ص ٦٣
ترجمه
| ص ٦٢ | آیه ٦٣ | ص ٦٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِیّاً»: آیا ما ایشان را به مسخره گرفته‌ایم و ناچیزشان دانسته‌ایم؟ فعل (أَتَّخَذْنَاهُمْ) در اصل (أَإِتَّخَذْنَاهُمْ) است و همزه وصل به خاطر همزه استفهام حذف شده است. واژه (سِخْرِیّاً) به معنی مسخره و حقیر، برای مفرد و مثنّی و جمع یکسان به کار می‌رود، و با ضمّ سین هم به همین معنی است (نگا: مؤمنون / زخرف / ). «زَاغَتْ»: انحراف پیدا کرده است. از حق منحرف شده است. از ماده زَیْغ به معنی انحراف از حق و حقیقت است. نسبت آن به چشم نه به صاحبان چشم، برای مبالغه در مطلب است. معنی دیگر آیه این است که: آیا ما در دنیا این مردمان محترم بهشتی و مقرّبان الهی را مسخره کرده باشیم؟ و یا بدتر از این، آنان را آن اندازه حقیر و ناچیز دانسته باشیم که اصلاً به چشم نمی‌آمدند؟!
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
أَ هٰؤُلاَءِ الَّذِينَ أَقْسَمْتُمْ... (۰)
وَ نَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ... (۰) وَ نَادَى أَصْحَابُ الْأَعْرَافِ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱ - طاغیان، مؤمنان را در دنیا به تمسخر و ریشخند مى گرفتند. (أتّخذنهم سخریًّا)
۲ - طاغیان در دوزخ، خود را از دیدن بهشتیان و مؤمنان ناتوان خواهند دید. (أم زاغت عنهم الأبصر)
۳ - تردید طاغیان، در علل و چرایى پیدا نکردن مؤمنان و آگاه نشدن از وضعیت آنان در قیامت (أتّخذنهم سخریًّا أم زاغت عنهم الأبصر) «أم» در جمله «أم زاغت...» عاطفه و متصله است و این جمله مى تواند عطف بر «ما لنا لانرى...» باشد. در این صورت مفاد آن مربوط به قیامت بوده و معناى آیه چنین مى شود: آیا مسخره شان مى کردیم [و اهل بهشت اند ]یا[در جهنم اند و] چشمان ما به آنان نمى افتد.
۴ - طاغیان، از سر غرور و تکبر، مؤمنان و توده هاى مردم دیندار را در دنیا به حساب نمى آوردند و با چشم حقارت به آنان مى نگریستند. (أم زاغت عنهم الأبصر) برداشت یاد شده براساس احتمال دوم در ترکیب آیه شریفه است; یعنى، جمله «أم زاغت...» عطف بر «أتّخذناهم سخریًّا» باشد. در این صورت مفاد آن مربوط به دنیا بوده و چنین معنا مى شود: «و یا به اندازه اى حقیر بودند که چشم هاى ما آنان را نمى دید».
موضوعات مرتبط
- بهشتیان: عجز از رؤیت بهشتیان ۲
- جهنمیان: عجز جهنمیان ۲
- طغیانگران: استهزاهاى طغیانگران ۱; تکبر طغیانگران ۴; روش برخورد طغیانگران ۱; شک طغیانگران ۳; طغیانگران در قیامت ۳; عجز طغیانگران ۲
- مؤمنان: استهزاى مؤمنان ۱; تحقیر مؤمنان ۴
