الأنفال ٧٤
ترجمه
| الأنفال ٧٣ | آیه ٧٤ | الأنفال ٧٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هَاجَرُوا ...»: آیات پیشین متضمّن تعهّد و مسؤولیّت و یاری مؤمنان با همدیگر است، و این آیه بیانگر ستایش و بزرگداشت آنان و مقام و منزلت ایشان است. «رِزْقٌ کَرِیمٌ»: (نگا: انفال / .
تفسیر
نکات آیه
۱- مؤمنانى که به مدینه هجرت نموده و در راه خدا جهاد کردند، مؤمنانى حقیقى و راستین هستند. (و الذین ءامنوا و هاجروا ... أولئک هم المؤمنون حقا) حق، به معناى ثابت بودن و حقیقت داشتن است و «حقا» هم مى تواند صفت براى مفعول مطلق محذوف باشد، یعنى (هم المؤمنون إیمانا حقا) و هم مى تواند مفعول مطلق براى فعل مقدر (احقه) باشد. به هر تقدیر بیانگر این است که دارندگان صفات یاد شده از ایمان حقیقى و راستین برخوردار هستند.
۲- مؤمنانى که مهاجران را در مدینه پناه دادند و از پیامبر(ص) و مهاجران حمایت کرده و دین خدا را یارى دادند، مؤمانى حقیقى و راستین هستند. (و الذین ءاووا و نصروا أولئک هم المؤمنون حقا)
۳- مسلمانانى که از هجرت به مدینه سر باز زدند و یا در راه خدا جهاد نکردند و یا مهاجران و دین خدا را یارى ندادند، از دایره مؤمنان راستین خارج هستند. (و الذین ءامنوا و هاجروا ... أولئک هم المؤمنون حقا) «أولئک» اشاره است به هر یک از «الذین» اول و دوم با ویژگیهایى که در توصیف آنها آمده است. با توجه به این معنا و دلالت ضمیر فصل (هم) بر حصر معلوم مى شود کسانى که مجموع صفات یاد شده را نداشته، اگر چه برخى از آنها را دارا باشند مؤمن حقیقى نیستند.
۴- پناه دادن و یارى کردن مهاجران و مجاهدان راه خدا، داراى ارزشى چون هجرت و جهاد (و الذین ءامنوا ... و الذین ءاووا و نصروا)
۵- در راه خدا بودن، ملاک ارزش اعمال انسانها در پیشگاه اوست. (جهدوا فى سبیل اللّه)
۶- هجرت و جهاد در راه خدا، یارى کردن دین او، پناه دادن به مهاجران مجاهد، از ارزشهاى متعالى اسلام و تعیین کننده مرز ایمان حقیقى از غیر آن (و الذین ءامنوا ... أولئک هم المؤمنون حقا) مفعول «نصروا» هم مى تواند کلمه اى همانند «دین اللّه» باشد و هم مى تواند ضمیرى محذوف باشد که به «الذین ءامنوا ... » برم-ى گردد ; یعنى: نص--روا المؤم--نین المهاجرین المجاهدین ... . مآل هر دو معنا یکى است ; زیرا یارى کردن مهاجران مجاهد نیز یارى دین خداست.
۷- خداوند، مهاجران و انصار را به مغفرت و روزى با کرامت نوید داد. (لهم مغفرة و رزق کریم)
۸- ایمان، هجرت، جهاد، یارى کردن مؤمنان و دین خدا، زمینه بهره مند شدن از مغفرت و روزى باکرامت خداوند. (و الذین ءامنوا و هاجروا ... لهم مغفرة و رزق کریم)
۹- خداوند، بخشنده گناهان و لغزشهاى مؤمنان حقیقى و راستین (لهم مغفرة و رزق کریم)
۱۰- همه انسانها، حتى مؤمنان حقیقى، از خطا و گناه مصون نیستند و نیازمند مغفرت الهى هستند. (أولئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة و رزق کریم)
۱۱- خداوند، مؤمنان راستین را از روزیهاى نیکو و با کرامت بهره مند خواهد ساخت. (أولئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة و رزق کریم)
موضوعات مرتبط
- ارزشها:۵، ۶
- ارزش: ملاکهاى ارزش ۵، ۶
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۲، ۳
- امداد: ارزشمند ۴
- امدادگران: دین خدا ۲
- انسان: نیاز انسان ۱۰ ; هشدار به انسان ها ۱۰
- انصار: بشارت به انصار ۷
- ایمان: آثار ایمان ۸ ; ایمان راستین ۶ ; ملاک تشخیص ایمان ۶
- جهاد: آثار جهاد ۸ ; ارزش جهاد ۴، ۶ ; ترک جهاد ۳ ; جهاد در راه خدا ۱
- خدا: آمرزش خدا ۷، ۹ ; بشارت خدا ۷ ; روزى خدا ۷، ۱۱ ; زمینه آمرزش خدا ۸ ; زمینه روزى خدا ۸ ; عطایاى خدا ۱۱ ; نیاز به آمرزش خدا ۱۰
- دین: آثار امداد دین ۸ ; ارزش امداد به دین ۶ ; امدادگران دین ۲ ; ترک امداد به دین ۳
- روزى: کریمانه ۸، ۱۱
- سبیل اللّه: ارزش سبیل اللّه ۵
- عصیان: آثار عصیان ۳
- عمل: ارزش عمل ۵
- گناه: آمرزش گناه ۹
- مؤمنان: آثار امداد به مؤمنان ۸ ; آمرزش مؤمنان راستین ۹ ; امداد به مؤمنان ۲ ; جهاد مؤمنان ۱ ; روزى مؤمنان راستین ۱۱ ; لغزش مؤمنان ۹، ۱۰ ; راستین مؤمنان ۱، ۲ ; نیاز مؤمنان راستین ۱۰ ; هجرت مؤمنان ۱ ; هشدار به مؤمنان ۱۰
- مجاهدان: ارزش امداد به مجاهدان ۶ ; امداد به مجاهدان ۴
- محمد(ص): حمایت از محمد(ص) ۲
- مسلمانان: گناهکار ۳
- مهاجران: ارزش امداد به مهاجران ۶ ; امداد به مهاجران ۴ ; بشارت به مهاجران ۷ ; پناه به مهاجران ۲، ۴، ۶ ; ترک امداد به مهاجران ۳ ; حمایت از مهاجران ۲
- هجرت: آثار هجرت ۸ ; ارزش هجرت ۴، ۶ ; ترک هجرت به مدینه ۱ ; هجرت به مدینه ۳
