يس ٤٠

لاَ الشَّمْسُ‌ يَنْبَغِي‌ لَهَا أَنْ‌ تُدْرِکَ‌ الْقَمَرَ وَ لاَ اللَّيْلُ‌ سَابِقُ‌ النَّهَارِ وَ کُلٌ‌ فِي‌ فَلَکٍ‌ يَسْبَحُونَ‌

ترجمه

نه خورشید را سزاست که به ماه رسد، و نه شب بر روز پیشی می‌گیرد؛ و هر کدام در مسیر خود شناورند.

|نه خورشيد را سزد كه به ماه رسد، و نه شب پيش گيرنده بر روز است، و هر كدام در مدارى شناورند

نه خورشيد را سزد كه به ماه رسد، و نه شب بر روز پيشى جويد، و هر كدام در سپهرى شناورند.

نه (در گردش منظم عالم) خورشید را شاید که به ماه فرا رسد و نه شب بر روز سبقت گیرد و هر یک بر مدار معیّنی (در این دریای بی‌پایان) شناورند.

نه برای خورشید این توان هست که به ماه برسد، و نه شب از روز پیشی می گیرد، و هر کدام در مداری شناورند.

آفتاب را نسزد كه به ماه رسد و شب را نسزد كه بر روز پيشى گيرد. و همه در فلكى شناورند.

نه خورشید را سزاوار است که [در سیر خود] به ماه برسد، و نه شب بر روز سبقت جوید، و همه در سپهری شناورند

نه خورشيد را سزد كه ماه را دريابد و نه شب بر روز پيشى گيرنده است، و همه در چرخ خود- در مدار خود- شناورند.

نه خورشید را سزد (در مدار خود سریعتر شود و) به (مدار) ماه رسد، و نه شب را سزد که بر روز پیشی گیرد (و مانع پیدایش آن شود). هر یک در مداری شناورند (و مسیر خود را بدون کمترین تغییر ادامه می‌دهند).

نه خورشید را سِزَد که به ماه رسد و نه شب بر روز پیشی‌گیرنده است و هر کدام (از زمین و ماه و خورشید) در گردونه‌ای (فضایی) شناورند.

نه مهر را سزد که به ماه رسد و نه شب است پیشی‌گیرنده بر روز و هر کدامند در گردونه‌ای شناوران‌

يس ٣٩	آیه ٤٠	يس ٤١
سوره : سوره يس نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَنبَغِی لَهَا»: آن را سزد. سزاوار آن است. «أَن تُدْرِکَ»: برسد. ملحق شود. «یَسْبَحُونَ»: شناورند. مراد حرکت آرام خورشید و ماه بر حسب ظاهر و مطابق حسّ بینائی ما، و یا حرکت هر یک در فلک مربوط است که متوازی یکدیگرند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنَ‌ فِي‌ خَلْقِ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ... (۴) فَالِقُ‌ الْإِصْبَاحِ‌ وَ جَعَلَ‌... (۳) إِنَ‌ رَبَّکُمُ‌ اللَّهُ‌ الَّذِي‌... (۴) هُوَ الَّذِي‌ جَعَلَ‌ الشَّمْسَ‌ ضِيَاءً... (۲) إِنَ‌ فِي‌ اخْتِلاَفِ‌ اللَّيْلِ‌ وَ... (۲) وَ سَخَّرَ لَکُمُ‌ الشَّمْسَ‌ وَ... (۴) وَ هُوَ الَّذِي‌ خَلَقَ‌ اللَّيْلَ‌ وَ... (۷) وَ هُوَ الَّذِي‌ جَعَلَ‌ اللَّيْلَ‌ وَ... (۲) الشَّمْسُ‌ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ‌ (۲)

وَ هُوَ الَّذِي‌ يُحْيِي‌ وَ يُمِيتُ‌ وَ... (۲)

تفسیر

• آيات ۳۳ - ۴۷ سوره يس
• توضيح مفردات و مفاد آيات شريفه اى كه آيات مربوط به تدبير امر رزق مردم را بيان مى كنند
• توضيح جمله : و ما عملته ايديهم در آيه : لياءكلوا من ثمره و ما عملته ايديهم ...
• بيان مفاد آيه : سبحان الذى خلق الازواج كلها مما تُنبِتُ الارض ...
• مراد از بيرون كشيدن روز از شب و آية لهم الليل نسلخ منه النهار
• معناى آيه : والشمس تجرى لمستقرلها
• مقصود از اينكه فرمود: والقمر قدرناه حتى عاد كالعرجون القديم
• شمس و قمر تابع تدبير خدا و ملازم مسير خود هستند و خورشيد به ماه نمى رسد و شب ازروز جلو نمى افتد
• معناى جمله اتقوا ما بين ايديكم و ما خلفكم و جواب كفار به دعوت به تقوى پروا از خالق
• عكس العمل كفار در برابر دعوت به انفاق شفقت و خدمت به خلق
• رواياتى در ذيل آيه : والشمس تجرى لمستقرلها...
• و رد سخنى از آلوسى درباره روايتى از امام رضا (ع ) راجع به تقدم روز بر شب

• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - حركت ((دورانى )) و ((جريانى )) خورشيد:
• ۲ - تعبير به تدرك و سابق :
• ۳ - نظام نور و ظلمت در زندگى بشر:

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - هر یک از خورشید و ماه - در قرارگاه ویژه خود - دور از هم در حرکتند و هرگز با هم تلاقى نخواهند کرد. (لا الشمس ینبغى لها أن تدرک القمر و لا الّیل سابق النهار) مقصود از نرسیدن خورشید به ماه (لا الشمس ینبغى لها أن تدرک القمر)، به قرینه آیات پیشین - که درباره حرکت خورشید و ماه به سوى قرارگاه ویژه خود بود - این است که آن دو کره در دو مسیر مجزا در حرکت بوده و به دور از هم قرار دارند و هرگز باهم تلاقى نخواهند کرد.

۲ - توالى شب و روز و نظام حاکم بر آنها، تا قیامت باقى خواهد بود. (و لا الّیل سابق النهار) مقصود از پیشى نگرفتن شب از روز (و لا اللیل سابق النهار)، پیشى گرفتن از نظر سیر و حرکت نیست; بلکه مراد مسخر خدا بودن ماه و خورشید و بقاى نظم موجود بر روز و شب و نیز تغییرناپذیرى حرکت ماه و خورشید است.

۳ - خورشید و ماه، در مدارى به سرعت و شتابان در حرکت اند. (لا الشمس ینبغى لها أن تدرک القمر ... و کلّ فى فلک یسبحون) «سبح» (مصدر «یسبحون») به معناى حرکت سریع در آب و هوا است (مفردات راغب) و مقصود از «فلک» مدار حرکت ماه و خورشید و ستارگان است.

۴ - تمامى ستارگان به سرعت در مدارى در حرکت اند. (و کلّ فى فلک یسبحون) مضاف الیه «کلّ» در تقدیر است و تنوین آن عوض از آن شىء مقدر مى باشد. جمع آمدن «یسبحون» قرینه است بر این که مقصود، خورشید و ماه نیست; بلکه «کواکب» (ستارگان) مى باشد.

۵ - توالى شب و روز و پدیدار شدن نور و تاریکى در زندگى، از نعمت هاى الهى براى بشر است. (لا الشمس ینبغى لها أن تدرک القمر ... و کلّ فى فلک یسبحون) برداشت یاد شده از آن جا است که آیه شریفه، در مقام امتنان و برشمردن نعمت هاى الهى براى بشر است.

۶ - توالى شب و روز و نور و تاریکى در زندگى انسان، جلوه قدرت و تدبیر خداوند است. (و ءایة لهم الّیل ... لا الشمس ینبغى لها أن تدرک القمر و لا الّیل سابق النهار ... و کلّ فى فلک یسبحون) برداشت یاد شده از آن جا است که آیه شریفه در سلسله آیاتى قرار دارد که درصدد بیان نشانه هاى قدرت و تدبیر خداوند است; چنان که در آیه ۳۷ نیز به آن تصریح شده است.

موضوعات مرتبط

• آفرینش: نظم آفرینش ۱
• تاریکى: اهمیت تاریکى ۶
• خدا: نشانه هاى تدبیر خدا ۶; نشانه هاى قدرت خدا ۶; نعمتهاى خدا ۵
• خورشید: فلک خورشید ۱، ۳; قانونمندى گردش خورشید ۱; گردش خورشید ۳
• ستارگان: فلک ستارگان ۴; گردش ستارگان ۴
• شب: تتابع شب و روز ۵، ۶; تداوم تتابع شب و روز ۲
• ماه(قمر): فلک ماه(قمر) ۱، ۳; قانونمندى گردش ماه(قمر) ۱; گردش ماه(قمر) ۳
• نعمت: نعمت تاریکى ۵; نعمت نور ۵
• نور: اهمیت نور ۶