السجدة ٥
ترجمه
| السجدة ٤ | آیه ٥ | السجدة ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُدَبِّرُ الأمْرَ»: کار را می‌گرداند. تدبیر کار را می‌کند. «مِنَ السَّمَآءِ إِلیَ الأرْضِ»: از آسمان تا زمین، یعنی کلّ عالم هستی. از مرکز فرماندهی آسمان، برای زمین فرمان را صادر می‌کند و امور زمین را زیر نظر می‌دارد. «یَعْرُجُ إِلَیْهِ»: گزارش کار برای او برده می‌شود. امر جهان پایان می‌گیرد و به سویش برگشت داده می‌شود. «أَلْفَ سَنَةٍ»: هزار سال. مراد از هزار و فروع آن کثرت است (نگا: حجّ / ). مفهوم آیه این است که خداوند این جهان را آفریده و آسمان و زمین را با تدبیر خاصّی نظم بخشیده است، و پیوسته به رتق و فتق امور آن مشغول است، و پس از سالیان سال، این جهان را در هم می‌پیچد، و تمام امور سرانجام به خدا باز می‌گردد، و خدا جهان دیگری را با طرح نوینی ابداع می‌فرماید.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۴، سوره سجده
- اجمال مطالبى كه سوره مباركه سجده متضمن است
- مقصود از قومى كه پيش ز پيامبر اسلام (صلى الله عليه و اله و سلم )، پيامبر بهسويشان فرستاده نشده بود (ما اتيهم ن نذير من قبلك )
- استواء خداوند بر عرش كنيه از مقام تدبير موجودات بعد از خلقت آنها است
- تحليل معناى شعاعت و اينكه جز خداوند ولى و شفيعى نيست
- معناى ديگرى كه مفسرين براى جمله : ((ما لكم من دونه من ولى و لا شفيع ))قائل شده ند و براى آن توجيهاتى كرده اند
- توضيح مفاد آيه : ((يدبر الامر من السماء الى االارض ثم يعرج اليه فى يوم كانمقداره الف سنة مما تعدون ))
- اشاره به حقيقت حسن و بيان اينكه خلقت و حسن متلازمند (احسنكل شى ء خلقه ) و زشتى و بدى ذاتى مخلوقات نيست
- مراد از انسان در جمله : ((و بدء خلق الانسان من طين ))
- سخن كفار در مقام استعباد معاد، و جواب به آن
- بيان اينكه مرگ انسان نابودى انسان نابودى او نيست با توضيحى راجه به تجرد نفس
- جلوه اى از حال مشركين در روز قيامت
- اشاره به قضاى الهى در امر هدايت و ضلالت انسانها
- بحث روايتى (رواياتى درباره توفى ملك السموات و...)
- گفتارى پيرامون پيدايش انسان نخستين
- نظريان و فرضيات مختلف در اين باره ، از آن جمله فرضيه تطور انواع
- بيان عدم دلالت آياتى كه احيانا براى تاءييد فرضيه تطور بدانها استشهاد شده استبر صحت اين فرضيه
نکات آیه
۱ - مجموعه امور هستى (آسمان و زمین)، تحت تدبیر خداى یکتا است. (یدبّر الأمر من السماء إلى الأرض) «أمر» به معناى «فعل و شأن» است و «ال» در آن، براى جنس بوده و در نتیجه، دلالت بر همه امور و کارها مى کند.
۲ - جهان، پس از آفریده شدن، به حال خود رها نشده و همیشه تحت تدبیر است. (خلق السموت و الأرض و ما بینهما ... یدبّر الأمر من السماء إلى الأرض) فعل مضارع «یدبّر» دلالت بر دوام و استمرار دارد.
۳ - امور زمین، از آسمان تدبیر مى شود. (یدبّر الأمر من السماء إلى الأرض) «من» ابتدایى و «إلى» انتهایى است. «من السماء» متضمن معناى «تنزیل» است; یعنى، امور از آسمان (عالم بالا) اداره مى شود.
۴ - تمام موجودات جهان، برخوردار از نظامى واحد و تدبیرى یگانه اند. (یدبّر الأمر) چون ضمیر فاعلى در «یدبّر» مفرد است نشان مى دهد که تدبیر کننده، یکى است و تدبیر کننده واحد از یگانگى تدبیر حکایت مى کند.
۵ - تدبیر خداوند، با اِشراف و تسلّط انجام مى گیرد. (یدبّر الأمر من السماء إلى الأرض) «من السماء» متعلق به «یدبّر» است و متضمن معناى تنزیل است. بنابراین، دلالت مى کند که تدبیر، از آسمان انجام مى گیرد و از آن جایى که آسمان، به معناى عالم بالا است، تدبیر با اِشراف انجام مى گیرد.
۶ - بازگشت نهایى عالمِ هستى در پایان جهان، به سوى خدا است. (ثمّ یعرج إلیه فى یوم کان مقداره ألف سنة)
۷ - خداوند، مبدأ و منتهاى همه امور جهان است. (خلق اللّه السموت و الأرض ... یدبّر الأمر ... ثمّ یعرج إلیه فى یوم کان مقداره)
۸ - ملائکه، آورنده فرمان هاى تدبیر عالم از آسمان اند. (یدبّر الأمر ... ثمّ یعرج إلیه) احتمال دارد مرجع ضمیر فاعلى «یعرج» ملکى باشد که حامل فرمان هاى تدبیرى خداوند است و مرجع ضمیر «إلیه» مکانى باشد که فرشته، پیش از نزول، در آن جا قرار دارد.
۹ - نخستین روز پس از پایانِ عمرِ جهان هستى، برابر با هزار سال دنیوى است. (ثمّ یعرج إلیه فى یوم کان مقداره ألف سنة ممّا تعدّون) احتمال دارد مراد از «یوم» روز قیامت باشد که در این صورت، معنا و مفهوم آیه چنین مى شود: «خداوند، امور عالم را تدبیر مى کند و آن گاه در روزى که پایان عمر عالم است و هزار سال دنیوى زمان آن است، امر، به خداوند بازمى گردد و عالم بر چیده مى شود».
۱۰ - آخرت و معیار سنجش زمان آن، با دنیا و معیارهاى دنیوى، متفاوت است. (فى یوم کان مقداره ألف سنة ممّا تعدّون)
۱۱ - مدت سفر فرشته حامل فرمان تدبیر خداوند براى آوردن پیام، مدتى در حدود هزار سال به حساب دنیوى است. (یدبّر الأمر ... ثمّ یعرج إلیه فى یوم کان مقداره ألف سنة ممّا تعدّون)
موضوعات مرتبط
- آخرت: زمان در آخرت ۱۰
- آسمان: تدبیر آسمان ها ۳; تدبیر آفرینش از آسمان ۸; نقش آسمان ۸
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۱، ۲; فرجام آفرینش ۶، ۷، ۹; مبدأ آفرینش ۷; نظام آفرینش ۴; هدفدارى آفرینش ۲
- اعداد: عدد هزار ۹، ۱۱
- بازگشت به خدا :۶، ۷
- توحید: توحید ربوبى ۱
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱، ۶، ۷
- خدا: تدبیر خدا ۱، ۱۱; سلطه خدا ۵; کیفیت تدبیر خدا ۵
- دنیا: تفاوت دنیا با آخرت ۱۰; زمان در دنیا ۱۰
- زمین: تدبیر زمین ۳
- قیامت: مدت اولین روز قیامت ۹
- ملائکه: مدت سفر ملائکه حامل تدبیر ۱۱; نقش ملائکه ۸، ۱۱
- موجودات: تدبیر موجودات ۴
