آل عمران ١٢٠

إِنْ‌ تَمْسَسْکُمْ‌ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ‌ وَ إِنْ‌ تُصِبْکُمْ‌ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِهَا وَ إِنْ‌ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لاَ يَضُرُّکُمْ‌ کَيْدُهُمْ‌ شَيْئاً إِنَ‌ اللَّهَ‌ بِمَا يَعْمَلُونَ‌ مُحِيطٌ

ترجمه

اگر نیکی به شما برسد، آنها را ناراحت می‌کند؛ و اگر حادثه ناگواری برای شما رخ دهد، خوشحال می‌شوند. (امّا) اگر (در برابرشان) استقامت و پرهیزگاری پیشه کنید، نقشه‌های (خائنانه) آنان، به شما زیانی نمی‌رساند؛ خداوند به آنچه انجام می‌دهند، احاطه دارد.

اگر نيكى به شما رسد آنها را بدحال مى‌كند، و اگر گزندى به شما رسد بدان شاد مى‌شوند. و اگر استقامت و پارسايى كنيد، حيله آنان هيچ زيانى به شما نمى‌رساند، همانا خداوند به آنچه مى‌كنند احاطه دارد

اگر به شما خوشى رسد آنان را بدحال مى‌كند؛ و اگر به شما گزندى رسد بدان شاد مى‌شوند؛ و اگر صبر كنيد و پرهيزگارى نماييد، نيرنگشان هيچ زيانى به شما نمى‌رساند؛ يقيناً خداوند به آنچه مى‌كنند احاطه دارد.

اگر شما (مسلمین) را خوشحالی پیش آید از آن غمگین شوند، و اگر به شما حادثه ناگواری رسد خوشحال شوند. اما اگر شما صبر پیشه کنید و پرهیزکار باشید مکرر و عداوت آنان آسیبی به شما نرساند، که همانا خدا بر آنچه می‌کنید محیط و آگاه است.

اگر به شما خیر و خوشی [و پیروزی و غنیمت] رسد، آنان را بدحال [و دلتنگ] می کند، و اگر بدی و ناخوشی [و حادثه تلخی] رسد به سبب آن خوشحال می شوند؛ و اگر شکیبایی ورزید و پرهیزکاری کنید، نیرنگشان هیچ زیانی به شما نمی رساند؛ مسلماً خدا به آنچه انجام می دهند، احاطه دارد.

اگر خيرى به شما رسد اندوهگين شوند و اگر به مصيبتى گرفتار آييد شادمان گردند. اگر شكيبايى ورزيد و پرهيزگارى كنيد از مكرشان به شما زيانى نرسد، كه خدا بر هر كارى كه مى‌كنند احاطه دارد.

اگر به شما خیری برسد ایشان را اندوهگین کند و اگر به شما بدی و ناخوشی رسد، از آن شاد می‌شوند، و اگر شکیبایی و پارسایی، بدسگالی آنان شما را زیانی نرساند، که خداوند به کار و کردار آنان چیره است‌

اگر نيكى به شما رسد آنان را ناخوش آيد و اندوهگين سازد و اگر بدى [و شكستى‌] به شما رسد بدان شاد شوند. و اگر شكيبايى و پرهيزگارى كنيد ترفند و نيرنگشان هيچ زيانى به شما نرساند، كه خداى بدانچه مى‌كنند [دانايى‌] فراگيرنده است.

اگر نیکی به شما دست دهد (و نعمتی همچون پیروزی و غنیمت بهره‌ی شما گردد) ناراحت می‌شوند، و اگر به شما بدی برسد، شادمان می‌شوند. و اگر (در برابر اذیّت و آزارشان) بردباری کنید و (از دوستی با ایشان) بپرهیزید، حیله‌گری (و دشمنانگی خائنانه‌ی) آنان به شما هیچ زیانی نمی‌رساند، (چه) شکّی نیست خداوند بدانچه انجام می‌دهند احاطه دارد (و قادر به دفع نقشه‌های خائنانه و نیرنگهای اهریمنانه‌ی ایشان از شما است).

اگر به شما خوشی در رسد، آنان را ناخوش آید، و اگر به شما گزندی در رسد، بدان شاد شوند و اگر صبر کنید و پرهیزگاری نمایید، نیرنگشان هیچ زیانی به شما نمی‌رساند؛ همانا خدا به آنچه می‌کنند محیط است.

اگر به شما خوبیی رسد ناخوش دارندش و اگر بدی به شما رسد شاد شوند بدان و اگر شکیبا شوید و پرهیزکاری کنید آیان نرساند نیرنگ ایشان شما را به چیزی همانا خدا است بدانچه‌کنند فراگیرنده‌

آل عمران ١١٩	آیه ١٢٠	آل عمران ١٢١
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِن تَمْسَسْکُمْ»: اگر به شما برسد. «لا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئاً»: اصلاً مکر ایشان به شما زیانی نمی‌رساند. (شَیْئاً) مفعول مطلق است. انگار که چنین فرموده است: لا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ ضُرًّا (نگا: آل‌عمران / و نساء / ).

تفسیر

• آيات ۱۲۰ - ۱۱۱، سوره آل عمران
  
• مراد از اينكه بر اهل كتاب ذلت زده شده : ((ضربت عليهم الذلة ))
  
• كلام بعضى از مفسرين : آيه در مقام تشريع نيست
  
• معناى ((امت قائمة )) و اشاره به فرق بين ((سرعت )) و ((عجله ))
  
• ((خيرات )) مفيد استغراق است به معناى مطلقاعمال صالح
  
• عمل فاسد، اثر فاسد در پى دارد
  
• اگر مسلمين صبر كنند و تقوا پيشه سازند، از كينه دشمنان ايمن خواهند بود
  

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- ناخشنودى دشمنان دین، حتى از اندک خیر و خوشایندى براى مؤمنان (ان تمسسکم حسنة تسؤهم)

۲- خشنودى دشمنان دین از گرفتارى اهل ایمان، به حوادث بد و ناگوار (و ان تصبکم سیّئة یفرحوا بها)

۳- حسد و عداوت برخى اهل کتاب، نسبت به مؤمنان (ان تمسسکم ... و ان تصبکم سیّئة یفرحوا بها)

۴- افشاى بدخواهیهاى دشمنان دین نسبت به مسلمانان، از جانب خداوند (ان تمسسکم حسنة تسؤهم)

۵- بدخواهى و حسادت منافقان با اهل ایمان* (اذا لقوکم قالوا امنّا ... ان تمسسکم حسنة تسؤهم و ان تصبکم سیّئة یفرحوا بها) برخى برآنند که جمله «و اذا لقوکم قالوا آمنّا» درباره منافقان است. بنابر این ضمیر مفعولى «تسؤهم» نیز به آنان برمى گردد.

۶- صبر و تقواى اهل ایمان، موجب ایمن شدن آنان در برابر توطئه ها و دسیسه دشمنان (و ان تصبروا و تتقوا لا یضرّکم کیدهم شیئاً)

۷- قطع دوستى مسلمانان با دشمنان دین، دربردارنده ناگواریها (لا تتخذوا بطانة من دونکم ... و ان تصبروا) توصیه به صبر و تقوا پس از دستور به قطع رابطه با دشمنان دین، اشاره به این حقیقت دارد.

۸- صبر و پایدارى در برابر ناگواریهاى ناشى از قطع رابطه دوستى با دشمنان دین، عامل مصون ماندن جامعه ایمانى از کید و خیانت آنان (لا تتخذوا بطانة من دونکم ... و ان تصبروا و تتقوا لایضرّکم کیدهم شیئاً) در برداشت فوق، متعلق «تتقوا» به قرینه صدر آیه، پرهیز از دوستى با دشمنان گرفته شده است.

۹- ناتوانى جبهه کفر در برابر جامعه ایمانى، آنگاه که مؤمنان به دستورهاى الهى (امر به معروف و نهى از منکر) عمل کنند. (کنتم خیر امّة ... لن یضرّوکم الّا اذًى و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ... ضربت علیهم الذّلّة ... و ان تصبروا و تتقوا لا یضرّکم کیدهم شیئاً) در برداشت فوق، تقوا به معناى عمل به دستورات الهى گرفته شده که خداوند در آیات پیش به برخى از آنها (امر به معروف، ایمان واقعى و ... ) اشاره کرده است. یعنى آنگاه کید دشمنان بى اثر است که تقوا داشته باشند و به دستورات الهى عمل کنند.

۱۰- مسلمانان، همواره در معرض توطئه و دسیسه دشمنان هستند. (لا یضرّکم کیدهم شیئاً)

۱۱- لزوم پایدارى و تقواپیشگى در برابر توطئه دشمنان دین (ان تمسسکم حسنة ... و ان تصبروا و تتقوا لا یضرّکم کیدهم شیئاً)

۱۲- کینه ها و حیله هاى دشمنان دین، در احاطه علم خدا (لا یضرّکم کیدهم شیئاً انّ اللّه بما یعملون محیط)

۱۳- احاطه خداوند، بر تمامى اعمال و رفتار دشمنان دین (لا یضرّکم کیدهم شیئاً انّ اللّه بما یعملون محیط)

۱۴- توجّه به احاطه خداوند بر تمامى اعمال و رفتار دشمنان دین، از عوامل تقویت روحیه مسلمانان در برخورد با آنان (تمسسکم ... انّ اللّه بما یعملون محیط) جمله «انّ اللّه ... »، علاوه بر بیان احاطه علمى خداوند، براى این هدف نیز بیان شده است که مبادا مسلمانان پس از اینکه کینه توزى کافران براى آنان افشا شد، مضطرب شوند و روحیه خود را ببازند.

۱۵- انسان و اعمال و رفتارش، در محضر خداوند (انّ اللّه بما یعملون محیط)

۱۶- خداوند، عالم به جزئیّات (انّ اللّه بما یعملون محیط)

۱۷- خداوند، حافظ صابران تقواپیشه، از حیله ها و کینه هاى دشمنان دین (و ان تصبروا و تتقوا لا یضرّکم کیدهم شیئاً انّ اللّه بما یعملون محیط) از اینکه جمله «انّ اللّه ... » علت براى «لا یضرّکم» است، معلوم مى شود که خداوند با احاطه کامل به اعمال و کیدهاى دشمنان، مانع ضرررسانى آنان خواهد شد. در نتیجه، حافظِ مؤمنان است; به شرط اینکه آنها صبر و تقوا را پیشه خود سازند.

موضوعات مرتبط

• استقامت: اهمیّت استقامت ۱۱
• اللّه: احاطه اللّه ۱۲، ۱۳، ۱۴ ; علم اللّه ۱۲، ۱۶ ; اوامر اللّه ۹ ; محضر اللّه ۱۵
• امر به معروف: آثار امر به معروف ۹
• امنیت: عوامل امنیت ۶ ; امنیت اجتماعى ۸
• اهل کتاب: حسادت اهل کتاب ۳ ; دشمنى اهل کتاب ۳
• بیگانگان: روابط با بیگانگان ۷
• تقوا: آثار تقوا ۶ ; اهمیّت تقوا ۱۱
• تقویت روحیه: عوامل تقویت روحیه ۱۴
• تولّى و تبرّى:۷
• حسادت:۳، ۵ دشمنان: ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۴، ۱۷ ; بدخواهى ۴ ; توطئه ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۷ ; مسلمانان و ۷، ۱۰، ۱۴ ; مؤمنان و ۳، ۵
• دشمنى:۳
• دین: دشمنان دین ۱، ۲، ۴، ۸
• روابط بینخالمللى:۷، ۸
• سختیها: عوامل سختیها ۷، ۸
• صابران:۱۷
• صبر: آثار صبر ۶، ۸
• علم:۱۴
• عمل:۱۴، ۱۵
• کافران: عجز کافران ۹
• متقین:۱۷
• مسلمانان:۷، ۱۰، ۱۴ دشمنان مسلمانان ۷، ۱۰، ۱۴ ۴، ۱۰
• منافقان: بدخواهى منافقان ۵ ; حسادت منافقان ۵
• مؤمنان: دشمنان مؤمنان ۳، ۵ ; مؤمنان و دشمنان ۱، ۲
• نهى از منکر: آثار نهى از منکر ۹