الفجر ٦
ترجمه
| الفجر ٥ | آیه ٦ | الفجر ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَلَمْ تَرَ؟»: آیا ندیده‌ای؟ دیدن در اینجا به معنی دانستن و آگاه شدن است (نگا: بقره / و و . «عَادٍ»: قوم هود (نگا: اعراف / و ، توبه / ، هود / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِلَى عَادٍ أَخَاهُمْ هُوداً قَالَ... (۰) وَ أَنَّهُ أَهْلَکَ عَاداً الْأُولَى (۰) سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ... (۱)
فَهَلْ تَرَى لَهُمْ مِنْ بَاقِيَةٍ (۱) فَکَذَّبُوهُ فَأَهْلَکْنَاهُمْ إِنَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۳۰، سوره فجر
- مضامين سوره مباركه فجر
- وجوه مختلف درباره مراد از ((فجر))، ((ليال عشر)) و ((شفع و وتر)) كه بدآنهاسوگند ياد شده است
- مراد از ((ارم ذات العماد))
- وجه توصيف فرعون به ((ذى الاوتاد))
- حكايت زبان حال نوع آدمى كه آزمايش خدا با اكرام و نعمت دادن را به حساب ممتاز بودنخود از ديگران مى گذارد
- و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى پندارد
- مراد از آمدن پروردگار در قيامت (و جاء ربّك و الملك ...)
- متذكّر شدن و ((يا ليتنى )) گفتن انسان در قيامت
- ((نفس مطمئنة )) نفسى است كه با ايمان به پروردگار و ياد او سكونت يافته ، به مقامرضا رسيده است و...
- (رواياتى درباره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الاءوتاد، آورده شدن جهنم ،آمدن خدا، و...)
- شفع حسن و حسين (ع ) و وتر اميرالمؤ منين عليه السلام است
- حديثى از امام صادق (ع ) درباره خصوصيات قبض روح مؤ من درذيل (يا ايها النفس المطمئنه ...)
نکات آیه
۱ - خداوند، قوم عاد را به سختى کیفر داد. (ألم تر کیف فعل ربّک بعاد) قوم عاد، امت هود(ع) بودند که بر اثر نافرمانى خداوند عقوبت شدند. عبارت «کیف فعل»، حاکى از شدت عقوبت آنان است.
۲ - آگاهى دقیق پیامبر(ص)، به فرجام هلاکت بار قوم عاد (ألم تر کیف فعل ربّک بعاد)
۳ - نابود ساختن سرکشان، جلوه ربوبیت خداوند و در راستاى رشد و تعالى راه پیامبران است. (ربّک)
۴ - فرجام هلاکت بار امت هاى پیشین، درس عبرت براى آیندگان (ألم تر کیف فعل ربّک بعاد)
۵ - تحولات تاریخ بشر و سرنوشت اقوام و جوامع، به دست خداوند است. (فعل ربّک)
۶ - پیامبر(ص)، آگاه و معترف به وابسته بودن تحولات تاریخ انسان ها به خداوند (ألم تر کیف فعل ربّک بعاد) استفهام در «ألم تر» تقریرى و مفید اثبات است; یعنى، «رأیت» (دیدى و دانستى که ...).
۷ - خداوند، تهدیدکننده کافران عصر بعثت به سرنوشتى نظیر فرجام قوم عاد (ألم تر کیف فعل ربّک بعاد)
۸ - سوگند خداوند به سپیده دم، شب هاى ده گانه، جفت، تاق و گذشت شب، براى تأکید بر دارا بودن توان اجراى تهدیدات خویش و نابود ساختن کافران (و الفجر ... ألم تر کیف فعل ربّک بعاد) ممکن است مراد از سوگندها، تأکید بر قدرت خداوند بر نابود ساختن مخالفان پیامبر(ص) باشد; در این صورت جواب قسم محذوف خواهد بود. گفتنى است که جواب قسم در احتمال دیگر، آیه چهاردهم این سوره است که مراقبت شدید خداوند را مطرح کرده است.
موضوعات مرتبط
- آیندگان: عبرت آیندگان ۴
- اقوام: منشأ سرنوشت اقوام ۵
- امتها: عبرت از فرجام امتهاى پیشین ۴; هلاکت امتهاى پیشین ۴
- انبیا: زمینه رشد انبیا ۳
- تاریخ: علم به تحولات تاریخ ۶; منشأ تحولات تاریخ ۵، ۶
- جامعه: منشأ سرنوشت جوامع ۵
- خدا: آثار قدرت خدا ۸; افعال خدا ۵، ۶; تهدیدهاى خدا ۷; کیفرهاى خدا ۱; نشانه هاى ربوبیت خدا ۳
- سوگند: سوگند به حرکت شب ۸; سوگند به شب هاى دهگانه ۸; سوگند به شفع ۸; سوگند به فجر ۸; سوگند به وتر ۸
- طغیانگران: هلاکت طغیانگران ۳
- عبرت: عوامل عبرت ۴
- قرآن: فلسفه سوگندهاى قرآن ۸
- قوم عاد: تاریخ قوم عاد ۱، ۲، ۷; تهدید به فرجام قوم عاد ۷; سختى کیفر قوم عاد ۱; علم به هلاکت قوم عاد ۲; فرجام قوم عاد ۲
- کافران: تهدید کافران ۸; تهدید کافران مقارن بعثت ۷; قدرت بر تهدید کافران ۸; قدرت بر هلاکت کافران ۸
- محمد(ص): اقرار محمد(ص) ۶; علم محمد(ص) ۲، ۶
