النساء ٩

وَ لْيَخْشَ‌ الَّذِينَ‌ لَوْ تَرَکُوا مِنْ‌ خَلْفِهِمْ‌ ذُرِّيَّةً ضِعَافاً خَافُوا عَلَيْهِمْ‌ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ‌ وَ لْيَقُولُوا قَوْلاً سَدِيداً

ترجمه

کسانی که اگر فرزندان ناتوانی از خود بیادگار بگذارند از آینده آنان می‌ترسند، باید (از ستم درباره یتیمان مردم) بترسند! از (مخالفت) خدا بپرهیزند، و سخنی استوار بگویند.

و كسانى كه اگر بعد از خود فرزندانى ناتوان بر جاى گذارند بر [آينده‌ى‌] آنان بيم دارند، بايد [در باره‌ى يتيمان مردم نيز] بترسند، پس بايد از خدا پروا كنند و سنجيده سخن بگويند

و آنان كه اگر فرزندان ناتوانى از خود بر جاى بگذارند بر [آينده‌] آنان بيم دارند، بايد [از ستم بر يتيمان مردم نيز] بترسند. پس بايد از خدا پروا دارند و سخنى [بجا و] درست گويند.

و باید بترسند (از مکافات عمل خود) کسانی که اگر کودکان ناتوان از خود باقی می‌گذارند بر آنان بیم دارند، پس باید از خدا بترسند و (در حق ایتام مردم) سخن به اصلاح و درستی گویند.

و کسانی که اگر فرزندانی ناتوان پس از خود به جای می گذارند، بر آنان [از ضایع شدن حقوقشان] بیم دارند، باید [از اینکه حقوق یتیمان دیگران را ضایع کنند] بترسند. پس لازم است [نسبت به شأن یتیمان] از خدا پروا کنند، و [درباره آنان] سخنی درست و استوار گویند.

بايد از خداى بترسند كسانى كه اگر پس از خويش فرزندانى ناتوان بر جاى مى‌گذارند، از سرنوشت آنان بيمناكند. بايد كه از خداى بترسند و سخن عادلانه و به صواب گويند.

و کسانی که اگر [درگذرند] فرزندانی خرد و ناتوان از خود باقی گذارند، برای ایشان نگرانند، باید که [در کار دیگران هم‌] از خداوند پروا کنند و سنجیده سخن بگویند

و كسانى كه اگر پس از خود فرزندانى ناتوان باز گذارند بر [بينوايى و تباه‌شدن‌] آنان بيمناكند بايد [در باره يتيمان‌] بترسند و از خدا پروا كنند و سخنى راست و استوار گويند- و روشى درست پيش گيرند-.

بر مردم لازم است (که بر یتیمان ستم نکنند و) بترسند از این که انگار خودشان دارند می‌میرند و فرزندان درمانده و ناتوانی از پس خود برجای می‌گذارند و نگران حال ایشان می‌باشند (که آیا دیگران درباره‌ی آنان چه روا می‌دارند؟ پس هم اینک آنچه از مردم انتظار دارند که در حق فرزندانشان انجام دهند، خودشان در حق یتیمان مردم روا دارند و بالِ مهر و محبّت بر سر نوباوگان بی‌پناه بکشند). پس از خدا بترسند و با یتیمان با متانت و محبّت سخن بگویند.

و آنان که اگر فرزندانی ناتوان (و محروم از ارث همچون این محرومان) از خود بر جای بگذارند، (که) بر (آینده‌ی) آنان بیم دارند، باید (از ستم بر این محرومان نیز) بترسند. پس باید از خدا پروا بدارند و سخنی نگهبان [:بازدارنده از پریشانیشان] برایشان بگویند.

و باید بترسند آنان که اگر بازگذارند پس از خود فرزندان ناتوانی می‌ترسند بر ایشان پس بترسند خدا را و بگویند سخنی استوار

النساء ٨	آیه ٩	النساء ١٠
سوره : سوره النساء نزول : ٨ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مِنْ خَلْفِهِمْ»: از پس خود. «ضِعَافاً»: جمع ضعیف، کوچک و درمانده.

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- کسانى که خواهان رعایت حقوق کودکان یتیم خویش از طرف جامعه هستند، باید حقوق کودکانِ یتیم دیگران را رعایت کنند. (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً خافوا علیهم فلیتّقوا اللّه) جمله «فلیتّقوا اللّه»، به قرینه جمله قبل (لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً) چنین معنا مى شود: فلیتّقوا اللّه فى امر الذریّة الضعاف; یعنى کسانى که نگران رعایت حقوق فرزندان خویش پس از مرگ خود هستند، باید تقواى الهى را در مورد فرزندان ضعیف (یتیمان) دیگر مردمان رعایت کنند.

۲- مسؤولیت اولیا، نسبت به سرنوشت فرزندان خویش (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً) نگرانى از آینده فرزندان و احساس مسؤولیت نسبت به آنان حالتى طبیعى براى انسان است که خداوند آن را تأیید کرده و مبناى حکم خویش به لزوم رعایت تقوا (فلیتّقوا اللّه) قرار داده است.

۳- عواطف انسانى، از زمینه هاى ایجاد انگیزه براى رعایت حقوق یتیمان جامعه (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً خافوا علیهم)

۴- تحریک عواطف، از روشهاى قرآن براى ترغیب به رعایت حقوق دیگران (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً خافوا علیهم)

۵- هشدار خداوند نسبت به عدم رعایت حقوق یتیمان (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً ... فلیتّقوا اللّه)

۶- قانون عمل و عکس العمل در رفتارها و کردارها (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً خافوا علیهم) چون مضمون آیه این است که اگر حقوق ایتام دیگران را رعایت نکردید، حقوق ایتام شما رعایت نخواهد شد.

روایات و احادیث

۷- بى تقوایى آدمى نسبت به حقوق ایتام دیگران، زمینه ساز پایمال شدن حقوق یتیمان وى از سوى جامعه (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً خافوا علیهم فلیتّقوا اللّه) برداشت فوق را فرمایش امام صادق (ع) تأیید مى کند که فرمود: یعنى لیخش ان اخلفه فى ذریّته کما صنع بهؤلاء الیتامى.

۸- هشدار خداوند نسبت به کسانى که یتیمان را از ارثشان محروم مى کنند. (للرّجال نصیب ... و للنّساء نصیب ... ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ذریّة ضعافاً ... فلیتّقوا اللّه) به مقتضاى ارتباط این آیه با آیه قبل، مصداق مورد نظر از ترس و وحشت درباره یتیمان، محروم کردن آنان از ارث است.

۹- عقوبت دنیوى و اخروى در کمین پایمال کنندگان حقوق یتیمان (ولیخش الّذین لو ترکوا من خلفهم ... فلیتّقوا اللّه) جمله «ولیخش ... »، اشاره به کیفر دنیوى است و جمله «فلیتّقوا اللّه» (از خدا بترسید)، دلالت بر استحقاق عقوبت اخروى دارد.

۱۰- توجه به کیفر الهى، زمینه ساز رعایت حقوق دیگران (و لیخش ... فلیتّقوا اللّه)

۱۱- لزوم برخورد نیک و گفتار صواب و متین با یتیمان (و لیقولوا قولا سدیداً)

۱۲- عنایت ویژه خداوند نسبت به ضرورتِ رعایت حقوق یتیمان (ولیخش الّذین ... ذریّة ضعافاً ... ولیقولوا قولا سدیداً)

۱۳- حکمت حرمت اجحاف در مال یتیم، ادامه حیات و استقلال وى و مصون ماندن نسل انسان از آثار سوء آن اجحاف (ولیخش الّذین) امام رضا (ع) فرمود: ... ففى تحریم مال الیتیم استبقاء الیتیم و استقلاله بنفسه و السلامة للعقب ان یصیبه ما اصابهم ... .

موضوعات مرتبط

• احکام: فلسفه احکام ۱۳
• انگیزش: عوامل انگیزش ۳
• بی‌تقوایى: آثار بی‌تقوایى ۷
• تجاوز: آثار تجاوز ۷
• تذکر: آثار تذکر ۱۰
• تربیت: روش تربیت ۴
• خدا: کیفرهاى خدا ۱۰ ; لطف خدا ۱۲ ; هشدار خدا ۵، ۸
• رفتار: پایه‌هاى رفتار ۶
• سخن: آداب سخن ۱۱
• عمل: آثار عمل ۶ ; آثار عمل ناپسند ۷
• عواطف: نقش عواطف ۳، ۴
• فرزند: سرنوشت فرزند ۲
• کودک: حقوق کودک ۱
• کیفر: اخروى ۹ ; کیفر دنیوى ۹
• مردم: رعایت حقوق مردم ۱، ۴، ۱۰
• معاشرت: آداب معاشرت ۱۱
• نسل: بقاى نسل ۱۳
• نظام اخلاقى:۶
• نظام حقوقى:۱، ۳
• والدین: مسؤولیت والدین ۲
• یتیم: برخورد با یتیم ۱۱ ; تجاوز به حقوق یتیم ۵، ۱۳ ; حقوق یتیم ۱، ۳، ۷، ۸، ۱۲ ; کیفر تجاوز به حقوق یتیم ۹