النحل ٥٣

وَ مَا بِکُمْ‌ مِنْ‌ نِعْمَةٍ فَمِنَ‌ اللَّهِ‌ ثُمَ‌ إِذَا مَسَّکُمُ‌ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ‌ تَجْأَرُونَ‌

ترجمه

آنچه از نعمتها دارید، همه از سوی خداست! و هنگامی که ناراحتی به شما رسد، فقط او را می‌خوانید!

|و هر چه نعمت داريد از جانب خداست، و آن‌گاه وقتى كه محنتى به شما رسد به درگاه او لابه و زارى مى‌كنيد

و هر نعمتى كه داريد از خداست، سپس چون آسيبى به شما رسد به سوى او روى مى آوريد [و مى‌ناليد].

و شما بندگان با آنکه هر نعمت که دارید همه از خداست و چون بلایی به شما رسد به درگاه او پناه جسته و به او (در رفع بلا) استغاثه می‌کنید.

و آنچه از نعمت ها در دسترس شماست از خداست، آن گاه چون آسیبی [مانند سلبِ نعمت] به شما رسد، ناله و فریادتان را به التماس و زاری به درگاه او بلند می کنید.

هر نعمتى كه شما راست از جانب خداوند است و چون محنتى به شما رسد به پيشگاه او زارى مى‌كنيد.

و هر نعمتی که دارید، از جانب خداوند است، سپس چون به شما رنجی رسد به درگاه او می‌نالید

و هر نعمتى كه شما راست از خداست، و چون گزندى به شما رسد به پيشگاه او ناله و زارى مى‌كنيد

آنچه از نعمتها دارید همه از سوی خدا است (و باید تنها منعم را سپاس گفت و پرستید) و گذشته از آن، هنگامی که زیانی (همچون درد و بیماری و مصائب و بلایا) به شما رسید (برای زدودن ناراحتیها و گشودن گره مشکلها تنها دست دعا به سوی خدا برمی‌دارید و) او را با ناله و زاری به فریاد می‌خوانید، (پس چرا در وقت عادی جز او را می‌پرستید و انبازها را به کمک می‌طلبید؟).

و هر نعمتی که دارید از خداست. سپس چون آسیبی شما را در رسد سوی او زاری‌کنان همچون وحشیان روی می‌آورید.

و آنچه بر شما است از نعمت از خدا است سپس گاهی که می‌رسد شما را رنج پس بسوی او زاری کنید

النحل ٥٢	آیه ٥٣	النحل ٥٤
سوره : سوره النحل نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الضُّرُّ»: (نگا: أنعام / ، یونس / ). «تَجْأَرُونَ»: ناله و فریاد سر می‌دهید و متضرّعانه کمک می‌طلبید. از مصدر (جُؤار) به معنی هُرّا و آوای وحوش و چهارپایان است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِذَا مَسَّکُمُ‌ الضُّرُّ فِي‌... (۲)

أَمَّنْ‌ يُجِيبُ‌ الْمُضْطَرَّ إِذَا... (۱) بِسْمِ‌ اللَّهِ‌ الرَّحْمٰنِ‌... (۰) وَ سَخَّرَ لَکُمْ‌ مَا فِي‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۴۱ - ۶۴،سوره نحل
• مقصود از حسنه در دنيا كه خداوند به مهاجرين وعده داده مجتمع صالح اسلامى است
• علت توصيف مهاجرين به دو صفت صبر و توكل
• مفاد آيه : ((و ما ارسلنا من قبلك الا رجالا...)) حصر رسالت در بشر عادى است
• معنا و موارد استعمال كلمه : ((ذكر))
• مراد از اهل ذكر در فاسئلوا اهل الذكر)) و اينكه مخاطبين اين خطاب كيانند
• معنا و مفاد آيه : ((و انزل اليك الذكر لتبين للناس مانزل اليهم ...))
• وجوهى كه مفسرين در تفسير آيه گفته اند
• حجت بودن بيانات رسول الله و عترت او (ائمه ) عليهم الصلاة و السلام
• انذار و تهديد مشركين كه از در مكه به خدا و پيامبرانش گناه مى كردند (مكروا السيئات )
• مراد از ((اخذ در تقلب )) و ((اخذ بر تخوف )) كه مشركين بدان تهديد شده اند
• گردش سايه اشياء نشانه خضوع و سجود موجودات در برابر خداست
• سجده جنبندگان آسمانها و زمين براى خدا به معناى خضوع وتذلل آنان در برابر خدا است
• توضيحى درباره استكبار در مقابل مخلوق و درمقابل خالق
• توضيحى درباره در مقابل مخلوق و در مقابل خالق
• وجه عدم استكبار عملى ملائكه در برابر خداى سبحان
• رد استدلال برخى به آيه : ((يخافون ربهم ...)) براىقول به اينكه ملائكه مكلف بوده خوف و رجا دارند وافضل از بشر هستند
• مقصود از جمله : ((لا تتخدوا الهين اثنين )) و معنايى كه از نهى از دو خدا گرفتن استفادهمى شود
• لازمه مالكيت مطلقه خدا اين است كه فقط او معبود و دين دائما از او باشد (له الدين و اصبا)
• در تنگناها و شدائد، اميد بستن به مسبب الاسباب و دست به دامان او شدن فطرى انسان است
• توضيح اينكه كفران نعمت غات و غرض شرك ورزيدن مشركين است
• مقصود از اينكه مشركين بخشى از روزى خود را نصيب ((ما لا يعملون )) قرار مى دهند
• منشاء و سبب اينكه مشركين ملائكه را مؤ نث و دختران خدا مى دانستند
• معناى جمله : ((و لهم ما يشتهون )) و گفتگوئى كه در مورد شده است
• حكايت دختر كشى مشركين و نكوهش آن
• ايمان به آخرت منبع همه خيرات و بركات و ايمان نداشتن به آخرت ريشه همه گناهاناست .
• منزه بودن خداى تعالى از هر قبيح عقلى و طبعى و از اتصاف به صفات ممكنات
• معناى جمله ((ولله المثل الاعلى ))
• اگر خدا مردم را به ظلمشان اخذ كند دابه اى روى زمين نخواهد ماند
• بيان ضعف استدلال به اين آيه براى قول به معصوم نبودن انبياء
• مراد از ((امم )) و ((اليوم )) در آيه : ((تالله لقد ارسلنا الى امم من قبلك ...))
• رواياتى كه در آنها اهل ذكر در جمله : ((فاسئلوااهل الذكر)) به اهل بيت عليهم السلام تفسير شده است
• بيان اينكه با توجه به سياق آيات مراد از اهل ذكراهل كتاب است و با قطع نظر از خصوص آيه مراداهل بيت عليهم السلام مى باشد
• چند روايت در معناى : ((فاسئلوا اهل الذكر))، ((افا من الذين مكروا))، ((له الدين واصبا)) و ((لله المثل الاعلى ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- همه نعمتهایى که در اختیار انسانهاست، از خداوند است. (و ما بکم من نعمة فمن الله)

۲- سرمنشأ بودن خداوند براى تمامى نعمتها، مقتضى اختصاص دادن ترس، به ترس از او (أفغیر الله تتّقون . و ما بکم من نعمة فمن الله) از اینکه آیات داراى یک سیاق بوده و در صدد بیان نکاتى است که انسانها را تحریص به ترس از خداوند مى کند، بیان «و ما بکم من نعمة...» پس از توبیخ ترس از غیر خدا، مى تواند به منظور یاد شده باشد.

۳- انسانها به محض احساس ضعف و دچار شدن به رنج و زحمت، با تضرع و التماس به درگاه خداوند روى مى آورند. (ثمّ إذا مسّکم الضرّ فإلیه تجئرون) «ضرّ» به معناى کسالت روحى و بدنى و کمبود اقتصادى است و «تجئرون» (از مصدر جؤار) به معناى زیادت در تضرع آمده است.

۴- انسانها، فطرتاً خداوند را تنها پناهگاه و ملجأ خویش مى دانند. (ثمّ إذا مسّکم الضرّ فإلیه تجئرون)

۵- منشأبودن خداوند براى تمامى نعمتها و پناهگاه انحصارى بودن او براى گرفتاران و آسیب دیدگان، دلیل وحدانیت او و بطلان ثنویت (و قال الله لاتتخذوا إلهین اثنین إنما هو إله وحد ... و ما بکم من نعمة فمن الله ثمّ إذا مسّکم الضرّ فإلیه تجئرون)

۶- زندگى دنیوى انسانها، آمیزه اى از برخوردارى از نعمت و محرومیت (و ما بکم من نعمة فمن الله ثمّ إذا مسّکم الضرّ)

۷- گرفتار شدن به مشکلات و ناگواریها، بیدار کننده فطرت توحیدى انسانهاست. (ثمّ إذا مسّکم الضرّ فإلیه تجئرون)

۸- توجه انسانها به خداوند، به هنگام دچار شدن به مشکلات، از دلایل وجود خداوند (ثمّ إذا مسّکم الضرّ فإلیه تجئرون) اگر چه در آیات قبل از شریک قرار دادن براى خداوند نهى شده بود و در آیه بعد نیز از شرک انسانهاى رهیده از مشکلات سخن به میان آمده است و سیاق این آیات در زمینه توحید است; اما با همه این اوصاف، به دلالت اقتضایى مى توان استفاده کرد که: وجود خداوند از این طریق نیز قابل اثبات است.

موضوعات مرتبط

• ابتلا: آثار ابتلا به سختى ۷
• انسان: آثار عجز انسان ۳; انسان در سختى ۳; پناهگاه انسان ۳، ۴، ۵; تحولات زندگى انسان ها ۶; فطریات انسان ۴; ویژگیهاى انسان ۳
• ترس: عوامل ترس از خدا ۲
• توحید: دلایل توحید ۵
• ثنویت: دلایل بطلان ثنویت ۵
• خدا: اختصاصات خدا ۴; پناه به خدا ۴، ۵; دلایل خدا شناسى ۸; نعمتهاى خدا ۱
• ذکر: ذکر خدا در سختى ۸
• زندگى: محرومیت در زندگى دنیوى ۶; نعمت در زندگى دنیوى ۶
• سختى: تضرع در سختى ۳
• فطرت: عوامل تنبه فطرت ۷; فطرت توحیدى ۷
• نعمت: منشأ نعمت ۱، ۲، ۵