العنكبوت ٦٠

وَ کَأَيِّنْ‌ مِنْ‌ دَابَّةٍ لاَ تَحْمِلُ‌ رِزْقَهَا اللَّهُ‌ يَرْزُقُهَا وَ إِيَّاکُمْ‌ وَ هُوَ السَّمِيعُ‌ الْعَلِيمُ‌

ترجمه

چه بسا جنبنده‌ای که قدرت حمل روزی خود را ندارد، خداوند او و شما را روزی می‌دهد؛ و او شنوا و داناست.

|و چه بسيار جاندارانى كه [نمى‌توانند] روزى خود را حمل [يا ذخيره‌] كنند، خداست كه آنها و شما را روزى مى‌دهد، و او شنواى داناست

و چه بسيار جاندارانى كه نمى‌توانند متحمّل روزى خود شوند. خداست كه آنها و شما را روزى مى‌دهد، و اوست شنواى دانا.

و (در کار رزق به خدا توکل کنید نه بر سعی خود که) چه بسیار حیوانات که خود بار روزی خود نکشند، خدا (بدون هیچ کوشش) به آنها و هم به شما روزی می‌رساند، و او شنوا (ی دعای محتاجان) و دانا (به احوال بندگان) است.

چه بسیارند جنبندگانی که قدرت ندارند [به دست آوردن] روزی خود را بر عهده بگیرند، خداست که به آنان و شما روزی می دهد، و او شنوا و داناست.

چه بسيار جنبندگانى كه ياراى تحصيل روزى خويش ندارند و خدا آنها را و شما را روزى مى‌دهد. و او شنوا و داناست.

و چه بسیار جنبنده که عهده‌دار روزی خود نیست، بلکه خداوند روزی‌بخش او و شماست و او شنوای داناست‌

و بسا جنبندگانى كه روزى خويش برنمى‌دارند- نتوانند روزى خود را با خود برگيرند يا نتوانند آن را ذخيره كنند-، خدا آنها و شما را روزى مى‌دهد، و اوست شنوا و دانا.

چه بسیارند جنبندگانی که (در زمین با شما زندگی می‌کنند و بر اثر ضعف، حتّی) نمی‌توانند روزی خود را بردارند (و جابه‌جا کنند، تا آن را بخورند یا بیندوزند). خدا روزی‌رسان آنها و شما است. (پس غم روزی را نخورید و ننگ خواری و اسارت را نپذیرید) و خدا بس شنوا و آگاه است. (لذا دعای شما و صدای سایر آفریدگان خود را می‌شنود، و از حال و روز همگان باخبر است، و سهم و روزی کسی و چیزی را فراموش نمی‌نماید).

و چه بسیار از جاندارانی که نمی‌توانند روزی خود را بر دوش‌هاشان کشند. خداست که آنها و شما را روزی می‌دهد و اوست بس شنوای بسیار دانا.

و بسا جنبنده‌ای که برندارد روزی خویش را خدا روزی دهدش و شما را و او است شنوای دانا

العنكبوت ٥٩	آیه ٦٠	العنكبوت ٦١
سوره : سوره العنكبوت نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«کَأَیِّنْ»: چه بسیار است. کثیر و فراوان است. «لا تَحْمِلُ»: مراد حمل کردن یا ذخیره نمودن است. یعنی نمی‌توانند روزی خود را بردارند و از اینجا بدانجا برند، و یا مانند موشها و مورچگان و زنبورهای عسل توشه بیندوزند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ مَا مِنْ‌ دَابَّةٍ فِي‌ الْأَرْضِ‌ وَ... (۱) وَ مَا مِنْ‌ دَابَّةٍ فِي‌ الْأَرْضِ‌... (۴)

تفسیر

• آيات ۵۶ - ۶۰، سوره عنكبوت
• امر و تحرص به مهاجرت و صبر كردن بر مشكلات هجرت
• مرگ براى شما قطعى است پس خد را براى آخرت مهيا سازيد
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات : ((الم تكن ارض الله واسعة ...)) و((كل نفس ذائقة الموت )) و ((كاءين من دابه لاتحمل رزقها...))
• همه انسانها مى ميرند حتى پيامبران ((انك ميت و انهم ميتون ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - بسیارى از جانداران، توان تهیه روزى خود را ندارند. (و کأیّن من دابّة لاتحمل رزقها) «حمالة» مصدر «تحمل» به معناى «کفالت و برعهده گرفتن» است.

۲ - خیلى از جنبندگان، توان ذخیره سازى مواد غذایى خود را ندارند. (و کأیّن من دابّة لاتحمل رزقها) در این که «مراد از «لاتحمل رزقها» چیست؟»، دو احتمال وجود دارد: یکى، تأمین روزى است و دیگر حمل و ذخیره سازى آن است. برداشت بالا بنابر احتمال دوم است.

۳ - توجه به تأمین روزى انبوه جنبندگان ناتوان از تأمین روزى خود، زمینه ساز توکل به خداوند است. (على ربّهم یتوکّلون . و کأیّن من دابّة لاتحمل رزقها)

۴ - خداوند، روزى دهنده جنبندگان و انسان ها است. (اللّه یرزقها و إیّاکم)

۵ - مسلمانان مکه، در صورت هجرت از مکه، نگران معاش خود بودند. (إنّ أرضى وسعة ... و کأیّن من دابّة لاتحمل رزقها اللّه یرزقها و إیّاکم) این که خداوند پس از توصیه به هجرت براى حفظ ارزش دینى، رازقیت خود را مطرح مى کند و یادآورى مى کند که خیلى از جنبندگان، قادر به تأمین روزى خود نیستند، احتمال دارد درصدد دفع توهم و پرسشى باشد که مسلمانان، آن را در ذهن خود داشته اند. برداشت بالا براساس احتمال یاد شده است.

۶ - خداوند، در تأمین روزى موجودات، میان موجوداتى که قادر به تأمین روزى شان هستند و آنهایى که قادر نیستند، تفاوتى نمى گذارد و همه را روزى مى دهد. (و کأیّن من دابّة لاتحمل رزقها اللّه یرزقها و إیّاکم) عطف «إیّاکم» بر ضمیر «یرزقها» - که مرجع آن «دابّة» با صفت یاد شده است - اشعار به نکته یاد شده دارد.

۷ - نگرانى از تأمین معاش و زندگى، امرى طبیعى و رایج در میان انسان ها است. (إنّ أرضى وسعة ... و کأیّن من دابّة لاتحمل رزقها اللّه یرزقها) بنابراین احتمال که این آیه، در صدد دفع توهمى باشد که در میان مسلمانان مکه، پس از توصیه به هجرت پدید آمده است، نکته یاد شده به دست مى آید.

۸ - خداوند، «سمیع» (بسیار شنوا) و «علیم» (بسیار دانا) است. (و هو السمیع العلیم)

۹ - آگاهى همه جانبه خداوند، باعث تأمین روزى موجودات نیازمند است. (اللّه یرزقها و إیّاکم و هو السمیع العلیم)

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۵
• اسماء و صفات: سمیع ۸; علیم ۸
• انسان: منشأ روزى انسان ها ۴; نگرانى انسان ها ۷
• توکل: زمینه توکل ۳
• جنبندگان: تأمین روزى جنبندگان ۱، ۶، ۹; ذخیره غذاى جنبندگان ۲; عجز جنبندگان ۱، ۲; منشأ روزى جنبندگان ۴
• خدا: آثار علم خدا ۹; رازقیت خدا ۴، ۶
• ذکر: ذکر تأمین روزى جنبندگان ۳
• مسلمانان مکه: تأمین معاش مسلمانان مکه ۵; نگرانى مسلمانان مکه ۵; هجرت مسلمانان مکه ۵
• معاش: نگرانى از تأمین معاش ۷