آل عمران ٨٣
ترجمه
| آل عمران ٨٢ | آیه ٨٣ | آل عمران ٨٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَبْغُونَ»: طلب می‌کنند. می‌جویند. «طَوْعاً وَ کَرْهاً»: خواه و ناخواه. مطیعانه با اراده و اختیار، و مجبورانه در آفرینش و پیدایش. این دو مصدر در معنی اسم فاعل، یعنی طَآئِعینَ و کَارِهِینَ به کار رفته و حالند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي... (۴) أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلَى مَا خَلَقَ... (۰) وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَا فِي... (۲) وَ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ... (۴)
أَمْ کُنْتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ حَضَرَ... (۱) يَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ... (۰) وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ... (۲)
تفسیر
نکات آیه
۱ - انحراف اهل کتاب از دین خدا (ایمان به پیامبر اکرم (ص) و یارى آن حضرت) (افغیر دین اللّه یبغون) با توجّه به آیات قبل که درباره اهل کتاب بوده است; این آیه اشاره به آنان دارد.
۲ - عمل نمودن به میثاق الهى (ایمان به پیامبران و یارى کردن آنان)، دین خداوند است. (و اذ اخذ اللّه میثاق ... افغیر دین اللّه یبغون)
۳ - گرایش به دین، امرى فطرى است.* (افغیر دین اللّه یبغون) «بغى» به معناى طلب است. و فعل مضارع «یبغون» دلالت بر طلب و خواست مستمرّ دارد. بنابراین آیه شریفه فرض کرده که مردمان همواره در پى دین هستند.
۴ - ناسازگارىِ برگزیدن دین غیر خدا با حرکت نظام هستى (افغیر دین اللّه یبغون و له اسلم من فى السموات و الارض)
۵ - ایمان به پیامبر اکرم (ص) و یارى کردن آن حضرت، دین خداست. (ثم جاءکم رسول ... افغیر دین اللّه یبغون) بنابراینکه مراد از «رسول» در دو آیه قبل، پیامبر اکرم (ص) باشد.
۶ - تسلیم در برابر خداوند، حقیقت دین (افغیر دین اللّه یبغون و له اسلم من فى السّموات)
۷ - تمامى موجودات داراى شعور، خواسته یا ناخواسته، در برابر خدا تسلیم هستند. (افغیر دین اللّه یبغون و له اسلم من فى السّموات طوعاً و کرهاً) با توجّه به کلمه «من» که براى ذوى العقول است، مقصود، موجودات باشعورند.
۸ - وجود موجوداتى داراى شعور در آسمانها و له اسلم من فى السموات و الارض
۹ - تسلیم در برابر خداوند، همسویى با روند حرکت کلّى نظام هستى است. (و له اسلم من فى السّموات و الارض طوعاً و کرهاً)
۱۰ - حاکمیت قوانین الهى بر نظام هستى (و له اسلم من فى السّموات و الارض)
۱۱ - تسلیم همه موجودات در برابر خداوند، دلیل لزوم پذیرش دین و تسلیم انسان در برابر او (افغیر دین اللّه یبغون و له اسلم من فى السّموات و الارض)
۱۲ - بازگشت قهرى تمامىِ موجودات به سوى خداوند (و الیه یرجعون)
۱۳ - توجّه به رجوع قهرى تمامى موجودات به سوى خداوند، زمینه اى براى پذیرش دین خداوند (افغیر دین اللّه ... و الیه یرجعون) جمله «و الیه ... » به منزله دلیلى است براى لزوم پذیرش دین خداوند، که از جمله «افغیر دین ... » به دست مى آید.
روایات و احادیث
۱۴ - توحید تکوینى تمام موجودات باشعور (و له اسلم من فى السّموات و الارض طوعاً و کرهاً) امام صادق (ع) درباره آیه فوق فرمود: هو توحید هم للّه عزّ و جل.[۱]
۱۵ - تسلیم و اعتراف اصحاب یمین به ربوبیّت الهى از روى رغبت; و اعتراف اصحاب شمال با کراهت، در عالم ذرّ (و له اسلم من فى السّموات و الارض طوعاً و کرهاً) امام صادق (ع): ... فخلق تربة آدم ... فقبض قبضة من کتفه الایمن فخرجوا الذر ... فقال لهم جمیعا الست بربّکم؟ قال اصحاب الیمین بلى طوعاً و قال اصحاب الشّمال بلى کرهاً ... فذلک قوله تعالى «و له اسلم من فى السّموات و الارض طوعاً و کرهاً».[۲]
۱۶ - تسلیم فرشتگان، در برابر خداوند (و له اسلم من فى السّموات) رسول اللّه (ص) درباره آیه فوق فرمود: اما من فى السّموات فالملائکة.[۳]
موضوعات مرتبط
- آخرت: آثار ایمان به آخرت ۱۳
- آفرینش: شعور در آفرینش ۷ ; قانونمندى آفرینش ۱۰ ; آفرینش و اطاعت ۱۱
- اطاعت: ۱۱
- انبیا: ۲
- اهل کتاب: گمراهى اهل کتاب ۱ ; محمّد (ص) و اهل کتاب ۱
- ایمان: ۱۳ ایمان به انبیا ۲ ; ایمان به محمّد (ص) ۱، ۵ ; ایمان و عمل ۱۳
- تسلیم: تسلیم به خدا ۶، ۷، ۹، ۱۱، ۱۵، ۱۶
- تکوین و تشریع: ۴، ۹
- توحید: ۱۴
- حیات: حیات در آسمان ۸
- خدا: حاکمیت خدا ۱۰ ; ربوبیت خدا ۱۵ ; عهد خدا ۲ ; بازگشت به خدا ۱۲، ۱۳
- دین: پذیرش دین ۴، ۱۱، ۱۳ ; حقیقت دین ۲، ۶ ; گرایش به دین ۳
- عالم ذر: اصحاب شمال در عالم ذر ۱۵ ; اصحاب یمین در عالم ذر ۱۵
- عمل: ۱۳
- گرایشهاى فطرى: ۳
- محمّد (ص): ۱، ۵
- معاد: ۱۲
- ملائکه: ۱۶
- موجودات: توحید موجودات ۱۴ ; فرجام موجودات ۱۲
