طه ١١١
ترجمه
| طه ١١٠ | آیه ١١١ | طه ١١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَنَتْ»: خشوع و خضوع کرد. مثل اسیران کرنش برد. از این ماده واژه (عانی) به معنی اسیر است که جمع آن (عُناة) است. «الْوُجُوهُ»: چهره‌ها. ذکر چهره‌ها در میان سایر اعضاء، بدان خاطر است که اشرف اندامها بوده و اثر فروتنی و خواری در آن نمایان می‌گردد. و یا این که تسمیه کلّ به اسم جزء است و مراد خودِ انسانها است. «الْحَیِّ الْقَیُّومِ»: (نگا: بقره / . «خَابَ»: ناامید گردید و به آرزو نرسید. زیانمند شد. از دست داد. «ظُلْماً»: کفر.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ... (۲) مُهْطِعِينَ مُقْنِعِي رُءُوسِهِمْ... (۰) وَ أَلْقَوْا إِلَى اللَّهِ يَوْمَئِذٍ... (۰)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۴ سوره طه
- اشاره به اينكه از آيه :((من اعرض عنه فانه يحمل ...(( تجسم اعمال استفاده مى شود
- معناى جمله : ((و نحشر المجرمين يؤ مئذ زرقا
- بيان وضع كوهها در روز قيامت
- حال آدميان در روز قيامت : پيروى داعى ، خشوع اصوات و سود نبخشيدن شفاعت الا من اذن لهالرحمن
- ذلت تمام موجودات در برابر خداوند در قيامت
- معناى آيه : ((ولا تجعل بالقرآن ...(( و اشاره به اينكه از آن استفاده مى شود كه قرآن يكبار دفعتا و بار ديگر تدريجا نازل گرديده است
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در نفى رؤ يت خداى تعالى
- چند روايت در ذيل آيه : ((ولا تعجل بالقرآن ...((
نکات آیه
۱ - نشانه هاى خضوع و تسلیم در برابر خداوند، بر چهره تمامى انسان ها (در قیامت) نقش خواهد بست. ( و عنت الوجوه للحىّ القیّوم ) «عناء» به معناى خاضع شدن و مطیع گشتن است (لسان العرب). «وجه» به معناى صورت است و از آن جهت که آثار خضوع و ذلت، بیش از همه جا در چهره آشکار مى گردد، این واژه استفاده شده است. «ال» در «الوجوه» نیز محتمل است معناى استغراق داشته باشد و یا آن که عوض مضاف الیه بوده و مراد از آن «وجوه المجرمین» باشد. برداشت یاد شده مبتنى بر اولین احتمال است.
۲ - مجرمان و گردن فرازان، با چهره هایى ذلت بار و خاضع در برابر خداوند، در صحنه قیامت حضور خواهند یافت. (و عنت الوجوه للحىّ القیّوم ) از معانى «عناء» ذلیل گشتن است (مصباح). حرف «ال» در «الوجوه» جایگزین مضاف الیه است; یعنى، «وجوههم» و مراد چهره مجرمانى است که در آیات پیشین از آنان سخن گفته شده است. فعل «عنت» مى رساند که فروتنى آنان نوظهور است و پیش از این در دنیا، در برابر خداوند خضوع نداشته اند.
۳ - خداوند، حىّ و قیّوم (زنده و قوام بخش هستى) است. (و عنت الوجوه للحىّ القیّوم ) «قیّوم» به کسى گفته مى شود که قائم به ذات خود و حافظ همه چیز بوده و مایه قوام هر چیز را به آن عطا کرده است (مفردات راغب).
۴ - خداوند، مدیر و مدبر جهان هستى بوده و برپایى و دوام آن متکى به او است. (للحىّ القیّوم ) «قیّوم» - چنان که برخى از اهل لغت گفته اند - کسى است که به امور خلق قیام کرده و تدبیر عالم در تمامى حالاتِ آن را، به عهده گرفته باشد (لسان العرب).
۵ - بى نیازى مطلق خداوند از غیر خود (القیّوم ) «قیّوم» به کسى گفته مى شود که قائم به ذات بوده و در وجود، متکى به غیر نباشد (لسان العرب).
۶ - ظهور حیات حقیقى و فنا ناپذیر خداوند و قیومیت او بر هستى در قیامت، مایه خضوع و ذلت عمیق آدمیان در برابر او خواهد شد. (و عنت الوجوه للحىّ القیّوم)
۷ - هرگونه ظلم و ستم در دنیا، در روز قیامت بارى گران بر دوش ظالمان خواهد بود. (من حمل ظلمًا)
۸ - ظلم، موجب زیان کارى و محرومیت انسان، در قیامت خواهد شد. (و قد خاب من حمل ظلمًا ) «خیبة»; یعنى، از کف دادن مطلوب (مفردات راغب).
۹ - اعراض از قرآن، ظلم است. (و قد خاب من حمل ظلمًا ) مراد از ظلم به قرینه آیات پیشین، روى گردانى از قرآن است که از آن به «وزر» تعبیر شده بود.
۱۰ - لزوم پرهیز از هرگونه ظلم و ستم در حق خود و یا دیگران (و قد خاب من حمل ظلمًا )
۱۱ - ستم گران (در قیامت) از اذن خداوند براى شفاعت شدن و شفاعت کردن، محروم خواهند بود. (یومئذ لاتنفع الشفعة ... و قد خاب من حمل ظلمًا )
۱۲ - در قیامت، تنها مجرمانى ناکام و محروم خواهند بود که بهره اى از ایمان و عمل صالح ندارند. (من حمل ظلمًا ) جمله «و من یعمل من الصالحات...» در آیه بعد، مى تواند قرینه براین باشد که «من حمل ظلماً» مطلق نیست; بلکه تنها کسانى مورد نظر هستند که نه مؤمن اند و نه نیکوکار.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۴; منشأ بقاى آفرینش ۴
- اسماء و صفات:
- حى۳; صفات جلال ۵; قیوم :۳
- انسان: انسان هادر قیامت ۱; خضوع اخروى انسان ها ۱، ۶; ذلت اخروى انسان ها ۶; سیماى اخروى انسان ها۱
- خدا: آثار جاودانگى خدا ۶; آثار قیومیت خدا ۶; بى نیازى خدا ۵; تدبیر خدا ۴; خضوع بر خدا ۶;نشانه ها خضوع بر خدا ۱
- زیان: عوامل زیان اخروى ۸
- شفاعت: محرومان از شفاعت ۱۱
- طغیانگران: خضوع اخروى طغیانگران ۲; ذلت اخروى طغیانگران ۲; سیماى اخروى طغیانگران ۲
- ظالمان: محرومیت اخروى ظالمان ۱۱
- ظلم: آثار ظلم ۸; اهمیت اجتناب از ظلم ۱۰; سنگینى اخروى ظلم ۷
- قرآن: ظلم اعراض از قرآن ۹
- قیامت: خضوع در قیامت ۶; شفاعت در قیامت ۱۱
- کافران: محرومیت اخروى کافران ۱۲
- گناهکاران: خضوع اخروى گناهکاران ۲; ذلت اخروى گناهکاران ۲; سیماى اخروى گناهکاران ۲; محرومیت اخروى گناهکاران ۱۲
