین، علاوه بر ابعاد مادى و مشهود، داراى زوایایى پنهان و اسرارى نامکشوف بر آدمیان (یعلم ما فى السموت و ما فى الأرض ... یعلم غیب السموت و الأرض) در آیات پیشین سخن از علم خدا به مطلق موجودات هستى بود; ولى در این آیه بر زوایاى پنهان و نامکشوف آن تأکید شده است. جمع دو آیه، بیانگر معناى بالا است.
موضوعات مرتبط
- آسمان: غیب آسمان ها ۱، ۷
- آفرینش: علم به رازهاى آفرینش ۵
- اخلاص: زمینه اخلاص ۶; زمینه تشخیص اخلاص ۴
- ادعا: ملاک صحت ادعا ۳
- انسان: علم به اعمال انسان ۵
- ایمان: ادعاى ایمان ۳
- خدا: آثار بصیرت خدا ۴; بصیرت خدا ۲; علم خدا به اعمال ۲; علم غیب خدا ۱
- دروغ: موانع دروغ ۶
- ذکر: آثار ذکر علم خدا ۶; ذکر بصیرت خدا ۶
- زمین: غیب زمین ۱، ۷
- عمل: آثار عمل ۳
