المؤمنون ١٨
ترجمه
| المؤمنون ١٧ | آیه ١٨ | المؤمنون ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«السَّمَآءِ»: مراد ابر آسمان است (نگا: اعراف / ، نور / ، واقعه / ). کرات بالا. در این صورت مراد ایجاد آب در آغاز آفرینش در کره زمین است. «مَآءً»: آب مهمّ و باارزشی. تنکیر آن اشاره به ارزش و اهمّیّت آب است (نگا: تفسیر أضواء البیان). «بِقَدَرٍ»: به اندازه معیّن (نگا: حجر / ، قمر / ). در عصرحاضر، دانشمندان موفّق به ضبط و ثبت مقدار باران نازل شده در سطح کره زمین گردیده‌اند. در هر ثانیه بر روی کره زمین، هفده میلیون تن باران می‌بارد که مساوی با تریلیون ( میلیارد) تن در سال است و این رقمی است لایتغیّر. «فَأَسْکَنَّاهُ فِی الأرْضِ»: آن را در زمین ماندگار و بردوام کردیم. اشاره به این است که خدا به وسیله اتمسفر زمین از ضایع و پراکنده شدن آب در فضا، و به وسیله طبقه نفوذناپذیر زمین از فرو رفتن آن در اعماق زمین، و با چرخه آب از گندیده شدن آن بر روی زمین جلوگیری فرموده است. «ذَهَابٍ بِهِ»: از بین بردن آن از راههای گوناگون. تنکیر (ذَهَابٍ) اشاره به کثرت راهها و مبالغه در بسیار دور داشتن و از دسترس به دور کردن آب است (نگا: تفسیر قاسمی).
تفسیر
- آيات ۱۲ - ۲۲، سوره مؤ منون
- مراد از ((انسان )) در آيه : ((و لقد خلقنا الانسان من سلاسة من طين ))
- مقصود از اينكه فرمود: ((ثم انشاءناه خلقا آخر)) و معنايى كه تعبير به انشاء افاده مىكند.
- معناى ((بركت )) و اينكه فرمود: ((فتبارك الله احسن الخالقين )).
- اشاره به اينكه خلقت اختصاص به خداى تعالى ندارد
- مقصود از ((طرائق )) در آيه : ((و لقد خلقنا فوقكم سبع طرائق )).
- يادآورى نعمت باران ، رويانيدن اشجار، فوائد چهارپايان و...
- رواياتى درباره مراحل مختلف خلقت انسان
- دو روايت درباره آيه : ((و شجرة تخرج من طور سيناء...))
نکات آیه
۱ - نزول باران از آسمان، کارى خدایى و جلوه اى از نظارت دقیق او بر کار خلق است. (و ما کنّا عن الخلق غفلین . و أنزلنا من السماء ماء بقدر) ذکر نزول باران پس از اعلام این که: «خداوند از احوال خلق غافل نیست (و ما کنّا عن الخلق غافلین)» بیان نمونه اى از نظارت همه جانبه و دقیق او بر احوال آفریده هایش مى باشد.
۲ - بارش باران، حساب شده و به میزان معین است. (و أنزلنا من السماء ماء بقدر)
۳ - اهمیت تقدیر و حساب گرى در تنظیم بهینه حیات (و أنزلنا من السماء ماء بقدر)
۴ - سفره هاى آبى نهفته در دل زمین، کارى خدایى و نشانى از تدبیر دقیق او است. (فأسکنّه فى الأرض) «إسکان» (مصدر أسکنّا) به معناى جاى دادن است ضمیر «ه» در «أسکنّاه» به «ماء» بازمى گردد.
۵ - ذخیره شدن آب باران در منابع پراکنده زمین، نمودى از توجه دقیق خدا به مصالح خلق و عدم غفلت او از احوال آنان (و ما کنّا عن الخلق غفلین ... فأسکنّ-ه فى الأرض)
۶ - شکل گیرى نخستین قطره هاى آب در جو آسمان، بدون وجود کمترین آب بر پهنه زمین* (و أنزلنا من السماء ماء بقدر فأسکنّه فى الأرض) بیان «نزول آب از آسمان» مى تواند به این اشاره داشته باشد که زمین در آغاز پیدایش آب، کره اى خشک بود و نخستین قطره هاى آب در جو آسمان شکل گرفت. سپس در زمین به صورت دریاها و منابع زیر زمینى، مستقر گردید.
۷ - خداوند، قادر به از میان بردن همه آب هاى زمین (و إنّا على ذهاب به لقدرون) «ذهاب» (مصدر فعل لازم) به معناى رفتن است و با «باء» تعدیه به معناى بردن مى باشد.
۸ - نظام جارى طبیعت، مقهور اراده خدا و قابل تغییر به مشیت او (و أنزلنا من السماء ماء ... و إنّا على ذهاب به لقدرون)
۹ - نعمت هاى موجود در زمین، مقتضى توجه انسان به خداى نعمت آفرین (و أنزلنا من السماء ماء ... و إنّا على ذهاب به لقدرون)
۱۰ - امتنان خداوند بر انسان، به خاطر نزول باران (و أنزلنا من السماء ماء بقدر فأسکنّه فى الأرض)
موضوعات مرتبط
- آب: خشکاندن آب ها ۷; ذخیره سازى آب در زمین ۵; منابع آب ۶; منشأ آب هاى زمینى ۴
- آسمان: نقش آسمان ۶
- آفرینش: حاکم آفرینش ۸; منشأ تغییر آفرینش ۸
- انسان: امتنان بر انسان ۱۰
- باران: اهمیت بارش باران ۱۰; تقدیر باران ۲; قانونمندى بارش باران ۲; منشأ باران ۱
- حیات: اهمیت تقدیر حیات ۳
- خدا: افعال خدا ۱، ۴; امتنان خدا ۱۰; حاکمیت اراده خدا ۸; قدرت خدا ۷; نشانه هاى تدبیر خدا ۴; نشانه هاى نظارت خدا ۱، ۵
- ذکر: زمینه ذکر خدا ۹
- زندگى: اهمیت برنامه ریزى در زندگى ۳
- نعمت: آثار نعمت هاى دنیوى ۹
