الإسراء ٣٥
ترجمه
| الإسراء ٣٤ | آیه ٣٥ | الإسراء ٣٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْقِسْطَاسِ»: ترازو. عدالت. «بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ»: با ترازوی درست. با دادگری تامّ (نگا: شعراء / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۳ - ۳۹، سوره اسرى
- قضاء تشريعى خداوند به نپرستيدن جز او
- نيكى كردن به والدين ، از مهمترين واجبات بعد از توحيد
- آيه در مقام انحصار حكم به دوران پيرى پدر ومادر نيست !
- امر به تواضع وخضوع در برابر والدين ودعا براى آنها
- اشاره به وجه اينكه فرمود: اسرافكاران برادران شياطين هستند
- نهى از افراط وتفريط در انفاق
- نهى از فرزند كشى (چه دختر وچه پسر) از بيم فقر وگرسنگى كه در عرب رسم بوده
- نهى شديد از زناكارى
- بحثى قرآنى واجتماعى پيرامون حرمت زنا
- معناى جمله : ((فلايسرف فى القتل انه كان منصورا((
- نهى از تصرف در مال يتيم وامر به وفاء به عهد
- امر به مراعات عدالت ووفا در كيل ووزن وبيان ((خير(( و((احسن تاءويلا(( بودن آن
- نهى از متابعت از غير علم (لاتقف ما ليس لك به علم )
- اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى
- رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است !
- تعليل نهى از پيروى از غير علم به : ((ان السمع والبصر والفوادكل اولئك كان عنه مسؤ ولا((
- كلام مجمع البيان در معناى آيه (ولاتقف ما ليس لك به علم ) ونقد آن
- نهى از تكبر وگردن فرازى كردن
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل جمله : ((وبالوالدين احسانا(( درباره نيكى كردن به پدر ومادر
- چند روايت در معناى ((اوابين ((
- رواياتى درباره اجتناب از افراط وتفريط در انفاق درذيل آيه : ((ولاتجعل يدك مغلولة الى عنقك ...((
- اعمالى كه با ايمان به خدا سازگارى ندارد
- چند روايت در ذيل آيه : ((ومن قتل مظلوما فقد جعلنا لوليه سلطانا...((
- رواياتى درباره پيروى نكردن از غير علم وتقسيم شدن ايمان ، بر اعضاء وجوارح (انالسمع والبصر...)
نکات آیه
۱- وجوب کامل کردن پیمانه و کم نگذاشتن از آن، در معاملات کیلى (و أوفوا الکیل إذا کلتم)
۲- لزوم به کارگیرى ترازوى دقیق و سنگ تمام در سنجش اشیا (وزنوا بالقسطاس المستقیم) «قسطاس» به معناى میزان است که مصداق بارز و روشن آن ترازو براى توزین اشیاست.
۳- خیر و مصلحت واقعى انسان و جامعه، در اجتناب کردن از کم فروشى و خیانت اقتصادى است. (و أوفوا الکیل ... وزنوا بالقسطاس المستقیم ذلک خیر)
۴- رعایت عدل و انصاف اقتصادى، در پى دارنده عاقبت و فرجامى نیک است. (ذلک خیر و أحسن تأویلا) «تأویل» از مصدر «اَوْل» به معناى بازگشت به اصل است و مراد از آن، غایتى است که منظور و مورد نظر است.
۵- کم فروشى و خیانت اقتصادى، به گمان جلب منافع بیشتر، بد فرجام و عملى زیان آور و نامیمون است. (و أوفوا الکیل ... وزنوا بالقسطاس المستقیم ذلک خیر و أحسن تأویلاً)
۶- توجه به عاقبت و فرجام، از ملاکهاى ارزش گذارى (و أوفوا الکیل ... ذلک خیر و أحسن تأویلاً)
۷- لزوم توجه به عاقبت و فرجام هر کارى (و أوفوا الکیل ... و أحسن تأویلاً)
۸- درست کارى اقتصادى، داراى ارزشى برتر از مال داشتن و دارایى (ذلک خیر و أحسن تأویلا) ممکن است مفضل علیه «خیر»، کم فروشى و خیانت در سنجش کالا و سود حاصله از آن باشد; یعنى، رعایت عدل و انصاف و به کارگیرى ترازوى کامل و سود حاصله از آن، بهتر از کم فروشى و سود به دست آمده از آن است.
روایات و احادیث
۹- «عن الصادق(ع) فى قول الله جلّوعزّ: «... وزنوا بالقسطاس المستقیم» قال: ... أمّا القسطاس المستقیم فهو الإمام و هو العدل من الخلق أجمعین و هو حکم الأئمة...;[۱] از امام صادق(ع) درباره سخن خداى جلّوعزّ «... وزنوا بالقسطاس المستقیم» روایت شده است که فرمود: ...اما قسطاس مستقیم مقصود امام است و او مظهر عدل در میان همه خلق مى باشد و قضاوت ائمه بر آن اساس است...».
موضوعات مرتبط
- احکام ۱:
- ارزشگذارى: ملاک ارزشگذارى ۶، ۹
- ارزشها ۸:
- اقتصاد: آثار عدالت اقتصادى ۴; آسیب شناسى اقتصادى ۵
- ثروت: ارزش ثروت ۸
- ذکر: آثار ذکر فرجام ۶; اهمیت ذکر فرجام عمل ۷
- رهبرى: عدالت رهبرى ۹
- زیان: عوامل زیان ۵
- فرجام: عوامل حُسن فرجام ۴; عوامل فرجام شوم ۵
- کم فروشى: اجتناب از کم فروشى ۱; اهمیت اجتناب از کم فروشى ۳; زیان کم فروشى۵
- مصالح اجتماعى ۳:
- معامله: اجتناب از خیانت در معامله ۳; احکام معامله ۱، ۲; ارزش صداقت در معامله ۸; ترازو در معامله ۲
- واجبات ۱:
منابع
- ↑ بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۱۸۷، ح ۱.
