الصافات ١٠
ترجمه
| الصافات ٩ | آیه ١٠ | الصافات ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِلاّ مَنْ ...»: استثناء از ضمیر (و) در (لا یَسَّمَّعُونَ) و (مَنْ) بدل از آن و یا منصوب و مستثنی است. «خَطِفَ»: ربود. با سرعت برگرفت. معنی مجازی خَطِفَ، استماع خبر و استراق سمع است. «أَتْبَعَ»: به معنی (تَبِعَ)، یعنی دنبال کرد. تعقیب کرد. «شِهَابٌ»: آذرخش آسمان. «ثَاقِبٌ»: سوراخ کننده. مراد سوزاننده است. یعنی شهابی که دل فضای ظلمانی و بدن شیطان متمرّد را سوراخ سوراخ می‌کند. یا این که جوّ را می‌سوزاند و شیطان متمرّد را آتش می‌زند. یادآوری: آیات پیشین بر اعتقاد جمعی از مشرکان قلم بطلان می‌کشد که شیاطین و اجنّه را مطّلع از غیب می‌دانستند و معبود خویش قرار می‌دادند (نگا: جنّ / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ... (۱) وَ أَنَّا کُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا... (۱)
وَ أَنَّا لاَ نَدْرِي أَ شَرٌّ أُرِيدَ... (۰) وَ لَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ -۱۱ سوره صافات
- وجوه مختلف درباره مراد از سه طايفه : صافات ، زاجرات و تاليات كه خداوند بدانهاسوگند ياد كرده است
- بيان اينكه مراد، سه طائفه از ملائكه كه ماءمورنزول وحى بوده اند مى باشد
- سه طايفه مذكور اعوان جبرئيل در نزول وحى اند مى باشد
- توضيح اينكه سوگند به صافات ، زاجرات و تاليات ، متضمن استدلال براى ان الهكم لواحد است
- بيان آيات راجع به تزيين آسمان دنيا به زيور كواكب و حفظ آن از شياطين ماردو...
- گفتارى در معناى شهاب در ذيل آيه : الا من خطف الخطفة فاتبعه شهاب ثاقب
- چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - برخى از شیاطین، به صعود به آسمان نزدیک موفق شده و با سرعت و دزدانه به اطلاعات و اخبار ناچیزى دست خواهند یافت. (لایسّمّعون إلى الملإالأعلى ... إلاّ من خطف الخطفة) «خَطِفَ» به معناى اختلاس و ربودن با سرعت است و «خطفة» - بر وزن «فعلة» که دال بر «مرّة» است - مفعول مطلق و به معناى یک بار ربودن است. گفتنى است که در این آیه، کنایه از ربودنِ کم و ناچیز از اطلاعات و اخبار موجود در آسمان است.
۲ - اصرار برخى از شیاطین به صعود به آسمان نزدیک، جهت کسب اطلاعات و اخبار غیبى (إلاّ من خطف الخطفة) تلاش دزدانه شیاطین همراه با خطرپذیرى آنان براى صعود به آسمان، مى تواند حاکى از اصرار آنان بر این صعود باشد.
۳ - اطلاعات و اخبار غیبى موجود در آسمان نزدیک، براى شیاطین با اهمیت است. (إلاّ من خطف الخطفة) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که با آن که شیاطین از هر سو مورد هدف قرار دارند، به صورت دزدانه و به سرعت به استراق سمع دست مى زنند.
۴ - شیاطینى که دزدانه به آسمان نزدیک صعود کنند و به جمع آورى اطلاعات و اخبار بپردازند، با گلوله آتشین، مؤثر و سوراخ کننده، مورد تعقیب و اصابت قرار خواهند گرفت. (إلاّ من خطف الخطفة فأتبعه شهاب ثاقب) «شهاب» به شعله اى از آتش افروخته (گلوله آتشین) گفته مى شود. «ثاقب» نیز به معناى نافذ و سوراخ کننده است.
۵ - شیاطین، پیش از استفاده از اطلاعات و اخبار غیبى از آسمان، نابود مى شوند. (إلاّ من خطف الخطفة فأتبعه شهاب ثاقب)
۶ - شیاطین، موجوداتى جسمانى اند. (فأتبعه شهاب ثاقب) برداشت یاد شده از مورد هدف قرار گرفتن شیاطین به وسیله شهاب نافذ - که امرى جسمانى است - استفاده مى شود; زیرا اگر شیاطین از موجودات غیرجسمانى باشند، نمى شود به وسیله شىء جسمانى، مورد هدف قرار گیرند.
روایات و احادیث
۷ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال:...قال [رسول اللّه(ص) فى حدیث المعراج]: ... صعد جبرئیل و صعدت معه إلى سماء الدنیا و علیها ملک یقال له: اسماعیل، هو صاحب الخطفة التى قال اللّه عزّوجلّ: «إلاّ من خطف الخطفة فأتبعه شهاب ثاقب» و تحته سبعون ألف ملک تحت کلّ ملک سبعون ألف ملک...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است ...[که رسول خدا(ص) در حدیث معراج]; فرمود: جبرئیل بالا رفت و من هم با او به آسمان دنیا بالا رفتم. در آن جا فرشته اى بود به نام اسماعیل. او مأمور تعقیب ربایندگان اخبار (صاحبان خطفه) بود که خداوند مى فرماید: «إلا من خطف الخطفة...» و هفتاد هزار فرشته تحت فرمان او بودند که هر کدام از آنان نیز هفتاد هزار فرشته را تحت فرمان [خود] داشتند».
موضوعات مرتبط
- خبر: خبر هاى آسمانى ۱
- شیاطین: استراق سمع شیاطین ۱، ۲، ۷; اهتمام شیاطین به خبرهاى آسمانى ۳; تلاش شیاطین ۲; جسمانیت شیاطین ۶; حقیقت شیاطین ۶; طرد شیاطین از آسمان ۷، ۴; کیفر استراق سمع شیاطین ۴، ۵; نافرجامى استراق سمع شیاطین ۵; نفوذ شیاطین به آسمان ۱، ۲; هلاکت شیاطین ۵
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۴; تفسیر برهان، ج ۴، ص ۱۶، ح ۲.
