نتایج جستجو

کامل بر چیزى است، همان گونه که در تعبیرات روزمره مى گوئیم: فلان شهر در دست من است و یا فلان ملک در قبضه و مشت من، مى باشد. قبض‌ (۹ بار) فَقَبَضْت مِن بِه

قدرت، فراوان به کار مى رود، گفته مى شود فلان کشور در دست فلان گروه است، یا فلان معبد و ساختمان بزرگ، به دست فلان کس ساخته شده، گاه گفته مى شود: دست من کوتاه

این معنا به کار مى رود، مثلاً مى گوئیم: اگر فلان غذا را بخورى، پشت سر آن بیمارى و مرض است و یا اگر با فلان کس رفاقت کنى، به دنبال آن بدبختى و پشیمانى است،

این معنا به کار مى رود، مثلاً مى گوئیم: اگر فلان غذا را بخورى، پشت سر آن بیمارى و مرض است و یا اگر با فلان کس رفاقت کنى، به دنبال آن بدبختى و پشیمانى است،

انجام داده و او از آن غافل است; یا خود را به غفلت مى زند. مثلاً مى گوید: چرا فلان خدمت را به من نکردى، و ما انگشت روى خدمت بزرگ ترى مى گذاریم که او آن را نادیده

به معناى «ایجاد» نیز آمده است در زبان روزمره خود نیز مى گوئیم که ما براى فلان زمین طرحى ریختیم و چند اطاق در آن انداختیم، یعنى بنا کردیم و ایجاد نمودیم

بر سبيل حيله. و طريق رائغ آن است كه مستقيم نباشد گويند «راوغ فلان فلاناً و راغ فلان الى فلان» يعنى براى حيله به سوى او ميل كرد (راغب) در مجمع آن را ميل از

مثلاً مهندسى كه كارخانه‏اى را نصب مى‏كند مى‏شود گفت فلان موتور را در فلان جا نوشت و فلان لوله را در فلان جا (يعنى گذاشت و نصب كرد). كتاب و اعمال فاجران در

آيه نهى شده از اينكه نام مؤمنى با فسق و با بدى برده شودمثلا: اين فلان كاره است يا فلان كاره بوديعنى: بد ذكرى است ذكر مردم با فسق پس از ايمان آوردن آنها

آيه نهى شده از اينكه نام مؤمنى با فسق و با بدى برده شودمثلا: اين فلان كاره است يا فلان كاره بوديعنى: بد ذكرى است ذكر مردم با فسق پس از ايمان آوردن آنها

آيه نهى شده از اينكه نام مؤمنى با فسق و با بدى برده شودمثلا: اين فلان كاره است يا فلان كاره بوديعنى: بد ذكرى است ذكر مردم با فسق پس از ايمان آوردن آنها

گرفته بود مثل لباس كه تمام بدن را مى‏پوشاند در مفردات گفته: گويند «تَدَرَّعَ فُلانٌ الفَقْرَ وَ لَبِسَ الْخَوْفَ» فلانى زره فقر و لباس ترس را به تن كرد. بعضى

است كه چاه كن چون به آنجا رسيد مى‏بيند كه از جوشيدن آب مانع است «اَكْدى فُلانٌ: قَطَعَ الْعَطاءَ وَ بَخِلَ» يعنى آيا ديدى آنكس را كه از حق رو گرداند و

شناختن شى‏ء است با تفكّر و تدبر در اثر آن و آن از علم اخص است... گويند «فُلانٌ يَعْرِفُ اللهَ» نگویند «یَعلَمُ اللهَ»... كه معرفت بشر به خدا با تفكّر در

است كه چاه كن چون به آنجا رسيد مى‏بيند كه از جوشيدن آب مانع است «اَكْدى فُلانٌ: قَطَعَ الْعَطاءَ وَ بَخِلَ» يعنى آيا ديدى آنكس را كه از حق رو گرداند و

اعتزال و كنار كشيدن است گويى شخص خويش را بدور مى‏اندازد گويند «اِنْتَبَذَ فُلانٌ: اِعْتَزَلَ وَتَنَحى فى ناحِيَةٍ» يعنى ياد كن مريم را كه كنار شد از اهلش

بياورى كه عنوانش اين باشد: از پروردگار جلد 10 - صفحه 298 جهانيان به فلان فرزند فلان و در آن رسماً به ما دستور داده شود كه به تو ايمان آوريم. «1» در آياتى

رساندن (مبالغه) است گوئى «تحفيّت به‏اى بالغت فى اكرامه» در نهايه هست: «احفى فلان بصاحبه و حفى به و تحفّى: اى بالغ فى بره والسئول عن حاله». وَ يَسْأَلْکُمُوهَا

آيات فوق بايد به همه پيامبران ايمان آورد و هر كه بگويد: به فلان پيامبر ايمان دارم و به فلان نه اين شخص حقاً كافر است و به ضرورت اسلام و قرآن انسان پس از

بدن است. نا گفته نماند: گر چه برد به خواب و مردن نيز گفته شده مثل «بَرَدَ فلان اى مات» ولى بهتر است در آيه فوق «برداً» را به معنى آب خنك بگيريم تا از معنى

لفلان و فلان و اتباعهما لن ينفعكم اليوم اذ ظلمتم ال محمد حقهم انكم فى المشتركون. نازل شد اين دو آيه اينچنين تا اينكه هر دو به محضر ما آمدند يعنى فلان و فلان

است كه از خود انسان نيست ولى آن را محرم اسرار خويش قرار داده است گويند: «فُلانٌ وَليجَةٌ فِى الْقَوْمِ» و اين در صورتى است كه از قوم نيست بلكه لاحق شده

عَلى كَذا ثُّمَ فَشَلَ عَنْهُ اَىْ نَكَلَ عَنْهُ وَلَمْ يَمْضِهِ» يعنى به فلان كار تصميم گرفت سپس برگشت و به جا نياورد. آيه در باره دو گروه بنى سلمه و بنى

است پس از پرشدن «كَظَمْتُ الْقِرْبَةَ» يعنى دهان مشك را پس از پركردن بستم «فُلانٌ كَظيمٌ وَ مَكْظُومٌ» آن وقت گويند كه پر از غصه يا پر از خشم باشد و انتقام

عَلى كَذا ثُّمَ فَشَلَ عَنْهُ اَىْ نَكَلَ عَنْهُ وَلَمْ يَمْضِهِ» يعنى به فلان كار تصميم گرفت سپس برگشت و به جا نياورد. آيه در باره دو گروه بنى سلمه و بنى

رساندن (مبالغه) است گوئى «تحفيّت به‏اى بالغت فى اكرامه» در نهايه هست: «احفى فلان بصاحبه و حفى به و تحفّى: اى بالغ فى بره والسئول عن حاله». کم ها سئل ک ما

از آن جهت عهد گويند كه مراعات آن لازم است (راغب) در اقرب الموارد گويد:«عهد فلان...الشى‏ء» يعنى آن را پى در پى نگهدارى و مراعات كرد و به قولى اصل آن نگهدارى

گاهى به معنى حُلول (دُخول) در مكان است گويند:«هَبَطْنا بَلَدَ كَذا» يعنى به فلان بلد وارد شديم. هبط و فعل آن لازم و متعدى هر دو آيد. راغب مى‏گويد: هبوط به

است كه از خود انسان نيست ولى آن را محرم اسرار خويش قرار داده است گويند: «فُلانٌ وَليجَةٌ فِى الْقَوْمِ» و اين در صورتى است كه از قوم نيست بلكه لاحق شده

ص: 373 اوصياى بعد از او عليهم السلام، و خطوات شيطان قسم به خدا ولايت فلان و فلان است. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَ

به آن نكرده، اصرار هم ندارد و گاهگاه از روى غفلت مرتكب مى‏شود راغب گفته: «فُلانٌ يَفْعَلُ كَذا لَمَماً» «اَىْ حيناً بَعْدَ حينٍ» درباره اين آيه در «كبر»

نشان‌ ميدهد ميگويند فلان‌ نقطه‌ زلزله‌ شد جمعي‌ هلاك‌ شدند فلان‌ قطعه‌ برق‌ جمعي‌ ‌را‌ سوزانيد فلان‌ محل‌ سيل‌ جماعتي‌ ‌را‌ هلاك‌ كرد فلان‌ مركز باد چه‌ اندازه‌

اندوهگين بيشتر اوقات ساكت مى‏شود و چاره را از ياد مى‏برد گويند: اَبْلَسَ فلان يعنى ساكت شد و حجّتش قطع گرديد. بايد دانست تحيّر و يأس و اندوه از هم جدا

رويد گويند: «هُما صِنْوا نَخْلَةٍ» يعنى: آن دو شاخه يك خرما اند و ايضاً: «فُلانٌ صِنْوابيهِ» فلانى شاخه پدرش است (راغب). در صحاح گويد: چون دو خرما و سه خرما

چيست؟ لسان چنانكه طبرسى فرموده ياد كردن است اعم از مدح يا ذم «جائَنى لِسانُ فُلانٍ» يعنى مدح يا ذم او به من رسيد و نيزگويد: عرب به طور استعاره لسان را بمعنى

نوعا بيان‌ مصداق‌ اتم‌ّ مي‌كند خطاب‌ ‌به‌ همان‌ جن‌ و انس‌ ‌است‌ و فلان‌ و فلان‌ و فلان‌ها مصداق‌ اتم‌ مكذبين‌ هستند. (آیه 13)- پس از ذکر نعمتهای گوناگون

از آن جهت عهد گويند كه مراعات آن لازم است (راغب) در اقرب الموارد گويد:«عهد فلان...الشى‏ء» يعنى آن را پى در پى نگهدارى و مراعات كرد و به قولى اصل آن نگهدارى

موسى و هارون به يادگار مانده بود بنابر آن چه در مجمع البيان آمده: عرب آل فلان مى‏گويد و خودِ شخص را از اراده مى‏كند و يا مراد موسى و هارون با خانواده آنهاست

[فرقان:55]. كافر بر عليه پروردگارش كمك شيطان است. ظهيره: وقت ظهر و «اظهر فلان» يعنى داخل وقت ظهر شد [نور:58]. [روم:18]. يعنى وقت عشاء و آنگاه كه وارد وقت

صاحب قاموس گفته: تعطيل به معنى تفريغ و خالى كردن است بنابراين اگر گوئيم فلان اداره تعطيل شد يعنى از كارمندان خالى گرديد، در آيه ديگر در خصوص قيامت آمده:

وَالنَّهارُ يَعْلُوا عُلُوّاً:اِرْتَفَعَ» دومى از باب علم يعلم آيد يعنى «عَلى فُلانٌ فِى الْمَكارِمِ يَعْلى عَلاءً:شَرِفِ» اين خلاصه فرق آن دو است وگرنه در جاى

اِنْ مِنْكُمْ اِلَّا وارِدُها» آيا نشنيدى كه شخص مى‏گويد «وزرَدْناماء بَنى فُلانٍ» آن ورود است نه دخول. در مجمع البيان چند روايت نقل شده راجع به اينكه همه

است وسط قبر را ضريح و قسمت منحرف آن را لحد گويند در لغت آمده: «لَحَدَ اِلى فُلانٍ: مالَ اِلَيْهِ - لَحَدَ عَنْهُ: عَدِلَ وَ اِنْحَرَفَ» همچنين است الحاد.

غَرَّ وَ غُرُور (به ضم غين) و غِرَّة: فريب دادن. تطميع به باطل. «غَرَّ فُلانٌ فُلاناً غَرّاً وَ غُرُوراً وَ غِرَّةً: خَدَعَهُ وَ اَطْمَعَهُ بِالْباطِلِ»

‌است‌ مثل‌ فحش‌ ‌در‌ مقابل‌ سب‌ّ الفاظ ركيكه‌ مثل‌ مادر فلان‌ زن‌ فلان‌ خواهر فلان‌ ‌خود‌ فلان‌ و اعمال‌ زشت‌ و رفتار زشت‌ ‌حتي‌ ‌در‌ نظر ‌خود‌ فاعل‌ و

قبیله‌ای از عربها بتهای خود را (أُنثَی) می‌نامیدند. و می‌گفتند: أُنثَی بَنِی فُلانٍ. أُنثَی به چیز بی‌جان هم گفته شده و بدین سبب (إنَاث) معنی مردگان نیز دارد

آزاد كردن يك بنده است. [قلم:28]. اوسط در اينجا نظير آيه سابق است گويند: «فُلانٌ مِنْ وَسَطِ قَوْمِهِ» او از نيكان قومش است يعنى عاقلتر آنها. گفت: نگفتم

اوّلى و يا به حالتيكه ابتدا براى آن در نظر گرفته شده است مثال اوّلى «نحو ثاب فلان الى داره» (فلانى به خانه خود برگشت) و مثال دوّمى ثوب به معنى لباس است، لباس

اجبار كسى مجبور كنند ولى در عرف به اجبار مجرد گفته مى‏شود گويند: فلانى را بر فلان كار اجبار كردم. جبّار در انسان به كسى گويند كه نقص خود را با ادعاء برترى

نگاه مى‏كند و قيافه مخوفى در نظرش مجسّم مى‏شود چشم او اشتباه مى‏كند نه اينكه فلان درخت مثلاً به آن صورت در آمده است. قرآن فرمايد [اعراف:116]. آيه صريح است