يوسف ١٠
ترجمه
| يوسف ٩ | آیه ١٠ | يوسف ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«غَیَابَةِ»: نهآن گاه. مراد ژرفای چاه است. «الْجُبِّ»: چاه. «السَّیَّارَةِ»: جمع سَیّار، قافله‌ها. کاروانیان.
تفسیر
- آيات ۲۱ - ۷، سوره يوسف
- ((براى سائلان ، در داستان يوسف و برادرانش نشانه هايى الهى هست ))
- مراد پسران يعقوب (عليه السلام ) در جمله : ((انّ ابانا لفىضلال مبين )) ضلالت در امر زندگى است نه در دين
- بيان يكى از مفسرين در توجيه كلام پسران يعقوب : ((انّ ابانا لفىضلال مبين ))
- اشكالات كلام مفسر مزبور
- وجوه بى اساس ديگرى كه در اين باره گفته شده است
- گفتگو و مشاوره برادران يوسف (عليه السلام ) در مورد يوسف (عليه السلام ) و از ميان برداشتن او
- توبه اى كه همزمان با عزم بر گناه قصد شود، توبه حقيقى نيست
- پيشنهادى كه برادران تصويب كردند: ((يوسف را مكشيد، او را در ته چاه بيفكنيد))
- گفتگوى برادران يوسف (عليه السلام ) با پدر براى بردن او و اجراى قصد سوء خود
- نكته اى كه در آيه : ((فلمّا ذهبوا به ...)) به كار رفته و بر عظمت حادثه دلالت دارد
- توضيح معناى جمله : ((و اوحينا اليه لتنبّئهم بامرهم هذا...))
- اشاره به وجوه متعدد ديگرى كه در معناى آن گفته شده است
- بيان معناى كلمه : ((نستبق )) در آيه : ((قالوا ابانا انّا ذهبنا نستبق ...))
- سخنى درباره بى فرجام بودن دروغ و اينكه سرانجام ، حقيقت نمودار مى شود.
- جواب يعقوب (عليه السلام ) به پسرانش كه گفتند يوسف را گرگ خورده
- اشاره به معناى صبر و اينكه صابران چه كسانى هستند
- صبر، تواءم با توكل كارساز است
- سررسيدن كاروانيان و بيرون آوردن يوسف (عليه السلام ) از چاه
- توضيح معناى آيه : ((و شروه بثمن بخس دضضضم معدودة ...))
- وجوهى كه در اين باره گفته شده
- خريدار يوسف (عليه السلام )، عزيز مصر و منزل جديد او كاخ عزيز بوده است
- معناى جمله : ((و كذلك مكّنّا ليوسف فى الارض ))
- معناى : ((والله غالب على امره ))
- بحث روايتى
- علت ابتلاء يعقوب به فراق يوسف قصور در اطعام مسكينى بوده است
- چند روايت ديگر در مورد يوسف (عليه السلام ) و آيات گذشته مربوط به داستان آنحضرت
نکات آیه
۱- یکى از برادران یوسف (لاوى) در جلسه توطئه ، سایر برادران را از کشتن او برحذر داشت. (قال قائل منهم لاتقتلوا یوسف) مفرد بودن کلمه «قائل» گویاى این است که تنها یکى از برادران یوسف با کشتن وى مخالفت کرد و او بر اساس روایتى که در پایان آیه خواهد آمد، «لاوى» بوده است.
۲- لاوى برخلاف دیگر برادرانش ، با توطئه علیه یوسف(ع) و دور ساختن او از نزد پدرشان یعقوب(ع) موافق نبود. (لاتقتلوا یوسف و ألقوه فى غیبت الجب ... إن کنتم فعلین) جمله شرطى «إن کنتم فاعلین» (اگر بر توطئه علیه یوسف(ع) مصمم هستید) مى رساند که لاوى با انجام توطئه موافق نبود. لازم به ذکر است که جواب جمله شرطى (إن کنتم...) معنایى است که از «ألقوه...» استفاده مى شود ; یعنى، «إن کنتم فاعلین فألقوه فى غیبت الجب».
۳- لاوى به برادرانش پیشنهاد کرد اگر مصمم بر دور ساختن یوسف هستند او را در نهانگاه چاهى در مسیر کاروانها بیفکنند. (قال قائل منهم لاتقتلوا یوسف و ألقوه فى غیبت الجب یلتقطه بعض السیّارة) «جبّ» به معناى چاه است و برخى از اهل لغت برآنند که «جبّ» به چاه عمیق و پر آب گفته مى شود. در مجمع البیان آمده است: «غیبت الجب» حفره و یا طاق مانندى است که بالاى آب چاه قرار مى دهند و «سیارة» به گروهى که مسافرت مى کنند (کاروان) اطلاق مى شود.
۴- لاوى با پیشنهاد خود (انداختن یوسف به چاه) درصدد حفظ جان یوسف(ع) و پیشگیرى از کشته شدن او بود. (لاتقتلوا یوسف ... و ألقوه فى غیبت الجب یلتقطه بعض السیّارة) پیشنهاد لاوى مبنى بر اینکه یوسف را در چاهى بر سر راه کاروانها بیفکنید، در مقابل این نظر که او را در بیابانى رها سازید (أو اطرحوه أرضاً) و نیز، تصریح به اینکه کاروانى او را بیابد (یلتقطه بعض السیّارة) دلالت مى کند که وى درصدد پیشگیرى از تلف شدن یوسف(ع) و از میان رفتن او بوده است.
۵- چاه پیشنهاد شده از طرف لاوى جهت افکندن یوسف(ع) ، چاهى مشخص و مورد نظر بوده است. (ألقوه فى غیبت الجب) ظاهر آن است که «ال» در «الجب» عهد ذهنى و اشاره به چاهى معهود مى باشد.
۶- لاوى قرار دادن یوسف(ع) را در چاه ، مقدمه دستیابى کاروانها به یوسف(ع) و مایه نجات او از مرگ مى دید. (یلتقطه بعض السیّارة) التقاط (مصدر یلتقطه) به معناى یافتن و برگرفتن است.
روایات و احادیث
۷- «عن على بن الحسین(ع): ... قال کبیرهم «ولاتقتلوا یوسف» و لکن «ألقوه فى غیابت الجبّ» ;[۱] از امام سجاد(ع) روایت شده است: ... که برادر بزرگ تر آنان گفت: یوسف را نکشید ، ولى او را در مخفى گاه چاه قرار دهید».
۸- «عن أبى جعفر(ع):... فقال لاوى لایجوز قتله و نغیبه عن أبینا ;[۲] از امام باقر(ع) روایت شده است: ... پس لاوى گفت: کشتنش روا نیست و [لیکن] او را از پدرمان دور مى سازیم».
موضوعات مرتبط
- برادران یوسف: توطئه برادران یوسف ۱، ۲، ۳، ۴
- لاوى: بینش لاوى ۲; پیشنهاد لاوى ۱، ۳، ۵، ۸; فلسفه پیشنهاد لاوى ۴، ۶; لاوى و تبعید یوسف(ع) ۲; لاوى و قتل یوسف(ع) ۱، ۴; لاوى و نجات یوسف(ع) ۴، ۶; لاوى و یوسف(ع) ۳
- یوسف(ع): توطئه علیه یوسف(ع) ۱، ۲، ۳; چاه قصه یوسف(ع) ۵; قصه یوسف(ع) ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۸; یوسف(ع) در چاه ۳، ۷
