البقرة ٤٤
ترجمه
| البقرة ٤٣ | آیه ٤٤ | البقرة ٤٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْبِرِّ»: خیر و خوبی. هر آنچه در آن خوبی باشد (نگا: بقره / . «تَنسَوْنَ»: فراموش می‌کنید. «لا تَعْقِلوُنَ»: نمی‌فهمید (نگا: بقره / ، عنکبوت / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
قَالَ يَا قَوْمِ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ... (۰) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ... (۰) کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ... (۰) أَ فَتَطْمَعُونَ أَنْ يُؤْمِنُوا... (۱)
تفسیر
نکات آیه
۱ - عالمان بنى اسرائیل، مردمان رابه کارهاى نیک دعوت مى کردند. (أتأمرون الناس بالبر) چون مخاطبان «أتأمرون» باید غیر از «الناس» باشند، مى توان گفت: مراد از مخاطبان - به قرینه «و أنتم تتلون الکتاب» - عالمان دینى و مقصود از «الناس» توده هاى مردم است.
۲ - عالمان بنى اسرائیل، خود به آنچه مردمان رابه آن فرا مى خواندند، عمل نمى کردند. (أتأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم)
۳ - عالمان بنى اسرائیل، مورد نکوهش و سرزنش خداوند به خاطر عمل نکردن به محتواى دعوتهاى خویش (أتأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم) استفهام در «أتأمرون ...» استفهام انکار توبیخى است.
۴ - عالمان به کتابهاى آسمانى و تلاوت کنندگان آن، داراى مسؤولیت بیشتر در عمل کردن به کردارهاى نیک (دستورات کتابهاى آسمانى) (و تنسون أنفسکم و أنتم تتلون الکتب) روشن است که هر کس دیگران را به نیکیها فرمان دهد و خود بدانها عمل نکند، سزاوار سرزنش است; چه از عالمان باشد یا از غیر آنان، بنابراین جمله حالیه «و أنتم تتلون الکتاب» تأکیدى است در مورد عالمان کتابهاى آسمانى و تلاوت کنندگان آن.
۵ - آمران به معروف و مبلغان دین، باید خود به محتواى دعوتشان عمل کنند. (أتأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم)
۶ - کتابهاى آسمانى بنى اسرائیل، توبیخ کننده مبلغان و ارشادگران بى عمل (أتأمرون الناس ... و أنتم تتلون الکتب) چون جمله حالیه «و أنتم تتلون الکتاب» (در حالى که شما کتاب [تورات یا انجیل]را تلاوت مى کنید) به عنوان دلیل نکوهش و مذمت ارشاد کنندگان بى عمل مطرح شده، معلوم مى شود: در کتابهاى آسمانى بنى اسرائیل بر ناروایى چنین کردارى تأکید شده است.
۷ - کسانى که دیگران را به کارهاى نیک دعوت کرده و خود به آن عمل نمى کنند،سزاوار توبیخ و سرزنش هستند. (أتأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم)
۸ - پذیرش اسلام و ایمان به قرآن، از فرمانهاى تورات و انجیل به پیروان خویش (أتأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم و أنتم تتلون الکتب) جمله «و تُنسون أنفسکم» را مى توان به قرینه آیات پیشین - که سخن از دعوت به ایمان بود - در ارتباط با ایمان به قرآن دانست. بر این اساس آیه اشاره به این معنا دارد که: شما عالمان اهل کتاب مردم را به نیکیها دعوت مى کنید; ولى وظیفه خویش را که ایمان به قرآن است، فراموش مى کنید; سپس با جمله «و أنتم تتلون الکتب» بیان مى دارد که: آنان از این وظیفه مطلع بودند; یعنى، در کتابهاى آسمانى، این حقیقت وجود داشت.
۹ - عالمانى که مردم را به نیکیها فرا مى خوانند و خود به آنها عمل نمى کنند، مردمى فاقد فهم و درک هستند. (أتأمرون الناس بالبر ... أفلا تعقلون)
۱۰ - باور به معارف الهى و حقایق دینى، نشانه فهم و درک صحیح است. (أفلا تعقلون)
روایات و احادیث
۱۱ - امام صادق (ع) فرموده اند: «من لم ینسلخ عن هواجسه و لم یتخلص من آفات نفسه و شهواتها و لم یدخل فى کنف اللّه و أمان عصمته لایصلح له الأمر بالمعروف و النهى عن المنکر ... قال تعالى «أتأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم» ...;[۱] کسى که از خاطرات نفسانى جدا نشود و از آفتهاى نفس و شهوتهاى آن خلاص نگردد و در کنف رحمت، امان و حفظ خدا داخل نشود، سزاوار نیست امر به معروف و نهى از منکر کند ... خداى تعالى فرموده است: آیا شما مردم را به خ--وبى امر مى کنید و خود را فرموش مى کنید؟ ... ».
موضوعات مرتبط
- آمران به معروف: مسؤولیت آمران به معروف ۵، ۷
- ادراک: فاقدان ادراک ۹; نشانه هاى ادراک صحیح ۱۰
- امر به معروف: شرایط امر به معروف ۱۱
- انجیل: انجیل و قرآن ۸; تعالیم انجیل ۸
- ایمان: آثار ایمان به دین ۱۰; ایمان به اسلام ۸; ایمان به قرآن ۸; متعلق ایمان ۸
- بنى اسرائیل: تبلیغ علماى بنى اسرائیل ۱، ۲، ۳; سرزنش علماى بنى اسرائیل ۳; عمل علماى بنى اسرائیل ۲، ۳; کتب آسمانى بنى اسرائیل ۶
- تورات: تعالیم تورات ۸; تورات و قرآن ۸
- علما: سرزنش علماى بى عمل ۷; علماى بى عمل ۲، ۳، ۹; مسؤولیت علما ۴
- قرآن: قرآن در انجیل ۸; قرآن در تورات ۸
- کتب آسمانى: تعالیم کتب آسمانى ۴، ۶; تلاوت کتب آسمانى ۴; عمل به کتب آسمانى ۴
- مبلغان: سرزنش مبلغان بى عمل ۶; مسؤولیت مبلغان ۵، ۷
- نهى از منکر: شرایط نهى از منکر ۱۱
- نیکى: دعوت به نیکى ۱
منابع
- ↑ مصباح الشریعة، ص ۱۸، باب ۷; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۵، ح ۱۷۱.
