طه ١١٠
ترجمه
| طه ١٠٩ | آیه ١١٠ | طه ١١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا بَیْنَ أیْدِیهِمْ»: امور دنیای ایشان. احوال قیامت آنان. «مَا خَلْفَهُمْ»: امور دنیای ایشان. احوال قیامت آنان. هر یک از دو موصول «مَا» می‌تواند مربوط به گذشته یا آینده، و یا این که امور دنیا یا امور آخرت باشد و برعکس هم، معنی شود. «هُمْ»: مرجع ضمیر می‌تواند مردمان یا گردآیندگان در عرصه محشر باشد. «بِهِ»: مرجع ضمیر می‌تواند خدا باشد که معنی آن گذشت، و یا این که موصولهای (ما) باشد که معنی آن چنین می‌شود: خدا می‌داند که مردمان چه کرده‌اند و چه می‌کنند و عاقبتشان چه خواهد بود، ولی مردمان کارهای خود را فراموش می‌کنند و نمی‌دانند در دنیا و آخرت چه بر سرشان می‌آید.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ... (۶) لٰکِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِمَا... (۱) اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ... (۶)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۴ سوره طه
- اشاره به اينكه از آيه :((من اعرض عنه فانه يحمل ...(( تجسم اعمال استفاده مى شود
- معناى جمله : ((و نحشر المجرمين يؤ مئذ زرقا
- بيان وضع كوهها در روز قيامت
- حال آدميان در روز قيامت : پيروى داعى ، خشوع اصوات و سود نبخشيدن شفاعت الا من اذن لهالرحمن
- ذلت تمام موجودات در برابر خداوند در قيامت
- معناى آيه : ((ولا تجعل بالقرآن ...(( و اشاره به اينكه از آن استفاده مى شود كه قرآن يكبار دفعتا و بار ديگر تدريجا نازل گرديده است
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در نفى رؤ يت خداى تعالى
- چند روايت در ذيل آيه : ((ولا تعجل بالقرآن ...((
نکات آیه
۱ - خداوند، داراى آگاهى کامل و دقیق به آینده و گذشته تمامى انسان ها (یعلم ما بین أیدیهم و ما خلفهم ) تعبیر «ما بین أیدیهم» بر چیزى اطلاق مى گردد که زمان چندانى از آن نگذشته باشد و در مواردى (نظیر این آیه) مراد از «ما بین أیدیهم و ما خلفهم» تمامى حالات انسان در همه زمان ها است. گفتنى است که به آنچه رو به روى افراد باشد نیز «ما بین أیدیهم» گفته مى شود.
۲ - خداوند داناى مطلق به نهان و آشکار است. (یعلم ما بین أیدیهم و ما خلفهم ) «روبه رو» و «پشت سر» ممکن است کنایه از آشکار و نهان باشد، زیرابه طور معمول آنچه در برابر دیدگان انسان نباشد، از او نهان است.
۳ - خداوند، بر احوال شفیعان روز قیامت (گذشته، آینده، آشکار و نهان آنان) آگاهى کامل دارد. (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له ... یعلم ما بین أیدیهم و ما خلفهم ) ضمیر «هم» در «أیدیهم» و «خلفهم» به «من» در آیه قبل برمى گردد که در معناى جمع است و مى تواند به اعتبار لفظ، مرجع ضمیر مفرد و به اعتبار معنا، مرجع ضمیر جمع قرار گیرد.
۴ - آگاهى گسترده و محیط خداوند بر احوال و اعمال بندگان، پشتوانه قانون مندى شفاعت در قیامت و صدور یا عدم صدور اجازه بر آن (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن ... یعلم ما بین أیدیهم و ما خلفهم )
۵ - آگاهى کامل و دقیق، شرط لازم براى قانون گذاران و مجریان آن (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له ... یعلم ما بین أیدیهم و ما خلفهم )
۶ - هیچ کس، توان احاطه یافتن بر علم و معلومات خداوند را ندارد. (یعلم ما ... و لایحیطون به علمًا ) مراد از احاطه علمى به خداوند، به قرینه صدر آیه، احاطه به دانسته ها و اسرار نهفته در کارهاى او است.
۷ - آدمیان، از وقوف بر همه اسرار و ملاک هاى افعال خداوند ناتوان اند. (و لایحیطون به علمًا )
۸ - در قیامت راهى براى تزویر و استفاده نادرست از شفاعت وجود ندارد. (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له ... یعلم ... و لایحیطون به علمًا )
موضوعات مرتبط
- انسان: عجز انسان ها ۶، ۷
- خدا: آثار علم غیب خدا ۴; اختصاصات خدا ۶; راز افعال خدا ۷; علم غیب خدا ۱، ۲، ۳; عوامل اذن خدا ۴; وسعت علم خدا ۱، ۶
- شفاعت: قانونمندى شفاعت ۴
- شفیعان: شفیعان در قیامت ۲
- قانونگذاران: شرایط قانونگذاران ۵; علم قانونگذاران ۵
- قانون: شرایط مجریان قانون ۵
- قیامت: شفاعت در قیامت ۴، ۸; مکر در قیامت ۸; ویژگیهاى قیامت ۸
