الدخان ٦
ترجمه
| الدخان ٥ | آیه ٦ | الدخان ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَحْمَةً»: مفعول‌له برای (أَنزَلْنَاهُ) یا برای (یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ) و یا برای هر دو است. یادآوری کلّی: مراد از آیات پیشین، بیان آغاز نزول قرآن، و تعیین زمان نزول آن است، و این که محتوای قرآن اوامر و نواهی حکیمانه الهی بوده، و هرچه برای سعادت انسانها مفید باشد در آن است، و قرآن رحمت برای ایشان است. بسیاری از مفسّران بزرگ فعل (یُفْرَقُ) را به معنی مضارع گرفته‌اند، و (کُلُّ أَمْرٍ) را همه امور کار و بار این کره خاکی دانسته، و فرموده‌اند که خداوند در شب قدر همه امور یکساله زمین و ساکنان آن را مقرّر و مشخّص می‌فرماید و احکام چنین مقدّراتی را از لوح محفوظ نقل و به دست فرشتگان مأمور اجرا احکام می‌سپارد. و به هر حال چنین شبی در حقیقت جشن انقلاب برای مسلمانان است.
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره دخان
- غرض و محتواى كلى سوره مباركه دخان
- مقصود از نزول كتاب در ((شبى مبارك ))
- بيان عدم منافات بين انزال (نزول دفعى ) قرآن وتنزيل (نزول تدريجى ) آن
- لازمه دوبار نازل شدن قرآن و گفتار بعضى مفسرين در اين خصوص
- مراد از جدا شدن هر امر حكيم در شب قدر (فيها يفرقكل امر حكيم )
- گفتار بعضى از مفسرين درباره ((فيها يفرقكل امرحكم ))
- (رواياتى درباره شب قدر و تقدير امور در آن )
نکات آیه
۱- نزول قرآن، جلوه اى از رحمت الهى و در جهت رشد، تعالى و تکامل خلق (إنّا أنزلنه ... رحمة من ربّک) «رحمة» مفعول لأجله و علت براى «إنّا أنزلناه» است. وصف «ربّ» مى رساند که آن نزول و این رحمت، در جهت ربوبیت خلق است.
۲- پیامبر، واسطه در فیض ربوبى خداوند براى خلق (رحمة من ربّک)
۳- فرستادن رسولان، رحمتى از جانب خداوند بر خلق (إنّا کنّا مرسلین . رحمة من ربّک)
۴- بهرهورى پیامبر(ص) از رحمت و ربوبیت الهى، بیش از همه خلق * (إنّا أنزلنه ... رحمة من ربّک) برداشت یاد شده بدان احتمال است که اضافه «ربّ» به «ک» - که خطاب به پیامبر(ص) است - از آن جهت باشد که پیامبر(ص)، عالى ترین بهره را از قرآن و ربوبیت الهى برده است.
۵- هشدارها و انذارهاى خداوند بر خلق، جلوه رحمت و ربوبیت او نسبت به آنان (إنّا کنّا منذرین ... رحمة من ربّک ) با توجه به این که در آیات پیشین، پس از بیان نزول قرآن به وصف انذارگرى حق تصریح شده است; عبارت «رحمة من ربّک»، مى تواند فلسفه و خاستگاه این انذارگرى را تبیین کند.
۶- تقدیر و تثبیت امور در شب قدر، براساس رحمت پروردگار به خلق (فیها یفرق کلّ أمر حکیم ... رحمة من ربّک ) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که «رحمة...» در مقام بیان دلیل «یفرق...» باشد; یعنى، تقدیر و تثبیت امور مهم، براى رحمت رسانى است.
۷- پروردگار جهان، «سمیع» (شنوا) و «علیم» (دانا) است. (إنّه هو السمیع العلیم)
۸- شنوایى و دانایى مطلق، تنها از آن خداوند است. (إنّه هو السمیع العلیم)
۹- نزول قرآن و تقدیر و تدبیر امور خلق، متکى بر آگاهى عمیق خداوند از نیاز آنان است. (إنّا أنزلنه ... فیها یفرق کلّ أمر ... إنّه هو السمیع العلیم) جمله «إنّه هو السمیع العلیم» مى تواند تعلیل براى «إنّا أنزلناه...» باشد.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تقدیر آفرینش ۹
- اسماء و صفات: سمیع ۷; علیم ۷
- انبیا: اهمیت نبوت انبیا ۳
- تکامل: زمینه تکامل ۱
- خدا: آثار رحمت خدا ۶; آثار علم خدا ۹; اختصاصات خدا ۸; انذارهاى خدا ۵; شنوایى خدا ۸; علم خدا ۸; نشانه هاى ربوبیت خدا ۵; نشانه هاى رحمت خدا ۱، ۳، ۵; واسطه فیض خدا ۲
- رحمت خدا: مشمولان رحمت خدا ۴
- شب قدر: ملاک تقدیر در شب قدر ۶
- قرآن: منشأ قرآن ۱; نزول قرآن ۱، ۹
- محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۴; مربى محمد(ص) ۴; نقش محمد(ص) ۲
- موجودات: نیازهاى موجودات ۹
