يوسف ٩
ترجمه
| يوسف ٨ | آیه ٩ | يوسف ١٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إطْرَحُوهُ»: بیندازید. «یَخْلُ لَکُمْ»: خالصانه از آن شما می‌شود. تنها متوجّه شما می‌گردد. «وَجْهُ»: چهره. ذات. کنایه از خوشروئی و توجّه به احوال و اوضاع ایشان است.
تفسیر
- آيات ۲۱ - ۷، سوره يوسف
- ((براى سائلان ، در داستان يوسف و برادرانش نشانه هايى الهى هست ))
- مراد پسران يعقوب (عليه السلام ) در جمله : ((انّ ابانا لفىضلال مبين )) ضلالت در امر زندگى است نه در دين
- بيان يكى از مفسرين در توجيه كلام پسران يعقوب : ((انّ ابانا لفىضلال مبين ))
- اشكالات كلام مفسر مزبور
- وجوه بى اساس ديگرى كه در اين باره گفته شده است
- گفتگو و مشاوره برادران يوسف (عليه السلام ) در مورد يوسف (عليه السلام ) و از ميان برداشتن او
- توبه اى كه همزمان با عزم بر گناه قصد شود، توبه حقيقى نيست
- پيشنهادى كه برادران تصويب كردند: ((يوسف را مكشيد، او را در ته چاه بيفكنيد))
- گفتگوى برادران يوسف (عليه السلام ) با پدر براى بردن او و اجراى قصد سوء خود
- نكته اى كه در آيه : ((فلمّا ذهبوا به ...)) به كار رفته و بر عظمت حادثه دلالت دارد
- توضيح معناى جمله : ((و اوحينا اليه لتنبّئهم بامرهم هذا...))
- اشاره به وجوه متعدد ديگرى كه در معناى آن گفته شده است
- بيان معناى كلمه : ((نستبق )) در آيه : ((قالوا ابانا انّا ذهبنا نستبق ...))
- سخنى درباره بى فرجام بودن دروغ و اينكه سرانجام ، حقيقت نمودار مى شود.
- جواب يعقوب (عليه السلام ) به پسرانش كه گفتند يوسف را گرگ خورده
- اشاره به معناى صبر و اينكه صابران چه كسانى هستند
- صبر، تواءم با توكل كارساز است
- سررسيدن كاروانيان و بيرون آوردن يوسف (عليه السلام ) از چاه
- توضيح معناى آيه : ((و شروه بثمن بخس دضضضم معدودة ...))
- وجوهى كه در اين باره گفته شده
- خريدار يوسف (عليه السلام )، عزيز مصر و منزل جديد او كاخ عزيز بوده است
- معناى جمله : ((و كذلك مكّنّا ليوسف فى الارض ))
- معناى : ((والله غالب على امره ))
- بحث روايتى
- علت ابتلاء يعقوب به فراق يوسف قصور در اطعام مسكينى بوده است
- چند روايت ديگر در مورد يوسف (عليه السلام ) و آيات گذشته مربوط به داستان آنحضرت
نکات آیه
۱- کشتن یا تبعید یوسف(ع) به سرزمینى دوردست ، رأى اکثریت برادران وى در جلسه توطئه علیه او (اقتلوا یوسف أو اطرحوه أرضًا) جمله «اقتلوا یوسف...» را دو گونه مى توان تفسیر کرد: ۱- برخى از برادران یوسف به کشتن وى نظر داشتند و برخى دیگر به تبعید او رأى مى دادند. ۲-اکثریت به توطئه علیه او نظر داشتند، ولى در اینکه او را بکشند و یا تبعید کنند مردد بودند. قابل ذکر است که جمله «إن کنتم فاعلین» در آیه بعد، مى رساند که یکى از آنان با هر دو نظر مخالف بود ولذا در برداشت کلمه «اکثریت» آورده شد.
۲- حسادت برادران یوسف به وى ، منشأ تصمیم آنان بر کشتن و یا تبعید او (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب ... اقتلوا یوسف)
۳- حسد ، آدمى را به گناهانى همانند قتل و آواره ساختن برادر وادار مى سازد. (إذ قالوا لیوسف و أخوه أحب ... اقتلوا یوسف أو اطرحوه أرضًا)
۴- برادران یوسف ، نبود وى در میان خانواده را ، مایه توجه کامل یعقوب(ع) به آنان مى پنداشتند. (اقتلوا یوسف ... یخل لکم وجه أبیکم) «یخل لکم وجه أبیکم» (خالى شود صورت پدرتان براى شما) کنایه از آن است که توجه و اقبال او از یوسف(ع) منقطع مى شود و تنها براى شما خواهد بود. فعل «یخل» جواب امر (اقتلوا) و (اطرحوه) است و با «إن» شرطیه مقدر مجزوم شده است ; یعنى: «إن تقتلوه أو تطرحوه یخل لکم ...».
۵- برادران یوسف در صورت نبود او ، بنیامین را رقیب خویش در جلب محبت یعقوب(ع) نمى دیدند. (لیوسف و أخوه أحب ... اقتلوا یوسف ... یخل لکم وجه أبیکم) برادران یوسف از محبت افزون تر یعقوب(ع) به یوسف(ع) و نیز بنیامین در رنج بودند ; ولى با از میان بردن یوسف(ع) مشکل را حل شده مى دانستند. بنابراین چنین مى پنداشتند که بنیامین ، نمى تواند مانع توجه کامل یعقوب(ع) به آنان باشد.
۶- علاقه آدمى به محبوب شدن ، مى تواند وى را براى رسیدن به این مقصود ، به قتل و جنایت وادار کند. (اقتلوا یوسف ... یخل لکم وجه أبیکم)
۷- برادران یوسف حضور او در نزد یعقوب را ، مایه تلخ کامى و نابسامانى خویش مى دانستند. (اقتلوا یوسف ... تکونوا من بعده قومًا صلحین)
۸- برادران یوسف ، صلاح امور خویش و بهبود وضعیت خود را در کشتن و یا تبعید او مى پنداشتند. (اقتلوا یوسف أو اطرحوه أرضًا ... و تکونوا من بعده قومًا صلحین) مراد از صلاح در «قوماً صالحین» صلاح امور دنیوى است ; زیرا ظاهر آن است که فعل مضارع «تکونوا» عطف بر «یخل» و جواب امر «اقتلوا» و «اطرحوه» مى باشد. بر این اساس جمله «تکونوا ...» چنین معنا مى شود: اگر یوسف را بکشید و یا تبعیدش کنید، امور شما اصلاح مى شود و بدبختى از شما برطرف مى گردد.
۹- برادران یوسف ، بر آن بودند که پس از کشتن یا تبعید او ، توبه کرده و درستکار شوند.* (اقتلوا یوسف ... و تکونوا من بعده قومًا صلحین) در برداشت فوق، صلاح در «قوماً صالحین» صلاح دینى و اخلاقى گرفته شده است. این احتمال مبتنى بر این است که «واو» در «و تکونوا» به معناى مع و «تکونوا» منصوب به «أن» مقدر باشد. بر این اساس «اقتلوا یوسف ... و تکونوا من بعده قوماً صالحین» چنین معنا مى شود: یوسف را بکشید، ولى با این قید و شرط که پس از آن با توبه به درگاه خدا، مردمى صالح و درستکار باشید.
۱۰- برادران یوسف ، کشتن یا تبعید او را گناه مى شمردند و به ناروا بودن آن معترف بودند. (اقتلوا یوسف أو اطرحوه أرضًا ... و تکونوا من بعده قومًا صلحین)
روایات و احادیث
۱۱- «عن على بن الحسین(ع) فى قوله تعالى: «وتکونوا من بعده قوماً صالحین» أى تتوبون ;[۱] از امام سجاد(ع) روایت شده که درباره سخن خدا که مى فرماید: [برادران یوسف گفتند:] «وتکونوا من بعده قوماً صالحین» فرمود: یعنى بعد از آن توبه مى کنید».
موضوعات مرتبط
- اقرار: اقرار به گناه ۱۰
- برادر: عوامل آوارگى برادر ۳; قتل برادر ۳
- برادران یوسف: اقرار برادران یوسف ۱۰; برادران یوسف و بنیامین ۵; برادران یوسف و تبعید یوسف(ع) ۱۰; برادران یوسف و قتل یوسف(ع) ۱۰; برادران یوسف و یوسف(ع) ۱، ۴، ۷; بینش برادران یوسف ۴، ۵، ۷، ۸، ۹، ۱۰; توبه برادران یوسف ۹، ۱۱; توطئه برادران یوسف ۱; حسادت برادران یوسف ۲; مصلحت اندیشى برادران یوسف ۸
- جرم: زمینه جرم ۶
- حسد: آثار حسد ۲، ۳
- علایق: آثار علایق ۶; علاقه به محبوب شدن ۶
- قتل: زمینه قتل ۶; عوامل قتل ۳
- گناه: عوامل گناه ۳
- یعقوب(ع): محبت یعقوب(ع) به فرزندان ۴، ۵
- یوسف(ع): تبعید یوسف(ع) ۸، ۹; توطئه تبعید یوسف(ع) ۱، ۲; توطئه علیه یوسف(ع) ۱; توطئه قتل یوسف(ع) ۱، ۲; قتل یوسف(ع) ۸، ۹; قصه یوسف(ع) ۱، ۵، ۷، ۸، ۹، ۱۱
منابع
- ↑ علل الشرایع ، ص ۴۷ ، ح ۱ ، ب ۴۱ ; نورالثقلین ، ج ۲ ، ص ۴۱۲ ، ح ۱۷.
