الفجر ١٨
ترجمه
| الفجر ١٧ | آیه ١٨ | الفجر ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا تَحَآضُّونَ»: همدیگر را ترغیب و تشویق نمی‌کنید. فعل مضارع باب تفاعل از ماده (حَضّ) است و تائی از اوّل آن برداشته شده است. «طَعَامِ»: إطعام. خوراک دادن.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۳۰، سوره فجر
- مضامين سوره مباركه فجر
- وجوه مختلف درباره مراد از ((فجر))، ((ليال عشر)) و ((شفع و وتر)) كه بدآنهاسوگند ياد شده است
- مراد از ((ارم ذات العماد))
- وجه توصيف فرعون به ((ذى الاوتاد))
- حكايت زبان حال نوع آدمى كه آزمايش خدا با اكرام و نعمت دادن را به حساب ممتاز بودنخود از ديگران مى گذارد
- و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى پندارد
- مراد از آمدن پروردگار در قيامت (و جاء ربّك و الملك ...)
- متذكّر شدن و ((يا ليتنى )) گفتن انسان در قيامت
- ((نفس مطمئنة )) نفسى است كه با ايمان به پروردگار و ياد او سكونت يافته ، به مقامرضا رسيده است و...
- (رواياتى درباره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الاءوتاد، آورده شدن جهنم ،آمدن خدا، و...)
- شفع حسن و حسين (ع ) و وتر اميرالمؤ منين عليه السلام است
- حديثى از امام صادق (ع ) درباره خصوصيات قبض روح مؤ من درذيل (يا ايها النفس المطمئنه ...)
نکات آیه
۱ - بى توجهى به مستمندان و ترغیب نکردن یکدیگر به تأمین غذاى آنان، فرهنگى حاکم بر عصر بعثت (و لاتحضّون على طعام المسکین) «تحاضّ» (مصدر «تحاضّون»)، به معناى ترغیب کردن یکدیگر است (قاموس). گفتنى است که از عبارت «طعام المسکین»، «بذل طعام المسکین» اراده شده است. البته «طعام» مى تواند به معناى «اطعام» باشد - مانند «عطاء» به معناى «اعطاء» ولى تقدیر بهتر است. (البحرالمحیط)
۲ - مسکین، داراى سهم غذا در اموال مردم* (طعام المسکین) اضافه «طعام» به «مسکین»، بیانگر استحقاق است.
۳ - ریشه کن ساختن گرسنگى در جامعه، نیازمند همکارى مردمى و تلاش همگانى است. (و لاتحضّون على طعام المسکین)
۴ - تأمین غذاى نیازمندان و ترویج فرهنگ یارى رسانى به تهى دستان، تکلیفى الهى است. (و لاتحضّون على طعام المسکین)
۵ - پندار مرفّهان به گرامى بودن نزد خداوند، با وجود بى توجهى آنان به مساکین، پندارى بى پایه و نادرست است. (ربّى أکرمن . کلاّ ... و لاتحضّون على طعام المسکین)
۶ - ذلّت و خوارى در پیشگاه خداوند، نتیجه بى توجّهى به نیازمندان است; نه کمبود ثروت. (ربّى أهنن . کلاّ بل ... و لاتحضّون على طعام المسکین)
۷ - بى توجّهى ثروتمندان به مستمندان و پرهیز آنان از کمک رسانى به بینوایان، به دور از انتظار و نشانه رد شدن در امتحان الهى است. (إذا ما ابتلیه ربّه فأکرمه و نعّمه ... کلاّ بل ... و لاتحضّون على طعام المسکین)
۸ - راه رسیدن به عزّت و شرافت در پیشگاه خداوند، احسان به مسکینان و تشویق دیگران به آن است; نه افزایش ثروت و رفاه. (ربّى أکرمن ... کلاّ بل ... و لاتحضّون على طعام المسکین)
۹ - رفع نیاز غذایى فقیران، مهم تر از حمایت هاى دیگر و برترین مساعدت به آنان است. (و لاتحضّون على طعام المسکین) ذکر خصوص «طعام»، بیانگر برداشت یاد شده است.
۱۰ - ثروتمندان، در انجام دادن وظیفه رسیدگى به یتیمان و مسکینان، همواره مورد آزمایش الهى اند. (ابتلیه ربّه فأکرمه و نعّمه ... الیتیم ... طعام المسکین)
۱۱ - کسانى که در تنگناى اقتصادى به سر مى برند، در صورت احترام به یتیمان و ترغیب دیگران به فقرزدایى از جامعه، نزد خداوند گرامى بوده و از حقارت و خوارى مبرّا خواهند بود. (فیقول ربّى أهنن . کلاّ بل لاتکرمون الیتیم . و لاتحضّون على طعام المسکین)
موضوعات مرتبط
- امتحان: ابزار امتحان ۱۰; امتحان با مساکین ۱۰; امتحان با یتیم ۱۰; نشانه شکست در امتحان ۷
- بعثت: تاریخ مقارن بعثت ۱
- بینش: بینش غلط ۵
- تلاش: آثار تلاش همگانى ۳
- ثروت: نقش ثروت ۸
- ثروتمندان: امتحان ثروتمندان ۱۰; ثروتمندان و فقرا ۷
- جامعه: زمینه رفع گرسنگى از جامعه ۳; تشویق به فقرزدایى از جامعه ۱۱
- حقوق: حق طعام ۲
- خدا: امتحانهاى خدا ۷
- ذلت: عوامل ذلت ۶
- رفاه: نقش رفاه ۸
- عزت: زمینه عزت ۸; عوامل عزت ۱۱
- فقرا: آثار بى اعتنایى به فقرا ۶; اجتناب از امداد به فقرا ۷; احترام فقرا ۱۱; اهمیت تأمین فقرا ۹; اهمیت حمایت از فقرا ۹; بى اعتنایى به فقرا ۷; مسؤولیت اطعام فقرا ۴; مسؤولیت امداد به فقرا ۴
- مردم: مردم مقارن بعثت و اطعام مساکین ۱; مردم مقارن بعثت و مساکین ۱
- مرفهان: بینش مرفهان ۵; مرفهان و مساکین ۵
- مساکین: احسان به مساکین ۸; بى اعتنایى به مساکین ۱، ۵; تشویق به احسان مساکین ۸; حقوق مساکین ۲
- یتیم: احترام یتیم ۱۱
