العلق ١٦
ترجمه
| العلق ١٥ | آیه ١٦ | العلق ١٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَاصِیَةٍ»: بدل است. «خَاطِئَةٍ»: بزهکار. مراد از موی پیشانی دروغگوی بزهکار، صاحب آن است. واژه (نَاصِیَةٍ) به خود پیشانی هم گفته می‌شود. در این صورت معنی آیه چنین است: پیشانیی که نشانه دروغگوئی و بزهکاری در آن جلوه‌گر و پیدا است (نگا: المنتخب).
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹، سوره علق
- معناى ((قرائت )) و مفاد ((اقراء باسم ربّك الّذى خلق ...))
- معناى ((قرائت )) و مفاد ((اقراء باسم ربّك الّذى خلق ...))
- مراد از امر به قرائت در ((اقراء و ربّك الاكرام )) و مفاد توصيف خدا به ((الّذى علّمبالقلم )) بعد از امر به قرائت
- بى نياز دانستن خود، منشاء و علّت طغيان آدمى است
- توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج وقبل از نزول قرآن كه از آيه : ((اراءيت الذى عيدا اذا صلّى )) استفاده مى شود
- تهديد آنكه مانع نمازگزاردن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) مى شده
- رواياتى در باره ماجراى نزول نخستين وحى بر پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم :((اقرء باسمربك ...))
- و بيان اشكالى كه در اين روايت ديده مى شود
- شاءن نزول آيات : ((اءراءيت الذّى ينهى ...))، سجده نزديكترين حالت عبد به ربّ،سوره عزائم
نکات آیه
۱ - نهى کنندگان از نماز و تکذیب گران دین، مردمى خطاکار و دروغ گویند. (ینهى ... کذّب ... ناصیة کذبة خاطئة)
۲ - شخص بازدارنده پیامبر(ص) از نماز و تکذیب کننده او، فردى دروغگو و خطاپیشه و گنه کار بود. (ناصیة کذبة خاطئة) دروغ گویى و خطاکارى، در حقیقت وصف صاحب «ناصیة» است و اتصاف «ناصیة» به آن، مجاز و بیانگر این نکته است که صاحب آن، به قدرى به دروغ و گناه آلوده بوده، که گویا اجزاى بدن او، دروغگو و خطاکاراند و آثار این پلیدى ها، در چهره او نمایان است.
۳ - دروغ گویى و خطاکارى، نمایان در چهره مخالفت کنندگان با نماز پیامبر(ص) (ناصیة کذبة خاطئة) توصیف «موى بالاى پیشانى» به «کاذب» و «خاطى» - به جاى توصیف صاحب «ناصیة» به آنها - بیانگر ظهور آثار آن در چهره شخص است.
۴ - آلودگى به دروغ و گناه، ساقط کننده انسان تا مرحله تکذیب دین و باز داشتن مردم از نماز (ینهى. عبدًا إذا صلّى ... کذّب و تولّى ... ناصیة کذبة خاطئة) وصف هاى «کاذبة» و «خاطئة» بیانگر استمرار کذب و خطا در شخص است. این دو وصف در مقایسه با «ینهى» و «کذّب» - فعل و دلالت کننده بر حدوث نهى و تکذیب اند - به منزله علت و معلول مى باشند.
۵ - گناهان زبانى و عملى طغیان گران، گرفتار سازنده آنان به کیفرى ذلت آفرین (لیطغى ... ناصیة کذبة خاطئة) «کذب» از مصداق هاى گناه زبانى مى باشد و «خطا»، گناه عملى و یا شامل زبانى و عملى است.
موضوعات مرتبط
- ابوجهل: دروغگویى ابوجهل ۲; گناه ابوجهل ۲
- انحطاط: عوامل انحطاط ۴
- دروغ: آثار دروغ ۴
- دین: دروغگویى مکذبان دین ۱; عوامل تکذیب دین ۴
- طغیانگران: عوامل ذلت طغیانگران ۵; کیفر طغیانگران ۵; گناه طغیانگران ۵
- گناه: آثار گناه ۴، ۵
- گناهکاران :۱، ۲
- محمد(ص): دروغگویى مکذبان محمد(ص) ۲; دروغگویى ناهیان از نماز محمد(ص) ۲، ۳; گناه مکذبان محمد(ص) ۲; گناه ناهیان از نماز محمد(ص) ۲
- نماز: دروغگویى ناهیان از نماز ۱; عوامل ممانعت از نماز ۴
