الأنبياء ١٠
ترجمه
| الأنبياء ٩ | آیه ١٠ | الأنبياء ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فِیهِ ذِکْرُکُمْ»: در این کتاب شرف و عظمت شما نهفته است. آوازه و شهرت شما را پاس می‌دارد. مایه بیداری و وسیله هوشیاری شما است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۵ سوره انبياء
- غرض و مفاد كلى سوره مباركه انبياء
- معناى نزديك شدن حساب -قيامت -به مردم (اقترب للناس حسابهم )
- وجوهى كه درباره جمع بين غفلت (كه متضمن عدم توجه است ) و اعراض (كه مستلزم توجه است ) در جمله : ((و هم فى غفلة معرضون (( گفته شده است
- گفتارى پيرامون معناى حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...((
- تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست
- آيا كلام از جهت كلام بودن ، فعل متكم است يا صفت او يا هيچكدام ؟
- اشاره به معنايى ديگر براى كلام از جهت اينكه مكنونات ضماير را كشف مى كند
- بيان اينكه بحث درباره حدوث و قدم قرآن بى مورد بوده است
- نقل سخنان و افترائات مكذبان پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) در تكذيب و انكار آنحضرت (صلى الله عليه و آله )
- ترقى درجه به درجه افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص )
- پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص )
- انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى
- مقصود از ((ذكر(( و ((اهل ذكر(( در (فسئلوااهل الذكر)
- بحث روايتى (حديثى از امام رضا عليه السلام درباره حادث و قديم بودن كلام خدا
- مقصود از اهل الذكر در آيه (فسئلوا اهل الذكر)اهل بيت عليهم السلام است
نکات آیه
۱- قرآن، کتاب آسمانى فرستاده شده از سوى خداوند (لقد أنزلنا إلیکم کتبًا )
۲- قرآن، کتابى با عظمت و بلند مرتبه (لقد أنزلنا إلیکم کتبًا ) تنوین «کتاباً» دال بر تفخیم و تعظیم است.
۳- قرآن در عهد پیامبر(ص) (در نیمه نخست بعثت) به عنوان کتاب شناخته شده بود. (لقد أنزلنا إلیکم کتبًا ) با توجه به این که سوره «انبیا» در مکه نازل گردید، استفاده مى شود که قرآن در نیمه اول بعثت به عنوان کتاب شناخته شده بود.
۴- قرآن، یاد آورنده انسان و حاوى مسائل مربوط به آدمیان است. (کتبًا فیه ذکرکم ) برداشت یاد شده مبتنى براین است که «ذکر» به معناى چیزى را به زبان آوردن و یاد کردن باشد. گفتنى است که این معنا از معانى مشهور و غالب آن است.
۵- قرآن، درس آموز و مایه تذکر و پند براى انسان (کتبًا فیه ذکرکم ) برداشت یاد شده مبتنى براین است که «ذکر» به معناى «تذکره» و «تذکر» باشد.
۶- قرآن، مایه شرافت و آوازه انسان و امت اسلام است. (کتبًا فیه ذکرکم ) از جمله معانیى که اهل لغت براى واژه «ذکر» بیان کرده اند، «شرافت» و «صیت» (آوازه) است (قاموس ). بنابراین مقصود از «فیه ذکرکم» این است که شرافت و آوازه، در پرتو قرآن و عمل به آن است. گفتنى است مقصود از ضمیر مخاطب «کم» هم مى تواند تمامى انسان ها باشد و هم مى شود خصوص امت اسلام باشد که در برداشت، هر دو لحاظ شده است.
۷- بهره گیرى از انگیزه ها و تمایلات فطرى و غریزى انسان، از روش هاى هدایتى - تربیتى قرآن (فیه ذکرکم ) برداشت یاد شده مبتنى بر دو نکته زیر است: ۱- «ذکر» به معناى «ثنا» و «صیت» (آوازه) باشد. ۲- اشتیاق به جاودانگى نام و بلندآوازه و آوازه گى، امرى غریزى و طبیعى براى همه انسان ها است.
۸- خداوند، انسان را به تعقل و اندیشه در معارف قرآن، فراخوانده و ترغیب مى کند. (أفلاتعقلون )
۹- تکذیب قرآن از سوى مشرکان، نتیجه عدم خردورزى آنان است. (هم فى غفلة معرضون... لاهیة قلوبهم... لقد أنزلنا... أفلاتعقلون)
۱۰- نقش مؤثر و سازنده اندیشه و خردمندى در ره یابى به حقانیت قرآن و پیامبر(ص) (لقد أنزلنا... أفلاتعقلون )
۱۱- معارف و تعالیم قرآن، مطابق و سازگار با عقل و خرد است. (لقد أنزلنا إلیکم کتبًا ... أفلاتعقلون ) تشویق و برانگیختن به تعقل در قرآن، بیانگر آن است که این کتاب آسمانى، از نظر محتوا با عقل و خرد سازگار است.
۱۲- قرآن، بهترین و نیرومندترین دلیل و معجزه بر اثبات حقانیت خود وپیامبراسلام(ص) (لقد أنزلنا إلیکم کتبًا فیه ذکرکم أفلاتعقلون ) آیه شریفه، مى تواند پاسخى باشد به درخواست بهانه جویانه مشرکان از پیامبر(ص) مبنى برآوردن معجزه بر اثبات حقانیت خویش; یعنى، اگر آنان تعقل کنند، خواهند فهمید که قرآن معجزه پیامبراسلام است. گفتنى است تأکید شدن این حقیقت با لام قسم و حرف تحقیق (لقد) مؤید همین برداشت است.
موضوعات مرتبط
- انسان: ذکر انسان ۴
- تربیت: روش تربیت ۷
- تعقل: آثار تعقل ۱۰; تشویق به تعقل ۸
- عبرت: عوامل عبرت ۵
- عزت: عوامل عزت ۶
- غرایز: نقش غرایز ۷
- فطریات: نقش فطریات ۷
- قرآن: اعجاز قرآن ۱۲; تاریخ قرآن ۳; تعالیم قرآن ۴; تعقل در قرآن ۸; جمع قرآن ۳; حقانیت قرآن ۱۰; دلایل حقانیت قرآن ۱۲; زمینه تکذیب قرآن ۹; عبرت از قرآن ۵; عظمت قرآن ۲; عقلانیت تعالیم قرآن ۱۱; فضیلت قرآن ۲; نزول قرآن ۱; نقش قرآن ۵، ۶، ۱۲; وحیانیت قرآن ۱
- کتاب :۳
- کتب آسمانى :۱
- محمد(ص): حقانیت محمد(ص) ۱۰; دلایل حقانیت محمد(ص) ۱۲
- مسلمانان: عوامل عزت مسلمانان ۶
- مشرکان: آثار عدم تعقل مشرکان ۹
- هدایت: روش هدایت ۷
