الحجر ٢٢
ترجمه
| الحجر ٢١ | آیه ٢٢ | الحجر ٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَوَاقِحَ»: جمع لاقِح، به معنی آبستن. چرا که بادها آبستنِ به بخار آب می‌شوند. و جمع لاقِحَة، به معنی تلقیح‌کننده. چرا که بادها ابرها را به هم نزدیک و مایه تلقیح آنها می‌شوند. حال (الرِّیَاحَ) می‌باشد. «أَسْقَیْنَاکُمُوهُ»: آن را به شما می‌نوشانیم و آبشخور مزارع و مواشی شما می‌گردانیم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ... (۳) أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ... (۱)
أَ فَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي... (۱) لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجاً فَلَوْ... (۰) وَ الْمُرْسَلاَتِ عُرْفاً (۱)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۲۵،سوره حجر
- عنايت به ياد آوردن زيبايى و زينت آسمان به نجوم و كواكب ، در موارد مختلف قرآن
- معناى ((موزون )) و مراد از جمله : ((انبتنا فيها منكل شى ء موزون ))
- مقصود از: ((من لستم له برازقين )) در آيه ((و جعلنا لكم فيها معايش و من لستم لهبرازقين ))
- معناى ((شى ء))، ((خزائن )) و ((قدر معلوم )) و مراد آيه شريفه ((و ان من شى ء الاعندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم ))
- وجوه و اقوال مختلف مفسرين در معنا و مراد از آيه شريفه ((و ان من شى ء الا عندنا...))
- سخن يكى از مفسرين معاصر در معناى آيه و نقد آن
- بيان حقيقتى بسيار دقيق و معنائى ژرف در اين آيه شريفه
- سه حقيقت علمى از جهان هستى كه چهارده قرن قبلقرآن افاده نموده است
- نظام خلقت بدون ((موت و حيات )) نظامى تام و حكيمانه نمى بود
- (رواياتى درباره استراق سمع شياطين و رجم آنها با نجوم و درذيل آيه : ((ان من شى ء الا عندنا خزائنه )) و...)
- رواياتى در ذيل آيه ((و لقد علمنا المستقدمين منكم ...))
نکات آیه
۱- خداوند، فرستنده بادها براى بارورى ابرها (و أرسلنا الریح لوقح) برداشت فوق، مبتنى بر این احتمال است که بارورسازى بادها - به قرینه جمله «فأنزلنا من السّماء ماء» - بارور کردن ابرها براى نزول باران باشد.
۲- بادها، وسیله جا به جا کردن گرده هاى نر، براى بارور ساختن گیاهان و درختان است. (و أرسلنا الریح لوقح) برداشت فوق، بنابراین احتمال است که مراد از «الریاح لواقح» (بادهاى بارورکننده) بادهایى است که مواد باردارکننده را از گیاهان نر، به گیاهان ماده منتقل مى کنند.
۳- درختان و گیاهان محصول دهنده، مشمول قانون زوجیت هستند و نر و ماده دارند.* (و أرسلنا الریح لوقح)
۴- خداوند، فرو فرستنده باران از آسمان (فأنزلنا من السّماء ماء)
۵- بادها، داراى نقشى تعیین کننده در پدید آمدن و نزول باران از ابرها (و أرسلنا الریح لوقح فأنزلنا من السّماء ماء) «فا» در «فأنزلنا» عاطفه و براى ترتیب است و این مى تواند مفید معناى یاد شده باشد.
۶- عاملهاى طبیعى، مجراى اراده و افعال خداوند (و أرسلنا الریح لوقح فأنزلنا من السّماء ماء)
۷- عمل عوامل طبیعى، تحت اراده و قدرت خداوند است. (و أرسلنا الریح لوقح فأنزلنا من السّماء ماء)
۸- خداوند، آب باران را وسیله سیرابى انسانها قرار داد. (فأنزلنا من السّماء ماء فأسقینکموه)
۹- نزول باران، تحت تدبیر خداوند و به میزان مشخص و اندازه اى معین است. (و إن من شىء إلاّ عندنا خزائنه و ما ننزّله إلاّ بقدر معلوم ... فأنزلنا من السّماء ماء)
۱۰- آب باران، از وسایل معیشت خدادادى براى انسانها (و جعلنا لکم فیها معیش ... فأنزلنا من السّماء ماء فأسقینکموه)
۱۱- منبع اصلى آبها، آسمان (ابرها) است. (فأنزلنا من السّماء ماء فأسقینکموه) از اینکه خداوند، در مقام امتنان به بندگان مى فرماید: «ما از آسمان آب فرستادیم و با آن شما را سیراب کردیم» - با اینکه در زمین هم آب براى سیراب کردن هست - حکایت از آن دارد که منابع زمینى آبها هم، از آسمان است.
۱۲- آب باران، بهترین و مناسب ترین آبها براى نوشیدن و سیراب شدن انسان (فأنزلنا من السّماء ماء فأسقینکموه) از اینکه خداوند، براى سیراب شدن انسان از میان انواع آبها، تنها آب باران را به عنوان وسیله نوشیدنى معرفى کرد، مى تواند بیانگر حقیقت فوق باشد.
۱۳- به حرکت درآوردن بادها براى تلقیح ابرها، نزول باران و سیراب کردن انسانها به وسیله آن، از آیات الهى است. (و أرسلنا الریح لوقح فأنزلنا من السّماء ماء فأسقینکموه)
۱۴- بشر، هیچ گاه قادر به خزینه کردن آب در آسمان (ابرها) نیست. (و ما أنتم له بخزنین)
روایات و احادیث
۱۵- «عن أبى جعفر(ع) قال: لله ریاح رحمة لواقح ینشرها بین یدى رحمته;[۱] از امام باقر(ع) روایت شده است که فرمود: خدا بادهاى رحمتى دارد باردار که پیشاپیش رحمت خود (باران) آنها را منتشر مى کند».
۱۶- «عن أبى هریرة قال: سمعت رسول الله(ص) یقول: ریح الجنوب من الجنة و هى الریح اللواقح التى ذکر الله فى کتابه...;[۲] ابوهریره گوید: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: باد جنوب از بهشت است و آن باد باردارى است که خدا در کتاب خود یاد فرموده است...».
موضوعات مرتبط
- آب: منابع آب ۱۱; منابع آب آشامیدنى ۱۲
- آسمان: فواید آسمان ۱۱
- آیات خدا: آیات آفاقى ۱۳
- ابرها: جمع آورى آب در ابرها ۱۴; عوامل بارورى ابرها ۱، ۱۳، ۱۵; عوامل حرکت ابرها ۲; فواید ابرها ۱۱
- انسان: عجز انسان ها ۱۴
- بادها: بادهای بهشتی ۱۶; فواید بادها ۱، ۲، ۵، ۱۳، ۱۵; مالک بادها ۱۵; منشأ بادها ۱
- باران: بارش باران ۹، ۱۳; تقدیر باران ۹; عوامل بارش باران ۵; فواید باران ۸، ۱۰، ۱۲; منشأ بارش باران ۴
- خدا: افعال خدا ۱، ۴، ۸; ربوبیت خدا ۹; مالکیت خدا ۱۵; مجارى اراده خدا ۶; مجارى افعال خدا ۶; نقش اراده خدا ۷; نقش قدرت خدا ۷
- درختان: زوجیت درختان ۳; عوامل بارورى درختان ۲
- عوامل طبیعى: عمل عوامل طبیعى ۷; نقش عوامل طبیعى ۶
- گیاهان: زوجیت گیاهان ۳; عوامل بارورى گیاهان ۲
- معاش: ابزار تأمین معاش ۱۰
- نیازها: منشأ تأمین نیازهاى مادى ۸
