الدخان ٤
ترجمه
| الدخان ٣ | آیه ٤ | الدخان ٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُفْرَقُ»: تفصیل و تبیین گشته است. بیان شده است. فعل (یُفْرَقُ) مضارع و در اینجا در معنی ماضی است؛ در زبان عربی و در قرآن چنین استعمالی فراوان است. برای مثال مراجعه شود به افعال (یَقُولَ) در بقره / (تَمْشی) در طه / ، (تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ) در احزاب / ، (یَری) در نجم / ، (تُجَادِلُکَ) در مجادله / و (تَنَزَّلُ) در قدر / ... (نگا: المصحف المیسّر، تفسیر القرآن الکریم. شیح محمّدعبده، جزء عم، سوره قدر). «أَمْرٍ»: کار و بار دین و احکام آن که در (بقره / بدان اشاره رفته است. فرمان. «حَکِیمٍ»: حکیمانه. پرحکمت. صفت (أَمْرٍ) است و برای تأکید وصف است نه تخصیص. همان گونه که گفته می‌شود: عسل شیرین، مشک خوشبو.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره دخان
- غرض و محتواى كلى سوره مباركه دخان
- مقصود از نزول كتاب در ((شبى مبارك ))
- بيان عدم منافات بين انزال (نزول دفعى ) قرآن وتنزيل (نزول تدريجى ) آن
- لازمه دوبار نازل شدن قرآن و گفتار بعضى مفسرين در اين خصوص
- مراد از جدا شدن هر امر حكيم در شب قدر (فيها يفرقكل امر حكيم )
- گفتار بعضى از مفسرين درباره ((فيها يفرقكل امرحكم ))
- (رواياتى درباره شب قدر و تقدير امور در آن )
نکات آیه
۱- شب قدر، شب تقدیر، تدبّر و تثبیت امور هستى (فیها یفرق کلّ أمر حکیم) واژه «یفرق» ممکن است ناظر به معناى حل و تثبیت امور باشد.
۲- شب قدر، شب ترسیم تفصیلى امور مجمل و حقایق بسیط (فیها یفرق کلّ أمر حکیم) برداشت یاد شده بنابراین که نکته است که از واژه «یفرق»، معناى تجزیه و تفصیل اراده شده باشد; زیرا امور این جهان داراى دو مرحله است: مرحله اجمال و ابهام که از آن تعبیر به «حکیم» شده و مرحله تفصیل و بسط که از آن تعبیر به «یفرق» شده است.
۳- برنامه ها و تقدیرهاى الهى در شب قدر، متوجه امور مهم و زیربنایى (فیها یفرق کلّ أمر حکیم) برداشت بالا بدان احتمال که مراد از «حکیم»، امور مهم و زیربنایى باشد; بویژه با توجه به ماده حکمت که به معناى استحکام و استوارى آمده است.
۴- پایدارى و خلل ناپذیرى امور، پس از تقدیر در شب قدر * (فیها یفرق کلّ أمر حکیم) مراد از «أمر حکیم»، ممکن است امور مستحکمى باشد که در نتیجه تفریق و تقدیر، تحقق آن حتمى شده و بى چون و چرا صورت خواهد گرفت.
۵- تقدیر امور هستى در شب قدر، نمودى از برکات سرشار الهى در این شب (إنّا أنزلنه فى لیلة مبرکة ... فیها یفرق کلّ أمر حکیم)
۶- شب قدر، شب سرنوشت (فیها یفرق کلّ أمر حکیم) با این که در معناى آیه شریفه، احتمال هاى مختلفى رخ مى نماید; اما پیام مشترک همه آنها مطلب یاد شده است. به علاوه که ارتباط این آیه با وصف «مبارکة» در آیه قبل، مؤید آن است.
۷- قرآن، بیانگر و در بر دارنده همه مسائل مهم * (و الکتب المبین . إنّا أنزلنه فى لیلة مبرکة ... فیها یفرق کلّ أمر حکیم) خداوند، از سویى قرآن را کتابى روشن و روشنگر و از سویى دیگر نزول آن را در شبى مبارک - که تقدیر امور هستى در آن صورت مى پذیرد - معرفى مى نماید. تقارن دو امر یاد شده، این احتمال را تقویت مى کند که مقدرات کلى الهى در هستى، در قرآن موجود و بیان شده است.
۸- نزول قرآن در شب قدر، خود نمودى از تقدیر امور مهم در آن شب (إنّا أنزلنه فى لیلة مبرکة ... فیها یفرق کلّ أمر حکیم) تطبیق کلى «فیها یفرق کلّ أمر حکیم» بر «إنّا أنزلناه فى لیلة مبارکة»، بیانگر مطلب یاد شده است.
روایات و احادیث
۹- «عن أبى عبداللّه(ع): ... إذا کانت لیلة ثلاث و عشرین (من رمضان) «فیها یفرق کلّ أمر حکیم»...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است: ...هرگاه شب بیست سوم رمضان فرا رسد، هر کار با حکمتى فیصله مى یابد»... .
موضوعات مرتبط
- آفرینش: وقت تقدیر آفرینش ۱
- سرنوشت: وقت تعیین سرنوشت ۶
- شب قدر: اهمیت شب قدر ۳، ۶، ۸; تقدیر در شب قدر ۱، ۳، ۴، ۵، ۸; نشانه هاى برکت شب قدر ۵; وقت شب قدر ۹; ویژگیهاى شب قدر ۱، ۲
- قرآن: جامعیت قرآن ۷; نزول قرآن در شب قدر ۸; ویژگیهاى قرآن ۷
- ماه رمضان: شب بیستوسوم ماه رمضان ۹
- مقدرات: حتمیت مقدرات ۴
منابع
- ↑ بصائر الدرجات، ص ۲۲۲، ح ۱۱; بحارالأنوار، ج ۹۴، ص ۱۹، ح ۴۳.
