الأنبياء ٥٧
ترجمه
| الأنبياء ٥٦ | آیه ٥٧ | الأنبياء ٥٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لاَکِیدَنَّ»: حتماً نقشه نابودی بتها را می‌کشم و چاره‌سازی می‌کنم. «تُوَلُّوا مُدْبِرِینَ»: هرگاه بروید و پشت کنید و دور شوید. (مُدْبِرینَ) حال مؤکّده است.
تفسیر
- آيات ۴۸ - ۷۷ سوره انبياء
- اشاره به وجه تسميه ((تورات (( به : فرقان ، ضياء و ذكر
- مقصود از اينكه قرآن ((ذكر مبارك (( است
- مقصود از اينكه فرمود: ما به ابراهيم رشد او را داديم
- گفتگوى ابراهيم (عليه السلام ) با قوم بت پرست خود
- ابراهيم (ع ) بتها را قطعه قطعه كرد مگر بزرگترين آنها را
- محاجه آن جناب (عليه السلام ) با قوم خود بعد از شكستن بتها:((قال بل فعله كبيرهم ...((
- تنبه مردم بعد از شنيدن كلام ابراهيم (ع )
- اشاره به اينكه ((برد(( و ((سلام (( شدن آتش براى ابراهيم (عليه السلام ) به امرتكوينى خداى تعالى خارج از محدوده اطلاعات ما از سلسله علل و اسباب است
- بيان اينكه در جمله :((و جعلنا هم ائمة يهدون بامرنا(( مراد از هدايت رساندن به مقصد ومراد از ((امر(( امر تكوينى است
- توضيح اينكه مراد از وحى در آيه : ((واوحينا اليهمفعل الخيرات ...(( وحى تسديد است نه وحى تشريع و مؤ يد بودن ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند
- بحث روايتى
- چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد
نکات آیه
۱- سوگند مؤکد ابراهیم(ع) بر حیله و تدبیر کردن، براى ضربه زدن به بت ها در غیاب بت پرستان (و تاللّه لأکیدنّ أصنمکم بعد أن تولّوا مدبرین ) «کید» به معناى حیله و تدبیرى پنهانى براى ضربه زدن به غیر است.
۲- سوگند یادکردن با نام مقدس «اللّه»، براى احیاى حق و هدایت دیگران جایز است. (و تاللّه لأکیدنّ )
۳- تصمیم ابراهیم(ع) بر نابودى بت و بت پرستى، پس از یک سلسله کار فرهنگى و فکرى او براى هدایت و اصلاح اندیشه مردمان بود. (لقد کنتم ... فى ضلل مبین ... ربّکم ربّ السموت ... و تاللّه لأکیدنّ أصنمکم بعد أن تولّوا مدبرین) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که حضرت ابراهیم(ع) در آغاز مخالفت با بت پرستى، پدر و قومش را مخاطب قرار داد و یک سلسله دلایل روشن بر اثبات توحید و نفى شرک به آنان ارائه کرد. سپس در مرحله دوم تهدید نمود که بت ها را نابود خواهد کرد و در نهایت به تهدید خود عمل کرد و همه بت ها را نابود ساخت.
۴- حضرت ابراهیم(ع) در مبارزه علیه بت پرستى، داراى عزمى راسخ و شجاعت بسیار بود. (تاللّه لأکیدنّ أصنمکم ) تأکید کلام حضرت ابراهیم(ع) به وسیله «تاء» و «لام» قسم (تاللّه لأکیدنّ ...)، دلیل بر عزم راسخ آن حضرت است. اظهار چنین کلام مؤکدى در حضور بت پرستان - که حرف خطاب «کم» در «أصنامکم» و نیز مخاطب آمدن فعل «تولّوا» بر آن دلالت دارد - گویاى شجاعت بسیار ایشان است.
۵- کیفیت مبارزه و چگونگى مواضع ابراهیم(ع) علیه بت پرستان، متناسب با شرایط موجود و توانایى هاى خود آن حضرت بود. (تاللّه لأکیدنّ أصنمکم بعد أن تولّوا مدبرین ) تصمیم ابراهیم(ع) به از بین بردن بت ها به طور مخفى و هنگامى که مردم حضور ندارند، حکایت از این دارد که او توانایى انجام چنین کارى در حضور مردم به صورت آشکار نداشت. بنابراین مبارزه آن حضرت متناسب و همسو با شرایط و مقدورات او بوده است.
۶- قوم ابراهیم، معبد و جایگاهى خاص براى پرستش بت ها داشتند. (لأکیدنّ أصنمکم بعد أن تولّوا مدبرین ) مقصود از پشت کردن و رفتن قوم ابراهیم، ممکن است در رابطه با بتخانه ها و محل اجتماع بت ها باشد; یعنى، وقتى شما پشت به بتخانه ها کردید و به خانه ها و هر جاى دیگر رفتید، من به سراغ بت ها خواهم رفت و علیه آنها چاره اندیشى خواهم کرد. از این سخن استفاده مى شود که قوم ابراهیم داراى معبد و جایگاه ویژه براى پرستش بت ها بودند.
روایات و احادیث
۷- «عن أبى جعفر(ع): ... فلمّا تولّوا عنه مدبرین إلى عید لهم دخل إبراهیم(ع) إلى آلهتهم بقدوم فکسرها إلاّ کبیراً لهم ; از امام باقر(ع) روایت شده: چون نمرودیان از ابراهیم(ع) دور شدند و به طرف محل جشن ویژه خود رفتند، آن حضرت با تیشه داخل بتخانه شد و غیر از بت بزرگ، همه بت ها را شکست...».[۱]
موضوعات مرتبط
- ابراهیم(ع): بت شکنى ابراهیم(ع) ۱، ۳، ۷; تدبیر ابراهیم(ع) ۱; سوگند ابراهیم(ع) ۱; شجاعت ابراهیم(ع) ۴; شرک ستیزى ابراهیم(ع) ۳، ۴، ۷; فضایل ابراهیم(ع) ۴ ; قاطعیت ابراهیم(ع) ۴; قدرت ابراهیم(ع) ۵; قصه ابراهیم(ع) ۱، ۳، ۷; ویژگیهاى شرک ستیزى ابراهیم(ع) ۵
- احکام :۲
- سوگند: احکام سوگند ۲; سوگند براى احیاى حق ۲; سوگند به الله ۲; سوگند جایز ۲
- شرک ستیزى: سوگند بر شرک ستیزى ۱
- قوم ابراهیم: معبد قوم ابراهیم ۶; هدایت قوم ابراهیم ۳
- هدایت: روش هدایت ۳
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۳۶۹، ح ۵۵۹; تفسیر برهان، ج ۳، ص ۶۳، ح ۲.
