المزمل ٤
ترجمه
| المزمل ٣ | آیه ٤ | المزمل ٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَلَیْهِ»: بر نصف. برابر این آیه، حضرت می‌توانست تا دو سوم شب به خواب رود. «رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً»: مراد این است که قرآن را با تلفّظ صحیح حروف و واژه‌ها، و با تدبّر و تفکّر در مفاهیم و معانی بخواند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹، سوره مزمّل
- مفاد خطاب ((يا اءيّها المزّمّل ))
- چند وحه در معناى آيه : ((قم اللّيل الّا قليلا...))
- بيان جهات مختلف سنگين بودن قرآن (انّا سنلقى عليك قولا ثقيلا) و چند وجه در اين باره
- اقوال ديگر مفسرين در بيان سنگينى قرآن
- چند قول در معناى دو آيه : ((ان ناشئة الليل اشد وطاء واقوم قيلا ان لك فى النهارسبحا طويلا
- مقصود از ((ذكر)) در خطاب : ((و اذكر اسم ربك ))
- معناى اينكه فرمود: خدا را وكيل بگير
- تهديد تكذيب كنندگان صاحب نعمت
- هشدار به كفّار بااشاره به هلاكت فرعون بر اثر نافرمانى از فرستاده خدا
- اشاره هايى به شدت عذاب روز قيامت
- رواياتى درباره نزول آيات : ((يا ايّها المزّمّل قماللّيل الّا قليلا...))
- چند روايت درباره مراد از ترتيل قرآن و آداب تلاوت قرآن
- رواياتى راجع به كيفيّت نزول وحى بر رسول اللّه (صلى الله عليه و آله )
- مراد از تبتّل به سوى خدا(و تبتّل اليه تبتيلا)
نکات آیه
۱ - مجاز بودن پیامبر(ص)، در افزودن بر عبادت و شب زنده دارى خود بیش از نیمى از شب (قم الّیل ... نصفه ... أو زِدْ علیه)
۲ - مخیّر بودن پیامبر(ص)، در تعیین میزان عبادت و شب زنده دارى خود، از نیمى از شب و یا کمى کمتر یا بیشتر از آن (قم الّیل ... نصفه أو انقص منه قلیلاً . أو زِدْ علیه)
۳ - فرمان خداوند به پیامبر(ص)، مبنى بر قرائت قرآن با تأنّى و به صورت شمرده شمرده در عبادت و شب زنده دارى (قم الّیل ... و رتّل القرءان ترتیلاً) «ترتیل» در قرائت و سخن، به معناى آهسته آهسته و درست و بدون شتاب خواندن است (برگرفته از صحاح، مفردات راغب و مصباح المنیر).
۴ - قرائت قرآن با تأنّى و شمرده شمرده، از مهم ترین و مناسب ترین اعمال عبادى شبانه و مراسم شب زنده دارى (قم الّیل ... و رتّل القرءان ترتیلاً)
۵ - فرمان خداوند به پیامبر(ص)، مبنى بر قرائت قرآن با تأنّى و شمرده شمرده در نمازهاى نیمه شب (قم الّیل ... و رتّل القرءان ترتیلاً) برداشت یاد شده، مبتنى بر این احتمال است که چون آیه به دنبال توصیه به نماز شب آمده است، اشاره دارد به قرائت قرآن در حین نماز; زیرا قرائت قرآن از ارکان نماز است.
۶ - لزوم توجه به معانى و مفاهیم آیات قرآن به هنگام قرائت (و رتّل القرءان ترتیلاً) برداشت یاد شده با توجه به این حقیقت است که قرائت قرآن با تأنّى و شمرده شمرده، در پى دارنده تفکّر و تأمّل در معانى و مفاهیم آیات آن است و شاید مقصود آیه شریفه، بیان این حقیقت باشد.
۷ - تأثیر معنوى و سازنده قرائت آیات قرآن با تأنّى و شمرده شمرده در انسان (و رتّل القرءان ترتیلاً) برداشت یاد شده با توجه به این احتمال است که توصیه به ترتیل قرآن، مى تواند به لحاظ تأثیر این نوع قرائت در انسان ها باشد.
روایات و احادیث
۸ - «عن عبداللّه بن سلیمان قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ: «و رتّل القرآن ترتیلاً» قال: قال أمیرالمؤمنین(ع) بَیِّنْه تِبیاناً و لاتَهُذّه هَذَّ الشِّعر و لاتنثره نَثْرَ الرَّمْل و لکن أفزعوا قلوبکم القاسیة و لایکن هَمُّ أحدِکم آخرَ السُّورة;[۱] عبداللّه بن سلیمان گوید: از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ: «و رتّل القرآن ترتیلاً» سؤال کردم; گفت: على(ع) در [معناى ترتیل] فرمود: آن (کلمات قرآن) را به طور کامل آشکار کن و آن را چون شعر به سرعت نخوان، و چون رمل (ریگ) پراکنده مساز ولى دل هاى سخت خود را در سایه تلاوت قرآن بترسانید و قصد شما به پایان رساندن سوره نباشد».
۹ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى هذا قال: هو أن تتمکّثَ فیه و تُحسِّنَ به صوتَک;[۲] از امام صادق(ع) در این باره (ترتیل) روایت شده که فرمود: ترتیل آن است که قرآن را با مکث و صداى زیبا تلاوت کنى».
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: اهمیت توجه به آیات خدا ۶
- تهجد: تلاوت قرآن در تهجد ۳، ۴
- خدا: اوامر خدا ۳، ۵
- عبادت: مهمترین عبادت ۴
- قرآن: آثار ترتیل در تلاوت قرآن ۷; آداب تلاوت قرآن ۶; ترتیل در تلاوت قرآن ۳، ۴، ۵، ۸، ۹
- محمد(ص): اختیارات محمد(ص) ۱، ۲; تکلیف محمد(ص) ۳، ۵; تلاوت قرآن محمد(ص) ۳; محدوده تهجد محمد(ص) ۱، ۲
- نماز: تلاوت قرآن در نماز شب ۵
