الأعراف ١٣

قَالَ‌ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا يَکُونُ‌ لَکَ‌ أَنْ‌ تَتَکَبَّرَ فِيهَا فَاخْرُجْ‌ إِنَّکَ‌ مِنَ‌ الصَّاغِرِينَ‌

ترجمه

گفت: «از آن (مقام و مرتبه‌ات) فرود آی! تو حقّ نداری در آن (مقام و مرتبه) تکبّر کنی! بیرون رو، که تو از افراد پست و کوچکی!

گفت: از آن جا فرو شو، كه تو را نرسد در آن تكبر نمايى پس بيرون شو كه تو از فرومايگانى

فرمود: «از آن [مقام‌] فرو شو، تو را نرسد كه در آن [جايگاه‌] تكبّر نمايى. پس بيرون شو كه تو از خوارشدگانى.»

خدا به شیطان فرمود: از این مقام فرود آ، که تو را نرسد که در این مقام بزرگی و نخوت ورزی، بیرون شو که تو از زمره پست ترین فرومایگانی.

خدا فرمود: از این جایگاه و منزلتت [که عرصه فروتنی و فرمانبرداری است] فرود آی؛ زیرا تو را نرسد که در این جایگاه بلند، بزرگ منشی کنی پس بیرون شو که قطعاً از خوارشدگانی.

گفت: از اين مقام فرو شو. تو را چه رسد كه در آن گردنكشى كنى؟ بيرون رو كه تو از خوارشدگانى.

فرمود پس از آنجا [بهشت یا آسمان‌] پایین رو که تو را نرسد که در آن بزرگی بفروشی، بیرون شو که تو خرد و خواری‌

فرمود: پس، از اين جايگاه فرو شو، تو را نرسد كه در آن بزرگ‌منشى كنى، پس بيرون رو كه تو از خوارشدگانى.

(خداوند بدو) گفت: پس از این (بهشت آسمانی یا بهشت زمینی، یا از میان فرشتگان، و یا از این منزلت و مرتبت) فرود آی! تو را نرسد که در این (مکان دل‌آرا، و جایگاه والا، نافرمانی کنی و) تکبّر ورزی. پس بیرون رو، تو از زمره‌ی خوارانی (و جای تو در میان اشرار است، نه در میان اخیار).

فرمود: «پس از این جایگاه فرو شو. پس تو را نرسد که در آن تکبّر نمایی. پس برون شو که تو بی‌گمان از خواران و بی‌مقدارانی.»

گفت فرود شو از آن نرسد تو را که کبر ورزی در آن پس برون شو که توئی از سرافکندگان‌

الأعراف ١٢	آیه ١٣	الأعراف ١٤
سوره : سوره الأعراف نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إهْبِطْ»: فرود آی. پائین رو. تنزّل کن. «مِنْها»: از آن. مرجع (ها) واژه (جَنَّة) مفهوم از مقام است، همان گونه که در آیه سوره نحل، (ها) به (أَرْضِ) مفهوم از مقام برمی‌گردد: وَ لَوْ یُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِم مَّا تَرَکَ عَلَیْها مِن دآبَّةٍ. مراد از (جَنَّة) بهشت موعود، یا بهشت موجود در زمین است. یا این که مرجع (ها) منزلت و مرتبت و یا (مَلائِکَة) در آیه است. «الصَّاغِرینَ»: خواران، افراد پست و حقیر. از مصدر (صَغار) به معنی ذُلّ (نگا: انعام / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُوا... (۳)

تفسیر

• آيات ۱۰ - ۲۵، سوره اعراف
• معناى تمكين انسان در زمين در جمله : (( و لقد مكناكم فى الارض ))
• سجده ملائكه براى جميع بنى آدم و براى عالم بشريت بوده است .
• بيان اين كه خلقت آدم در حقيقت ، خلقت جميع بشر بوده است و اشاره بهاقوال ديگرى كه در توجيه نسبت دادن خلقت آدم به همگان گفته شده است .
• ابليس با ملائكه بوده و فرقى با آنان نداشته و او و همه فرشتگان در مقامى قرارداشتند كه آن مقام ماءمور به سجده شده است .
• بيان اينكه مراد از امتثال و تمرد در امر ملائكه به سجود براى آدم و تمرد ابليس ، امورتكوينى است .
• تكبر و خودخواهى سرچشمه تمامى گناهان است .
• ملاك برترى در تكوينيات بستگى دارد به بيشتر بودن عنايات الهى واستدلال ابليس به برترى آتش غلط بوده است .
• وجوب امتثال امر الهى از جهت اين است كه امر، امر او است و دائر مدار مصالح و جهات خيرنيست
• توضيح در مورد اينكه امر ملائكه به سجده امرى تكوينى بوده است .
• كبريا خاص خداى سبحان است و از غير او تكبر پسنديده نيست .
• درخواست مهلت از خدا توسط ابليس
• محاصره انسان توسط شيطان از چهار طرف !
• مراد از (( مخلصين (( و (( شاكرين (( كه شيطان نمى تواند ايشان را بفريبد و اشارهبه طريقه گمراه كردن شيطان
• مراد از جمله (( الّا اءن تكوناملكين (( در خطاب به آدم و هوا
• اشاره به اهمال و قصور مفسرين در بحث از شيطان و شناختن او
• چند مطلب كه بايد در بحث از مساءله شيطان و حقايق دينى و تكوينى مربوط به آن بيانشود
• ۲- مراتب مختلف موجودات مقتضاى الهى است .
• ۳- آيات مربوط به داستان سجده آدم تصويرى است از روابط بين نوع انسانى و نوعملائكه و ابليس
• بهشت قبل از هبوط بهشت برزخى بوده نه بهشت جاويدان !
• قلمرو اغوا و اضلال شيطان ، ادراك انسانى و ابزار كار او عواطف و احساسات بشرى است .
• نحوه تصرفات ابليس در ادراك انسان
• ولايت شيطان بر آدميان در ظلم و گناه و ولايت ملائكه بر آدميان در اطاعت و عبادت
• بعضى از لشكريان ابليس از جنس بشرند
• خلاصه بحث درباره شيطان و وسوسه اندازى او
• بحث عقلى و قرآنى (مناظره اى كه شارح اناجيلنقل كرده و در تورات ذكر شده كه بين ابليس و ملائكه واقع شده است )
• در آفريدن خلايق و مخصوصا كفارى كه نتيجه خلقتشان خلود در آتش است چه حكمتى است ؟
• تكليف بندگان براى خدا چه سودى دارد؟!
• چرا خداوند انسان را بدون اينكه مكلف نمايدكامل نساخت و چرا او را كامل نيافريد؟
• تكليف ابليس و ملائكه به سجده بر آدم براى چه بود و لعن و عقاب ابليس بعد ازنافرمانى چرا؟
• پاسخ به دو شبهه ديگر
• بيان و توضيح جمله : (( لايسئل عما يفعل و هم يسئلون (( از نظر فلسفه و برهان و وحى
• اشاره به ابحاث ممتدّ متكلمان اشاعره و معتزله دربارهافعال خدا
• تقسيم علوم و مدركات انسان به : علوم كاشف از خارج و علوم اعتبارى و ذهنى
• فرق بين اين دو قسم از علوم
• جميع احكام عقلى از فعل خداوند اتخاذ شده است
• اشكالاتى كه بر راءى اشاعره در احكام نظرىعقل وارد است
• جريان احكام عقلى عملى در افعال خداى تعالى
• عقل نظرى در تشخيصهاى خود درباره معارف مربوط به خدا مصيب است .
• عقل عملى : جستجوى مصالح و مفاسد و حسن و قبحافعال در احكام تشريعى
• آياتى كه جريان عقل نظرى و عقل عملى را در ناحيه پروردگار تاءييد مى كند
• بحث روايتى (رواياتى در مورد شيطان و تمرد تو از سجده بر آدم و وساوس وتصرفات او...)
• بهشت آدم از باغهاى دنيا بوده است
• رد اينكه ملائكه و شياطين به تغيير ذات خود قدرت داشته باشند و به صور مختلفه درآيند.
• دو دسته روايات مربوط به تصرفات ابليس و كيفيت تصرف او در شعور آدمى
• ماجراى شگفت انگيز گفتگوى حضرت يحيى با ابليس
• بررسى گفتگوى ابليس با پيامبران الهى

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- ابلیس داراى مقامى رفیع، قبل از کبرورزى و نافرمانى خداوند (قال فاهبط منها) مراد از ضمیر در «منها» و «فیها» منزلتى است که ابلیس همراه فرشتگان در آن منزلت بوده است.

۲- احساس برترى بر آدم از سوى ابلیس، موجب سقوط و هبوط وى از جایگاه رفیع خویش شد. (قال أنا خیر منه ... قال فاهبط منها)

۳- ابلیس از فرومایگان در پیشگاه خداوند است. (إنک من الصغرین)

۴- استکبار و فرومایگى ابلیس موجب اخراج وى از جایگاه و منزلت والایش گردید. (فما یکون لک أن تتکبّر فیها فاخرج إنک من الصغرین) در آیه مورد بحث اخراج ابلیس به دو علت مستند شده است: یکى استکبار که تفریع «فاخرج» بر «فما یکون ...» بیانگر آن است; و دیگرى فرومایگى ابلیس که جمله «إنک من الصاغرین» بر آن دلالت دارد.

۵- تکبّر و خودبرتربینى، زمینه ساز عصیانگرى و سقوط معنوى است. (قال فاهبط منها فما یکون لک أن تتکبّر فیها)

۶- ذلت و خوارى، کیفر تکبّر و خود بزرگ بینى است. (فما یکون لک أن تتکبّر فیها فاخرج إنک من الصغرین)

۷- منزلت فرشتگان، منزلت انقیاد و تسلیم در برابر خدا، به دور از هرگونه تکبّر و عصیان در برابر او (فما یکون لک أن تتکبّر فیها)

موضوعات مرتبط

• ابلیس: قبل از عصیان ۱; ابلیس و آدم (ع) ۲; تکبّر ابلیس ۱، ۲، ۴; رذالت ابلیس ۳، ۴; عوامل هبوط ابلیس ۲، ۴; مقام ابلیس ۱، ۳
• انحطاط: زمینه انحطاط معنوى ۵; عوامل انحطاط ۲
• تسلیم: اهمیت مقام تسلیم ۷
• تکبّر: آثار تکبّر ۲، ۴، ۵; کیفر تکبّر ۶
• ذلّت: عوامل ذلّت ۶
• عصیان: زمینه عصیان ۵
• فرومایگان:۳
• ملائکه: انقیاد ملائکه ۷; مقامات ملائکه ۷; ملائکه و تکبر ۷ ; ملائکه و عصیان ۷