الأنفال ٣٠

وَ إِذْ يَمْکُرُ بِکَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا لِيُثْبِتُوکَ‌ أَوْ يَقْتُلُوکَ‌ أَوْ يُخْرِجُوکَ‌ وَ يَمْکُرُونَ‌ وَ يَمْکُرُ اللَّهُ‌ وَ اللَّهُ‌ خَيْرُ الْمَاکِرِينَ‌

ترجمه

(به خاطر بیاور) هنگامی را که کافران نقشه می‌کشیدند که تو را به زندان بیفکنند، یا به قتل برسانند، و یا (از مکّه) خارج سازند؛ آنها چاره می‌اندیشیدند (و نقشه می‌کشیدند)، و خداوند هم تدبیر می‌کرد؛ و خدا بهترین چاره جویان و تدبیرکنندگان است!

و [يادآور] وقتى را كه كافران در حق تو نيرنگ مى‌كردند تا تو را در بند كشند يا بكشند يا بيرونت كنند، و آنها نيرنگ مى‌كردند و خدا هم نيرنگ مى‌كرد و خداوند از همه نيرنگ كنندگان ماهرتر است

و [ياد كن‌] هنگامى را كه كافران در باره تو نيرنگ مى‌كردند تا تو را به بند كشند يا بكشند يا [از مكه‌] اخراج كنند، و نيرنگ مى‌زدند، و خدا تدبير مى‌كرد، و خدا بهترين تدبيركنندگان است.

و (به یاد آر) وقتی که کافران با تو مکر می‌کردند تا تو را به بند کشند یا به قتل رسانند یا از شهر بیرون کنند، و آنها (با تو) مکر می‌کنند خدا هم (با آنها) مکر می‌کند و خدا بهتر از هر کس مکر تواند کرد.

و [یاد کن] هنگامی را که کفرپیشگان درباره تو نیرنگ می زدند تا تو را به زندان دراندازند، یا به قتل برسانند یا [از وطن] بیرونت کنند، و [در آینده هم، همواره بر ضد تو] نیرنگ می زنند و خدا هم جزای نیرنگشان را می دهد و خدا بهترین جزا دهنده نیرنگ زنندگان است.

و آن هنگام را به يادآور كه كافران درباره تو مكرى كردند تا در بندت افكنند يا بكشندت يا از شهر بيرون سازند. آنان مكر كردند و خدا نيز مكر كرد و خدا بهترين مكركنندگان است.

و یاد کن که کافران در حق تو بدسگالی می‌کردند تا تو را در بند کشند یا بکشند یا آواره کنند، و آنان مکر می‌ورزیدند و خداوند هم مکر می‌ورزید و خداوند بهترین مکرانگیزان است‌

و [ياد كن‌] آنگاه كه كسانى كه كافر شدند بدانديشى مى‌كردند- در دار الندوة- كه تو را به بند كشند يا بكشند يا بيرون كنند، آنها بدانديشى مى‌كردند و خدا چاره نهان مى‌كرد- مكرشان را بديشان برمى‌گرداند- و خدا بهترين چاره‌كنندگان است.

(ای پیغمبر! به خاطر بیاور) هنگامی را که کافران درباره‌ی تو نقشه می‌کشیدند که تو را به زندان بیفکنند یا بکشند و یا این که (از شهر مکّه) بیرون کنند. آنان چاره می‌اندیشیدند و نقشه می‌کشیدند (که چگونه به تو شرّ و بلا برسانند) و خدا (هم برای نجات تو از شرّ و بلای ایشان) تدبیر و چاره‌سازی می‌کرد، و خداوند بهترین چاره‌ساز است.

و چون کافران درباره‌ی تو نیرنگ می‌کنند تا تو را در بند کِشند یا بکُشند یا (از مکه) اخراج کنند و نیرنگ می‌زنند و خدا (نیز به آنان) نیرنگ می‌زند و خدا بهترین نیرنگ‌زنندگان است.

و هنگامی که می‌اندیشیدند برای تو آنان که کفر ورزیدند که بازدارندت یا بکشندت یا برون‌کنندت و مکر کردند و مکر کرد خدا و خدا است بهترین مکرآوران‌

الأنفال ٢٩	آیه ٣٠	الأنفال ٣١
سوره : سوره الأنفال نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لِیُثْبِتُوکَ»: تا تو را برجای بدارند و زندانی کنند. «یُخْرِجُوکَ»: تو را اخراج کنند (نگا: توبه / ). «یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ»: (نگا: آل‌عمران / ، اعراف / و ؛ واژه (مکر) به معنی تدبیر و چاره‌اندیشی و طرح نقشه است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِنْ‌ کَادُوا لَيَسْتَفِزُّونَکَ‌... (۱) أَمْ‌ يَقُولُونَ‌ شَاعِرٌ نَتَرَبَّصُ‌... (۰) أَ لاَ تُقَاتِلُونَ‌ قَوْماً نَکَثُوا... (۲) وَ قَالَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا... (۲)

وَ جَعَلْنَا مِنْ‌ بَيْنِ‌ أَيْدِيهِمْ‌... (۰) وَ قَدْ مَکَرَ الَّذِينَ‌ مِنْ‌... (۳) يس‌ (۰) وَ الْقُرْآنِ‌ الْحَکِيمِ‌ (۰)

تفسیر

• آيات ۴۰ - ۳۰، سوره انفال
• معناى (( مكر )) و تقسيم آن به مكر ممدوح و مكر مذموم
• بيان اينكه جمله : (( ان كان هذا هو الحق ... )) حكايت كلام مشركين نيست
• مقتضاى اينكه پيغمبر (ص ) رحمة للعالمين است اين نيست كه مصلحت دين ناديده گرفته شود و مطلقا عذاب دنيوى براى ظالمين در كار نباشد
• وجوهى كه در مجمع البيان در مورد اينكه در يك آيه عذاب از مشركين نفى ، و در آيه دوماثبات شده است ، نقل شده و اشكال وارد بر آن وجوه
• اشاره به اينكه متروك ماندن خانه كعبه ، مؤ اخذه و عذاب الهى در پى دارد
• توضيح معناى آيه شريفه : (( ليميز الله الخبيث من الطيب ... ))
• معناى آيه شريفه : (( و قاتلوهم حتى لاتكون فتنة و يكون الدين كله لله ... ))
• رواياتى در ذيل آيه شريفه : (( و اذ يمكر بك الذين كفروا... )) در مورد توطئه قتل پيامبر (ص ) در مكه ، و هجرت آن حضرت به مدينه
• رواياتى در شاءن نزول و معناى آيه : (( اللهم ان كان هذا هو الحق ... )) و (( ما كان الله معذبهم ))
• رواياتى در معناى : (( و ما كان صلاتهم عندالبيت الا مكاء و تصديه )) و شاءن نزول آن
• چند روايت در ذيل آيه شريفه : (( ان الذين ينفقون اموالهم ليصدوا عن سبيل الله ... ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خداوند با برنامه هاى خویش، مکر کافران علیه پیامبر(ص) را نافرجام ساخت. (إذ یمکر ... و یمکر اللّه و اللّه خیر المکرین)

۲- توطئه گریهاى کافران مکه علیه پیامبر(ص) و نجات وى از آن توطئه ها با برنامه هاى الهى، امرى شایسته و بایسته به یاد داشتن (إذ یمکر بک الذین کفروا ... و اللّه خیر المکرین) «إذ یمکر ... » عطف بر «إذ أنتم قلیل ... » در آیه ۲۶ است.

۳- محبوس ساختن یا کشتن و یا تبعید پیامبر(ص)، از جمله توطئه هاى کافران مکه علیه آن حضرت (لیثبتوک او یقتلوک او یخرجوک و یمکرون) جمله «و یمکرون» بیانگر این است که کافران علاوه بر تصمیم داشتن به قتل پیامبر(ص) و ... برنامه هاى دیگرى نیز علیه پیامبر(ص) در نظر داشته اند. لذا در برداشت فوق از آن به «از جمله» تعبیر شده است.

۴- کافران همواره در حال برنامه ریزى و توطئه علیه اسلام و بنیادهاى دین (إذ یمکر بک ... و یمکرون) جمله «إذ یمکر ... » گزارشى از مکرهاى گذشته کافران دارد و جمله «یمکرون» خبر از توطئه گریهاى آینده آنان مى دهد. بیان این خبر با فعل مضارع حاکى از استمرار این توطئه گریهاست.

۵- شکست کافران مکه در توطئه علیه پیامبر(ص)، عبرتى براى همه خائنان به خدا و رسول (لاتخونوا اللّه و الرسول ... و یمکرون و یمکر اللّه) یادآورى شکست توطئه هاى کافران مکه پس از اشاره به خیانت برخى از مسلمانان براى تفهیم این حقیقت است که خائنان به خدا و رسول، هر چند اظهار اسلام کنند، همان گونه که کافران موفق نشدند، آنان نیز موفق نمى شوند.

۶- خداوند، برترین برنامه ریز در مقابله با مکر کافران (و اللّه خیر المکرین)

۷- خداوند برهم زننده برنامه ها و توطئه هاى کافران علیه دین (و یمکرون و یمکر اللّه و اللّه خیر المکرین)

روایات و احادیث

۸- عن احدهما(ع): إن قریشأ اجتمعت فخرجت من کل بطن اناس ثم انطلقوا إلى دارالندوة لیشاوروا فیما یصنعون برسول اللّه(ص) ... فاجمعوا أمرهم على أن یقتلوه ... ثم قرأ هذه الآیة: «و إذ یمکر بک الذین کفروا لیثبتوک أو یقتلوک ... ». از امام باقر یا امام صادق علیهماالسلام روایت شده است: از هر طایفه اى از قریش گروهى گرد آمدند و به دارالندوة رفتند تا مشورت کن-ند که درباره رسول خدا(ص) چه (مکرى» باید کرد؟ ... پس تصمیم جمعى گرفتند که آن حضرت را به قتل برسانند ... سپس امام(ع) این آیه را قرائت فرمود: «و إذ یمکر بک الذین کفروا ... ».

موضوعات مرتبط

• اسلام: توطئه علیه اسلام ۴ ; تاریخ صدر اسلام ۳
• تاریخ: عبرت از تاریخ ۵
• خدا: افعال خدا ۱، ۲، ۷ ; خیانت به خدا ۵ ; مکر خدا ۶
• دین: توطئه علیه دین ۷
• ذکر: تحولات تاریخ ۲
• کافران: توطئه کافران ۴، ۷ ; شکست توطئه کافران ۵ ; شکست مکر کافران ۱ ; کافران و اسلام ۴ ; کافران و محمد(ص) ۱، ۲ ; مبارزه با کافران ۶ ; مکر کافران ۶
• کافران مکه: توطئه کافران مکه ۲، ۳ ; کافران مکه و محمد(ص) ۳، ۵
• محمد(ص): تاریخ محمد(ص) ۳ ; توطئه تبعید محمد(ص) ۳ ; توطئه حبس محمد(ص) ۳ ; توطئه قتل محمد(ص) ۳ ; خیانت به محمد(ص) ۵