الصافات ١٧٤

فَتَوَلَ‌ عَنْهُمْ‌ حَتَّى‌ حِينٍ‌

کپی متن آیه
فَتَوَلَ‌ عَنْهُمْ‌ حَتَّى‌ حِينٍ‌

ترجمه

از آنها [= کافران‌] روی بگردان تا زمان معیّنی (که فرمان جهاد فرارسد)!

پس [اى محمد!] تا مدتى از آنان [كافران‌] روى بگردان [تا فرمان جهاد آيد]

پس تا مدتى [معيّن‌] از آنان روى برتاب.

پس اینک روی از آنها بگردان تا به وقتی معیّن.

پس تا مدتی از آنان روی بگردان.

پس تا مدتى از آنها روى بگردان.

پس تا مدتی از آنان روی بگردان‌

پس تا مدتى- هنگام يارى ما- از آنان روى بگردان.

از آنان دست بدار و ایشان را تا مدّت زمانی معیّن به حال خود واگذار.

پس تا مدّتی (معیّن) از آنان روی برتاب.

پس روی برتاب از ایشان تا هنگامی‌

So disregard them for a while.

ترتیل:

ترجمه:

الصافات ١٧٣	آیه ١٧٤	الصافات ١٧٥
سوره : سوره الصافات نزول : ٣ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فَتَوَلَّ عَنْهُمْ»: ایشان را به حال خود بگذار. از آنان روی بگردان و صبر داشته باش (نگا: نساء / ، انعام / ). «حَتّی حِینٍ»: تا زمانی. مراد تا زمانی که به تو اجازه جنگ می‌دهیم و تو را بر آنان چیره و پیروز می‌گردانیم و ننگ شکست و رسوائی بدیشان می‌چشانیم.

تفسیر

---

• آيات ۱۴۹ - ۱۸۲ سوره صافات
• ردّ اعتقاد مشركان، به دختر داشتن خدا و خويشاوندى بين او و جنّ
• بيان مفاد آيه: «فَإنّكُم وَ مَا تَعبُدُون * مَا أنتُم عَلَيهِ بِفَاتِنِين»
• ردّ و ابطال پندار مشركان در اين كه: «ملائكه، دختران خدايند»
• بحث روايتی

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ «174» وَ أَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ «175» أَ فَبِعَذابِنا يَسْتَعْجِلُونَ «176»

پس تا مدّتى (معيّن از كفّار) روى بگردان. و (عناد و لجاجت) آنان را بنگر، پس به زودى (كيفر عنادشان را) خواهند ديد. پس آيا نسبت به نزول عذاب ما عجله دارند؟

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ (174)

فَتَوَلَّ عَنْهُمْ‌: پس روى بگردان از ايشان، حَتَّى حِينٍ‌: تا آن هنگام كه امر به قتال شود و زمان امهال بسر آيد و وعده نصرت ظهور يابد.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنا لِعِبادِنَا الْمُرْسَلِينَ (171) إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ (172) وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ (173) فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ (174) وَ أَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ (175)

أَ فَبِعَذابِنا يَسْتَعْجِلُونَ (176) فَإِذا نَزَلَ بِساحَتِهِمْ فَساءَ صَباحُ الْمُنْذَرِينَ (177) وَ تَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ (178) وَ أَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ (179) سُبْحانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ (180)

وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ (181) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (182)

ترجمه‌

و بتحقيق پيشى گرفت سخن ما براى بندگان ما كه فرستاده شدگانند

همانا پيمبران هر آينه ايشان يارى شدگانند

و همانا لشگر ما ايشان غلبه كنندگانند

پس روى بگردان از آنها تا وقتى معلوم‌

و ببين آنها را پس زود باشد كه به بينند

آيا پس عذاب ما را بشتاب ميخواهند

پس چون فرود آيد بحريم خانه‌هاى آنها پس بد است بامداد بيم داده‌شدگان‌

و رو بگردان از آنها تا وقتى معلوم‌

و ببين پس زود باشد كه به بينند

منزه است پروردگار تو پروردگار عزّت از آنچه وصف ميكنند

و سلام بر پيمبران‌

و ستايش مر خدايرا است كه پروردگار جهانيان است.

تفسير

خداوند متعال قبلا وعده داده است به پيغمبران مرسل خود كه بالاخره ايشانرا بر دشمنان ظفر دهد بآنكه فرموده همانا آن پيغمبران هر آينه ايشانند نصرت داده‌شدگان بحجّت و غلبه ظاهرى در جنگ چون غلبه با لشگر خدا است در دنيا و آخرت و پيغمبران امراء لشگر الهى هستند و فرمانده كلّ قواء در اين لشگر سر سلسله اولياء و اصفيا خاتم انبياء محمّد مصطفى صلى اللّه عليه و آله و آل اطهار اويند لذا ميفرمايد پس روى گردان از كفّار قريش يعنى كار نداشته باش بآنها و اهل مكّه تا روز فتح و ظفر و ببين اينك سركشى و طغيانشان را پس بزودى مى‌بينند خفّت و خوارى و جزاى خودشان را چون سوف اينجا براى تهديد است نه تبعيد و نقل شده كه بعد از نزول اين تهديد كفّار مكه گفتند چه زمان است اين عذاب و مغلوبيّت پس نازل شد كه آيا در عذاب ما تعجيل ميكنند پس وقتى كه نازل شد لشگر تو در حوالى مكّه كه بمنزله جلوخان منزل آنها است بد است صبح آنروز براى تهديد شدگان و چون آنها آن تعجيل و سؤال را بر سبيل استهزاء بوعيد الهى نموده بودند مناسب شد خداوند همان دستور اوّل خود را كه به پيغمبر

---

جلد 4 صفحه 454

داده بود تكرار فرمايد براى تأكيد بعد از انكار و اشعار بآنكه ببين الآن اوضاع و احوال آنروز را كه براى تحقّق وقوعش در حكم حاضر قرار داده شده كه مشهود ميشود پس خواهند ديد آنها سزاى اعمالشانرا آنروز و روز قيامت و بنابراين معنى مختلف ميشود و تكرار نيست چون كلام دوم ايهام دارد بمعناى ديگر اگر چه ظاهرا همان معناى كلام اول فهميده ميشود و تأكيد ميكند آنرا بعد از استهزاء و انكار آنها و اينكه خداوند وعده بدى حال آنها را در صبح داده گفته‌اند براى آنستكه معمول عرب آن بود كه صبح هجوم مينمودند بدشمن و خداوند بر حسب عادت آنها سخن فرموده و با اقواميكه مستحقّ عذاب شدند رفتار نموده چنانچه فرموده انّ موعدهم الصّبح اليس الصّبح بقريب و بنظر حقير خداوند در اين آيات خواسته است اعجاز قرآن را ظاهر فرمايد بوقوع وعده خود در خارج با تمام خصوصيّات لذا اشاره فرموده بورود لشگر اسلام در كنار مكّه معظّمه در زمان فتح بطوريكه مطلع نشوند اهل آن از ورود ايشان مگر صبح روز فتح مسلمين و قتل مشركين و اسارت و ذلّت آنها چنانچه در تواريخ ذكر شده است و بعضى فسوف يبصرون دوم را ببصيرت آنها در وقتى كه بصيرت فائده براى آنها ندارد تفسير نموده‌اند و قمّى ره تأييد فرموده است و اخيرا على رغم كفّار و نسبتهاى نارواى آنها خداوند تنزيه فرموده است خود را بعد از اثبات خداوندى و مالكيّت عزّت و نصرت براى خود كه خداوند و مربّى اشرف جهانيان است از صفاتى كه آنان براى او اثبات مينمودند از اولاد و شريك و زن و دختر و غيرها و در توحيد از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه خداوند بود و چيزى غير از او نبود و عزيز بود و عزّتى جز عزّت او نبود و اين معناى اين آيه است و بنظر حقير ذكر عزّت خدا اينجا بمناسبت وعده نصرت است و اشاره بآنكه غلبه و عزت و شوكت در اختيار خدا است بهر كس خواسته باشد ميدهد و خواسته است آنرا بالاخره به پيغمبران مرسل خود عنايت فرمايد و در خاتمه سلام را كه نويد سلامتى دائمى و تحيّت است براى عموم انبياء و مرسلين از خود و خلق مقرّر فرموده و آنكه حمد نمايند خداوند را بر آنچه انعام فرموده بآنها از انواع نعمت و حسن عاقبت بنحويكه حمد فرموده است خداوند خود را در كافى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه بخواهد باجر كامل برسد اين‌

---

جلد 4 صفحه 455

سه آيه را از آخر اين سوره در وقت برخاستن از مجلس خود بخواند و ظاهرا كفّاره سيّئاتى كه احيانا از او در آن مجلس صادر شده باشد هم خواهد بود و از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه كسيكه در هر روز جمعه سوره صافّات را قرائت نمايد خداوند او را از آفات محفوظ ميفرمايد و از بليّات مصون ميدارد و روزى او را زياد ميكند و مال و اولاد و بدن او را از شرّ شيطان و سلطان مأمون ميگرداند و اگر در آنروز يا آن شب بميرد شهيد مرده و داخل بهشت ميشود و از امام كاظم عليه السّلام روايت شده كه كسيكه جان دادن براى او سخت شود اين سوره را نزد او بخوانند بآسانى جان خواهد داد و الحمد للّه ربّ العالمين و سلام على المرسلين‌

---

جلد 4 صفحه 456

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

فَتَوَل‌َّ عَنهُم‌ حَتّي‌ حِين‌ٍ (174)

‌پس‌ قلبت‌ آرام‌ ‌باشد‌ و دلت‌ مطمئن‌ ‌باشد‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ كفار اعراض‌ فرما ‌تا‌ زماني‌ ‌که‌ خداوند معين‌ فرموده‌ ‌براي‌ هلاكت‌ ‌آنها‌.

امروز ‌هم‌ بايد مؤمنين‌ انتظار فرج‌ داشته‌ باشند ‌که‌ ‌در‌ خبر ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ دوره غيبت‌ افضل‌ عبادات‌ انتظار فرج‌ ‌است‌ بايد صبر كرد ‌که‌ گفتند

(الصبر مفتاح‌ الفرج‌)

وعده الهي‌ تخلف‌ پذير نيست‌ (امروز ‌اگر‌ نكرد دو روز دگر كند).

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 174)- سپس در ادامه این آیات، هم برای دلداری پیامبر صلّی اللّه علیه و اله و مؤمنان و تأکید بر پیروزی، و هم تهدید مشرکان بی‌خبر می‌گوید: «از آنها [کافران] روی بگردان تا زمان معیّنی» که فرمان جهاد فرارسد (فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّی حِینٍ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - پیامبر(ص) مأمور روى گردانى از مشرکان و بى اعتنایى به آنان تا زمانى کم و نه چندان طولانى (فتولّ عنهم حتّى حین) «حین» براى عموم «وقت» و «مدت» وضع شده است; ولى در آیه شریفه به دلیل تنکیر آن - که براى افاده تحقیر معنوى است - بر تقلیل دلالت مى کند; یعنى، زمان و مدت کم و اندک.

۲ - پیروزى قریب الوقوع پیامبر(ص) و یاران آن حضرت بر مشرکان، وعده خداوند به آنان (فتولّ عنهم حتّى حین) توصیه خداوند به اعراض موقت از مشرکان، دلیل پیروزى قریب الوقوع پیامبر(ص) و یاران آن حضرت مى باشد.

۳ - پیامبر(ص) و یاران ایشان، مأمور به صبر و شکیبایى در برابر آزارها و کارشکنى هاى مشرکان و کافران معاند (فتولّ عنهم حتّى حین) توصیه به اعراض و بى اعتنایى، در شرایطى که پیامبر(ص) و یاران آن حضرت، مورد آزار و شکنجه دشمنان کافر قرار داشتند، در حقیقت توصیه به صبر و شکیبایى بیشتر است.

موضوعات مرتبط

• خدا: وعده هاى خدا ۲
• کافران: صبر بر اذیتهاى کافران ۳
• محمد(ص): تکلیف محمد(ص) ۳; رسالت محمد(ص) ۱; صبر محمد(ص) ۳; وعده پیروزى محمد(ص) ۲
• مسلمانان: تکلیف مسلمانان ۳; صبر مسلمانان ۳; وعده پیروزى مسلمانان ۲
• مشرکان: صبر بر اذیتهاى مشرکان ۳; مدت اعراض از مشرکان ۱; وعده شکست مشرکان ۲